Hơn 100 đại biểu đến từ các Doanh nghiệp và Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, các cơ quan quản lý liên quan đến đầu tư ra nước ngoài, các tổ chức nghiên cứu, tổ chức phi chính phủ trong nước và khu vực, ngân hàng, Quỹ đầu tư và các nhà tài trợ quốc tế… đã tham dự Hội thảo “Đầu tư bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp của doanh nghiệp Việt Nam ở tiểu vùng Mê Kông”.
Hội thảo do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), tổ chức Oxfam Quốc tế tại Việt Nam và Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) tổ chức vừa qua tại HN, với mục đích để cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội chia sẻ kinh nghiệm và giải pháp nhằm hoàn thiện Dự thảo Hướng dẫn tự nguyện nhằm giảm thiểu rủi ro về Môi trường – Xã hội cho các Doanh nghiệp Việt Nam đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp tại Tiểu vùng Mê Kông.
Theo Cục đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và đầu tư, tính đến tháng 1/2017, VN có 1.188 dự án đầu tư tại 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, với tổng vốn đầu tư đăn g ký đạt 21,395 tỷ USD. Thị trường chủ yếu là Lào (270 dự án; 5,12 tỷ USD); Campuchia (191 dự án; 2,89 tỷ USD), một số quốc gia Nga, Châu Phi…
Lĩnh vực đầu tư chủ yếu là lĩnh vực nông lâm nghiệp, viễn thông, khai khoáng, dịch vụ khám chữa bệnh… Đây là những lĩnh vực thế mạnh của Việt Nam có thể hợp tác hiệu quả với Lào, Campuchia. Trong số các dự án đầu tư trong lĩnh vực nông lâm nghiệp tại Lào và Campuchia, chủ yếu là các dự án đầu tư trồng cao su. Tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã có 72 dự án đầu tư trồng cao su, với tổng vốn đầu tư đăng ký của nhà đầu tư Việt Nam là 2,175 tỷ USD. Nhìn chung, các dự án trồng cao su được Chính phủ Lào và Campuchia đánh giá tốt, có hiệu quả kinh tế cao, tạo thêm nguồn thu cho lao động địa phương, cải thiện cơ sở hạ tầng và góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội nước sở tại.
Bên cạnh những lợi thế về cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư, phát triển kinh tế đối ngoại vùng biên giới Việt Nam – Lào – Campuchia được quy định tại Quyết định 482/QĐ-TTg ngày 14/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ và nét tương đồng về điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội; trình độ phát triển giúp cho đầu tư nông lâm nghiệp được coi là thế mạnh do phát huy được lợi thế so sánh của lĩnh vực này trong mối quan hệ với nền kinh tế ba nước và khu vực. Lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp là lĩnh vực đứng thứ hai trong cơ cấu đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam và đứng thứ ba trong cơ cấu nhận đầu tư nước ngoài (FDI) và trong nước (DDI) của Lào và Campuchia (giai đoạn 2011 – 2015).
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu như giúp xóa đói giảm nghèo hay cải thiện cơ sở hạ tầng, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của DN Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp cũng tiềm ẩn những rủi ro do sự khác biệt về văn hóa, pháp luật và môi trường. Những khác biệt này có thể dẫn đến các tranh chấp và qua đó ảnh hưởng đến việc thực hiện dự án cũng như hình ảnh của nhà đầu tư Việt Nam trong khu vực.
Theo Cục đầu tư nước ngoài, hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư của Lào, Campuchia đang trong quá t rình sửa đổi, hoàn thiện nên có nhiều thay đổi, chưa thống nhất và khó tiếp cận; sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước chưa thật sự đồng bộ làm ảnh hưởng đến việc thực thi chính sách.
Mặt khác, trao đổi về việc đầu tư ban đầu giữa doanh nghiệp và các cơ quan có thẩm quyền của Lào, Campuchia rất thuận lợi nhưng khi triển khai, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn về thủ tục hành chính, quy hoạch đất đai, sự thiếu nhất quán trong áp dụng chính sách, đặc biệt là các quy định do địa phương đặt ra và áp dụng ngoài các chính sách của nhà nước. Việc phối hợp trong xây dựng chính sách và các chương trình hành động chung nhằm thúc đẩy đầu tư, thương mại và du lịch còn chậm, chưa cụ thể và chưa có hiệu quả thiết thực; các cam kết, thoả thuận đã ký kết chưa thực sự được thúc đẩy triển khai; chính sách ưu đãi cho các dự án đầu tư nước ngoài còn hạn chế.
Để đầu tư có hiệu quả, theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, các DNVN phải tuân thủ pháp luật không chỉ của Việt Nam mà còn phải tuân thủ cả pháp luật của nước sở tại. Theo đó, các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị tốt trước khi đầu tư ra nước ngoài, cần có nguồn thông tin tốt, phòng ngừa những tranh chấp, đồng thời doanh nghiệp cần có sự liên kết với nhau...
Theo ông Phạm Quang Tú, đại diện Tổ chức Oxfam tại Việt Nam, các nhà đầu tư nên tham vấn với các cộng đồng bị ảnh hưởng trong suốt quá trình đầu tư; xây dựng và thúc đẩy thực thi hướng dẫn về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, áp dụng với nhiều lĩnh vực và các giai đoạn khác nhau trong quá trình triển khai dự án.
Quỳnh Chi
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
