Người lao động chính thức được quản lý sổ BHXH

Quy định này nhằm đảm bảo sự minh bạch trong việc đóng BHXH, hạn chế tình trạng trốn, nợ đóng BHXH đang diễn ra nhức nhối.

Đôi bên cùng có lợi

Theo Luật BHXH 2014 (có hiệu lực đầu năm 2016), NLĐ có quyền tự quản lý sổ BHXH thay vì chủ sử dụng lao động giữ như trước đó. Đây là một trong những điểm mới của Luật BHXH, nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ một cách tích cực hơn. Việc tự quản lý sổ BHXH sẽ giúp NLĐ nắm rõ được các thông tin về quá trình tham gia BHXH của bản thân; đồng thời, chủ động hơn trong việc thực hiện giải quyết các chế độ BHXH theo luật định.

Theo thống kê của cơ quan BHXH, tính đến 20/5/2017, cả nước đã bàn giao được khoảng 1 triệu sổ BHXH cho người lao động trên tổng số 12 triệu sổ BHXH phải bàn giao (không tính khối lực lượng vũ trang), đạt khoảng 8,3%; tăng 30% so với thời điểm 30/4/2017 (760 sổ BHXH).

Một số tỉnh có số lượng sổ BHXH bàn giao lớn như: BHXH tỉnh Đồng Nai đã bàn giao được 305.633 sổ đạt 42,4%; BHXH tỉnh Vĩnh Phúc bàn giao 69.517 sổ đạt 40,1%; BHXH Thành phố Hồ Chí Minh bàn giao 62.030 sổ; BHXH thành phố Hải Phòng bàn giao 74.623 sổ; BHXH tỉnh Thái Bình bàn giao 30.984 sổ.
Theo nhiều chuyên gia, quy định này nhằm minh bạch thông tin về quá trình đóng BHXH, hạn chế tình trạng các DN trốn đóng, nợ đọng BHXH. Không chỉ vậy, việc tự quản lý sổ BHXH cũng sẽ giúp NLĐ có cơ sở yêu cầu chủ sử dụng lao động thực hiện đúng các quy định của pháp luật về trách nhiệm đóng BHXH cho mình kịp thời;

Đặc biệt, việc trực tiếp giữ sổ BHXH cũng giúp người lao động khi nghỉ việc kịp thời được giải quyết chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp hoặc có ngay sổ BHXH để tiếp tục tham gia, cộng nối quá trình đóng BHXH khi đi làm việc tại doanh nghiệp khác.

Không chỉ vậy, việc bàn giao sổ BHXH cho người lao động quản lý cũng là giải pháp giúp giảm nhân lực cho doanh nghiệp trong khâu quản lý sổ BHXH, từ đó sẽ giảm chi phí của doanh nghiệp. Đây cũng là mục tiêu cải cách thủ tục hành chính của ngành BHXH.

Vẫn còn nhiều khó khăn

Thực hiện quy định của Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13, BHXH Việt Nam kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn BHXH các tỉnh, thành phố về công tác bàn giao sổ BHXH cho người lao động: Công văn số 4027/BHXH-ST ngày 14/10/2016; Kế hoạch rà soát và bàn giao sổ BHXH số 112/KH-BHXH ngày 10/01/2017; Công văn số 450/BHXH-ST ngày 16/02/2017; Công văn số 240/BHXH-TCKT ngày 24/01/2017; Công văn số 1244/BHXH-TCKT ngày 13/4/2017; Công văn số 1527/BHXH-ST ngày 04/5/2017 tháo gỡ một số vướng mắc trong quá trình triển khai.

Ngoài ra, sự chỉ đạo kịp thời của Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố đã giúp thực hiện rà soát, bàn giao sổ BHXH cho người lao động quản lý nhanh hơn.

Bên cạnh những thuận lợi trên thì hiện việc triển khai giao sổ BHXH cho người lao động quản lý cũng đang gặp không ít khó khăn.

Khó khăn lớn nhất chính là sổ BHXH cấp cho người lao động trước năm 2009 chưa được rà soát, cập nhật quản lý trên phần mềm, thông tin trên sổ BHXH chưa đầy đủ, chưa chính xác nên cần rà soát, đối chiếu, bổ sung cho đầy đủ, cập nhật vào phần mềm để quản lý.

Ngoài ra, quy trình trả sổ chưa được rõ ràng dẫn đến việc doanh nghiệp cũng như người lao động chưa thể phối hợp để thực hiện. Đặc biệt với những doanh nghiệp đang chậm đóng, nợ BHXH thì việc trả sổ cho người lao động sẽ càng khó khăn hơn.

Không chỉ vậy, với mục tiêu quản lý tập trung dữ liệu của người tham gia BHXH, BHYT trên toàn quốc, BHXH Việt Nam xây dựng Bộ công cụ tập trung dữ liệu thu, sổ, thẻ (gọi tắt là phần mềm TST), do vậy một số chức năng trên phần mềm chưa hoàn thiện, công tác rà soát, bàn giao sổ BHXH được triển khai đồng loạt tại 63 tỉnh, thành phố và tại tất cả các huyện trên toàn quốc, do vậy cùng một lúc có nhiều người truy cập, sử dụng phần mềm, khối lượng dữ liệu lớn làm ảnh hưởng đến tốc độ xử lý.

Để khắc phục theo đại diện BHXH Việt Nam, việc trả sổ BHXH cho NLĐ tự quản lý phải được làm cẩn thận, có lộ trình để đảm bảo tuân thủ luật pháp. Các địa phương tập trung làm tốt việc nhập dữ liệu, đảm bảo khớp hồ sơ giấy với hồ sơ điện tử.