"Doanh nghiệp Việt Nam vươn tới chuẩn mực toàn cầu”

Đây là chủ đề của Diễn đàn doanh nhân Việt Nam 2016, thu hút khoảng 400 doanh nhân tiêu biểu xuất sắc. Chương trình do VCCI tô chức nhân dịp kỷ nhiệm Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10, nhằm tạo diễn đàn trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm về phát triển doanh nghiệp, khuyến khích và cổ vũ doanh nhân Việt Nam vươn tới những chuẩn mực quốc tế.

Đội ngũ doanh nhân Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, góp phần mang lại sức sống cho nền kinh tế Việt Nam, tạo công ăn việc làm, phát triển cộng đồng và xây dựng nên kinh tế đất nước. Trong 9 tháng đầu năm 2016, đã có khoảng 90.000 doanh nghiệp mới được thành lập, tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm 2015.

Theo TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, 5 năm qua (2011-2015) là 5 năm doanh nghiệp phải chật vật với những nỗ lực tái cấu trúc để tồn tại, mặc dù đã bắt đầu thai nghén những doanh nghiệp mới tiềm năng nhưng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa định hướng được một diện mạo mới có thể tạo ra những đột phá có hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh để hội nhập.

Trong khi đó, tác động cộng hưởng của hội nhập với cuộc cách mạng kỹ thuật lần thứ 4 sẽ tạo ra những áp lực cực lớn với cả cộng đồng doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân. Những lợi thế về tài nguyên và lao động sẽ suy giảm, thương mại quốc tế có xu hướng đảo chiều. Các ngành công nghiệp cần nhiều lao động và thâm dụng tài nguyên có thể sẽ trở lại chính quốc ở Châu Âu và Bắc Mỹ với công nghệ tự động hóa, sử dụng người máy, trí tuệ nhân tạo và vật liệu mới, công nghệ nano, in 3D… với chi phí ngày càng giảm.

Những điều này đòi hỏi mới về công nghệ, quản trị... buộc các doanh nghiệp, doanh nhân VN phải đổi mới, tự nâng tầm mình, gia tăng năng lực cạnh tranh mới có thể tồn tại.

Theo ông Lộc, nếu như trước đây, những người làm kinh doanh ở Việt Nam có thể trưởng thành, thành công nhờ lăn lộn thương trường, nhờ kinh nghiệm và không cần phải học hành gì thì bây giờ người làm kinh doanh phải có học vấn, phải học hỏi. Chiến lược kinh doanh phải bài bản, rõ ràng, đi vào cốt lõi chứ không thể lan man như trước. Mỗi doanh nghiệp bất kể lớn, nhỏ đều cần phải hướng đến đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu.

 “Xét về tổng tài sản, một số doanh nghiệp có quy mô tương đối lớn được xếp hạng cao trong khu vực, nhưng xét chung về hiệu quả và chất lượng thì còn nhiều việc phải bàn. Các đại gia của VN cho tới nay chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực tài chính- ngân hàng và bất động sản. Tuyệt đại bộ phận DNVN có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, tính bài bản và chuyên nghiệp thấp và còn xa mới đạt tới các chuẩn mực phổ biến toàn cầu. Hộ kinh tế gia đình vẫn là chủ thể kinh tế phổ biến trong khu vực nông nghiệp, nông thôn”, ông Lộc  nói.

Khi kinh tế hộ gia đình còn phổ biến, thì chuẩn mực toàn cầu gần như nằm ngoài tầm với. Hơn thế, mối quan ngại về một lớp doanh nhân lớn lên bằng quan hệ, những “trọc phú mới” đang cản đường ra ngoài thế giới của doanh nhân Việt Nam vẫn còn rất lớn. Thậm chí, khu vực kinh tế tư nhân của Việt Nam trở nên méo mó bởi cách thức đầu tư vào quan hệ và các nhóm lợi ích.

Tuy nhiên, theo ông Lộc, khi môi trường kinh doanh ngày càng trở nên minh bạch, bình đẳng thì sẽ “không còn đất cho quan hệ”. Thay vì đầu tư vào quan hệ thì doanh nghiệp, doanh nhân nên đầu tư cho công nghệ, quản trị chuyên nghiệp và tập trung cho thị trường.

Với sự quan tâm của Chính phủ nhằm tạo nên một môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch và liêm chính, theo ông Lộc, doanh nghiệp lúc này chỉ còn phải dồn nguồn lực cho thương trường.

Ông Lộc đánh giá, Nghị quyết 19, Nghị quyết 35 của Chính phủ có thể coi là những nghị quyết có ý nghĩa khởi nghiệp. Chính phủ đang nghĩ mới, làm mới. Chính phủ đang cố gắng nâng bậc thứ hạng cạnh tranh với các nền kinh tế ASEAN và toàn cầu. Cộng đồng doanh nghiệp cũng phải nâng cấp, đột phá để thích ứng với môi trường kinh doanh mới. Chính phủ quyết bỏ cơ chế “xin – cho”, doanh nghiệp chống “quan hệ” đang là xu hướng chính của công cuộc cải cách để hình thành một chính phủ kiến tạo, phục vụ và một cộng đồng doanh nghiệp liêm chính, có sức cạnh tranh cao.

“Hội nhập và xu hướng mới của thương mại, đầu tư toàn cầu đang là nhân tố mới để thúc đẩy tăng trưởng, đầu tư, tiếp cận thị trường, tạo việc làm cho người lao động và cơ hội cho doanh nhân. Trí tuệ phải là cốt lõi, sáng tạo phải là động cơ, kinh doanh phải chuyên nghiệp, phải xuất phát từ trái tim.Đổi mới, sáng tạo không phải chỉ của doanh nhân, mà của cả nền kinh tế. Nhưng doanh nhân phải là người tiên phong, tạo áp lực vì nếu không thay đổi, doanh nhân Việt Nam sẽ không còn đường nào để ra thế giới”, ông Lộc chia sẻ.

Anh Mai