Nghị quyết về xử lý nợ xấu được xem xét tại Quốc hội Việt Nam nhận được sự quan tâm của dư luận. Các vấn đề gây tranh luận nổi nên việc dung nguồn lực nào để xử lý nợ xấu, có sử dụng ngân sách không?
Theo Thống đốc NHNN Việt Nam – ông Lê Minh Hưng, thời điểm tháng 9/2012, tỷ lệ nợ xấu ước tính thận trọng là chiếm khoảng 17% dư nợ, thậm chí nếu đánh giá đầy đủ theo con số của thanh tra thì có thể cao hơn. Đến hết năm 2016, nợ xấu nội bảng của các TCTD là chưa đến 3%, song nếu bao gồm cả các khoản nợ xấu, nợ đã bán cho VAMC chưa xử lý và nợ có nguy cơ cao thì vào khoảng 10,08% tổng dư nợ. Trong đó nợ của các DN ngoài quốc doanh chiếm khoảng gần 64%, nợ của DNNN chiếm 6,3%, nợ hộ kinh doanh cá nhân chiếm 21%, nợ của DN nước ngoài chiếm hơn 1% tổng dư nợ.
NHNN đã tổng kết việc thực hiện, đánh giá mặt đạt được, những nguyên nhân, tồn tại và đề án đã trình Chính phủ và Bộ Chính trị xem xét. Trên cơ sở đề án đó, NHNN đã trình Chính phủ dự thảo nghị quyết xử lý nợ xấu gắn với cơ cấu lại các tổ chức tín dụng.
Các yếu tố gây nên khối nợ xấu khổng lồ, theo Thống đốc Lê Minh Hưng có nguyên nhân về bất ổn kinh tế thế giới, thị trường bất động sản trong nước trầm lắng thời gian dài, bình quân mỗi năm có trên 63.000 doanh nghiệp giải thể và phá sản, là yếu tố quan trọng làm gia tăng nợ xấu hệ thống ngân hàng. Chính sách vĩ mô còn thiếu ổn định, làm gia tăng ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, tác động đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Về cơ chế xử lý tài sản còn bất cập, khiến cho nợ xấu không có biến chuyển nhiều khi xử lý nợ.
Quan điểm của Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng cần giới hạn phạm vi các khoản nợ xấu và đề nghị thời điểm xác định các khoản nợ xấu được xử lý trong phạm vi của nghị quyết là đến ngày 31/12/2016 . Tỷ lệ nợ xấu nội bảng và nợ xấu đã bán cho VAMC chưa xử lý được là 5,8%. Còn đối với các khoản nợ tiềm ẩn có thể trở thành nợ xấu (chiếm 4,26%) chủ yếu là các khoản nợ đã được tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ trong khoảng thời gian 2011 - 2015, Ủy ban Kinh tế đề nghị giao NHNN tiến hành các biện pháp cần thiết để rà soát và chỉ đạo các tổ chức tín dụng quyết liệt thu hồi nợ, trường hợp các khoản nợ trên chuyển thành nợ xấu thì cho phép áp dụng nghị quyết này để xử lý nợ xấu.
Việc xác định thời hạn các khoản nợ xấu xử lý theo nghị quyết đang được trình chính phủ có một số ý kiến phản hồi cho rằng, nợ xấu nào cũng là nợ xấu và cần được xử lý triệt để, không phân biệt thời điểm phát sinh.
Để xử lý nợ xấu, các NH ủng hộ quyền thu giữ tài sản bảo đảm. Theo Chủ tịch HĐQT VietinBank Nguyễn Văn Thắng, về mục tiêu của nghị quyết, cốt lõi là ban hành các cơ chế thu giữ và xử lý tài sản bảo đảm các khoản nợ. Hiện nay đã có cơ chế, thị trường mua bán nợ nhưng chưa hoàn chỉnh, thiếu hụt hàng hóa trầm trọng, đặc biệt là những hàng hóa có giá trị là các khoản nợ gắn với bất động sản do chưa đủ điều kiện pháp lý để đưa ra giao dịch. Bên cạnh đó, lực lượng tham gia thị trường với tư cách là người mua còn rất hạn chế do quy định về điều kiện để tham gia.
Các ý kiến phản biện cho rằng không nên quy định quyền về thu giữ tài sản bảo đảm vì pháp luật dân sự coi giao dịch dân sự là thỏa thuận, pháp luật đã giao toà án xử lý, trừ trường hợp luật khác có quy định. Việc quy định quyền thu giữ của tổ chức tín dụng không qua trình tự, thủ tục tư pháp có thể ảnh hưởng quyền công dân, việc thu giữ chỉ thực hiện khi có phán quyết của tòa án.
Theo Thống đốc NHNN, nợ xấu luôn tiềm ẩn, phát sinh hằng ngày, tính trung bình nợ xấu mới phát sinh hằng năm 1,3 - 1,5% tổng dư nợ cho vay với nền kinh tế. Với mục tiêu tăng dư nợ cho vay bình quân khoảng 16%, dự kiến nợ xấu phát sinh thêm trong 5 năm tới (2017 - 2022) là 350.000 tỷ đồng. Nghị quyết 24 của Quốc hội nêu rõ, tới năm 2020 sẽ đưa tỷ lệ nợ xấu xuống dưới 3%. Để duy trì mục tiêu duy trì nợ xấu dưới 3% thì tổng số nợ xấu cần xử lý trong 5 năm tới là 640.000 tỷ đồng, như vậy bình quân mỗi năm cần xử lý gần 130.000 tỷ.
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
