Chi phí nhân công rẻ không còn là lợi thế thu hút đầu tư

14:13:28 | 22/2/2017

Khi được hỏi về rủi ro trong môi trường đầu tư tại Việt Nam, 60% doanh nghiệp Nhật Bản đã chọn "chi phí nhân công tăng cao", dù chi phí cho lao động tại Việt Nam còn thấp hơn nhiều nước trong khu vực, như Trung Quốc, Thái Lan hay Malaysia. Đây là thông tin được ông Atsusuke Kawada, Trưởng đại diện Văn phòng Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) Hà Nội cho biết tại buổi họp báo công bố "Khảo sát về thực trạng hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam" diễn ra vừa qua tại Hà Nội.

Áp lực chi phí nhân công

Chi phí nhân công được đánh giá là rủi ro lớn nhất về môi trường đầu tư tại Việt Nam. Ông Atsusuke Kawada cho rằng để giải quyết khó khăn về giá nhân công, các doanh nghiệp Nhật Bản có thể tăng đào tạo để nâng cao năng suất lao động.

Nằm trong top 5 rủi ro lớn nhất còn có pháp lý, cơ sở hạ tầng, thủ tục hành chính và thuế. Tuy vậy, trừ chi phí nhân công, tỷ lệ doanh nghiệp chọn 4 hạng mục này đã giảm đáng kể so với năm ngoái, đặc biệt là thủ tục hành chính (giảm 19,3%).

Ông Kawada cũng cho biết những năm gần đây, các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào Việt Nam chủ yếu là công ty vừa và nhỏ. Họ có xu hướng đổ tiền vào các ngành công nghiệp phi chế tạo, tận dụng lực lượng lao động tại đây khi dân số trong nước đang già hóa. Và nông nghiệp sẽ là trọng tâm đầu tư trong thời gian tới.

Dù vậy, cũng như kết quả trước đó, rào cản ngôn ngữ tại Việt Nam vẫn được đánh giá là lớn nhất trong 15 quốc gia được Jetro khảo sát. Các nước được đánh giá thuận lợi nhất về ngôn ngữ là Philippines, Malaysia và Srilanka.

Phần lớn doanh nghiệp Nhật “có lãi”

Kết quả khảo sát gần 11 nghìn doanh nghiệp Nhật Bản tại 20 quốc gia và vùng lãnh thổ tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, trong đó có 1285 doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động tại Việt Nam cho thấy lợi nhuận kinh doanh của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam trong năm 2016 đã tăng lên so với năm trước và đạt mức khá cao. Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam và đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào Việt Nam tiếp tục được mở rộng cả về vốn đăng ký và số lượng dự án.

Trong hơn 600 doanh nghiệp tham gia khảo sát, 62,8% trả lời đang "có lãi", tăng so với 58,8% năm trước đó. Tỷ lệ này cao hơn một số quốc gia trong khu vực, như Thái Lan hay Indonesia, nhưng vẫn thấp hơn Philippines (77,5%) hay Trung Quốc (64,4%).

Hơn 60% công ty cũng khẳng định có kế hoạch mở rộng kinh doanh tại Việt Nam, chủ yếu để "tăng doanh thu". Trong khi đó, với riêng các doanh nghiệp phi chế tạo, động lực chính lại là "khả năng tăng trưởng và tiềm năng cao".

Các doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá cao tình hình chính trị, xã hội ổn định tại Việt Nam và coi đây là lợi thế về môi trường đầu tư. Ngoài ra, quy mô thị trường - khả năng tăng trưởng và chi phí nhân công rẻ cũng là các yếu tố hấp dẫn. Việt Nam cũng là quốc gia được các doanh nghiệp Nhật Bản dự đoán việc kinh doanh được tác động nhiều nhất nếu Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) có hiệu lực.

66,6% doanh nghiệp (DN) Nhật Bản đang đầu tư tại Việt Nam có kế hoạch mở rộng kinh doanh và tiếp tục coi Việt Nam là địa điểm đầu tư quan trọng. Đánh giá các lợi thế về môi trường đầu tư của Việt Nam trong mắt các DN Nhật Bản, ông Atsusuke Kawada cho biết, Việt Nam đứng thứ 4 trong số 15 quốc gia được cho là có “tình hình chính trị, xã hội ổn định”. Hơn một nửa số DN đánh giá cao về “quy mô thị trường, khả năng tăng trưởng”…

Ông Atsusuke Kawada nhận định, khi so sánh với các quốc gia khác như Trung Quốc hay một số nước ASEAN, có thể thấy tỷ lệ DN Nhật Bản muốn mở rộng đầu tư ở Việt Nam là cao hơn đáng kể, cho thấy Việt Nam tiếp tục là địa điểm đầu tư quan trọng.

Khi được hỏi về những tác động đến hoạt động kinh doanh khi TPP có hiệu lực, Việt Nam có tỷ lệ % của các DN trả lời rằng “có” là cao nhất trong số các nước được khảo sát và khu vực với 29,2%. Cụ thể, 46,2% DN khi được hỏi đã chỉ ra tác động “tăng xuất khẩu từ trụ sở chính”.

Hương Ly