Nghề thẩm định giá: Chưa đáp ứng nhu cầu

Thẩm định giá (Valuation hay Appraisement) là việc ước tính hay xác định giá trị của một tài sản tại một thời điểm và một địa điểm nhất định. Với sự phát triển của kinh tế thị trường, nhu cầu về thẩm định giá như mua bán, cầm cố, đầu tư, thế chấp, tính thuế, bảo hiểm... ngày càng tăng. Tại Việt Nam, đây thực sự là một nghề mới và cả nước hiện chỉ có trên 200 thẩm định viên được cấp thẻ hành nghề trong khi nhu cầu đòi hỏi phải cần tới 2-3 lần.

Thẩm định giá là một nghề độc lập trong xã hội như kiểm toán, kế toán và đòi hỏi thẩm định viên phải là người có chuyên môn cao để có thể thẩm định chính xác một mặt hàng như máy móc, thiết bị, bất động sản, và thậm chí là cả một doanh nghiệp. Để làm được việc này, ngoài việc xem xét những đặc điểm riêng biệt của từng tài sản (hình dạng của thửa đất, kích thước của ngôi nhà…) còn phải xem xét các yếu tố rủi ro vô hình (rủi ro gắn với khả năng sinh lời tương lai…) và những yếu tố luật pháp (quyền sở hữu, giấy phép…) ảnh hưởng đến giá trị tài sản.

Việt Nam bắt đầu tổ chức hoạt động thẩm định giá từ năm 1993-1994 và nhanh chóng được công nhận là thành viên chính thức của Hiệp Hội Thẩm định giá Asean (1997). Việt Nam đồng thời cũng là hội viên chính thức của Hội đồng Tiêu chuẩn Thẩm định giá quốc tế (IVSC2009) và đảm nhiệm cương vị Chủ tịch AVA một nhiệm kỳ (2001-2002). Việt Nam đã từng đăng cai tổ chức thành công Hội nghị trù bị AVA lần thứ 11 tại Hà Nội (11/1999); Hội nghị chính thức AVA lần thứ 12 tại TP Hồ Chí Minh (9/2002) và Hội nghị trù bị AVA lần thứ 16 tại Quảng Nam (4/2009).

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, ngành thẩm định giá là ngành công nghiệp đang phát triển trong thời kỳ khủng hoảng tài chính hiện nay. Hội nhập vào kinh tế thế giới mở ra thách thức và cơ hội cho các nước ASEAN.

Tại Hội nghị thẩm định giá ASEAN 2010 vừa được tổ chức, bà Trần Thị Mười, Phó trưởng khoa Thẩm định giá Đại học Tài chính – Marketing) cho rằng, thành viên các nước ASEAN có mức độ phát triển khác nhau, đặc biệt trong định giá. Điều này tạo cơ hội cho các thành viên cùng nhau khắc phục sự phân biệt trong giao dịch quốc tế, tạo môi trường cạnh tranh cho khối ASEAN. Với việc hội nhập các nước ASEAN, các quy định luật pháp của định giá có thế được cập nhật để đáp ứng tiêu chuẩn của định giá quốc tế. Bên cạnh đó, sự hội nhập của các nước ASEAN có thể tạo điều kiện phát triển ngành thẩm định giá. Tuy nhiên, hiện nay, tiêu chuẩn trong định giá giữa Việt Nam và các nước ASEAN lại khác nhau, hệ thống dữ liệu ở Việt Nam còn yếu kém để tiến hành thẩm định giá.

Theo ông Leon Cheneval – Giám đốc quốc gia về Ngân hàng và Dịch vụ công ty – Công ty Savills Việt Nam, định giá bất động sản có mối quan hệ trực tiếp và rất chặt chẽ với cho vay thế chấp. Nhu cầu có một thẩm định giá để hỗ trợ cho công việc cho vay đã trở thành một phần quyết định của quy trình cho vay thế chấp. Trong đó, thẩm định viên các nước đều phải có chứng chỉ hành nghề và nhiều nước đòi hỏi thẩm định viên phải có một số năm kinh nghiệm nhất định mới được hành nghề. Ngân hàng cũng đưa ra quy định về những loại thẩm định, chỉ thẩm định viên có kinh nghiệm nhất định mới được làm…

Bà Mười thừa nhận, hiện tại ngành thẩm định giá vẫn còn non trẻ ở Việt Nam và không đủ nguồn tài chính cũng như nhân lực để xây dựng một thương hiệu định giá vững mạnh.

Nhu cầu về cán bộ, chuyên viên thẩm định giá của Việt Nam ngày càng tăng nhanh theo đà tăng trưởng kinh tế thị trường. Tuy nhiên, hiện chỉ có rất ít các cơ sở đào tạo ngành này. Theo PGS.TS Vũ Trí Dũng - Trường ĐH KTQD, hiện tại, hình thức đào tạo bậc đại học về thẩm định giá mới được tổ chức tại Học viện Tài chính và Trường ĐH Bán công marketing, TP HCM (thuộc Bộ Tài chính), Trường ĐH Kinh tế TP HCM. Trường ĐH Kinh tế Quốc dân cũng đã thành lập Bộ môn Định giá (trực thuộc Khoa Marketing). Để bổ sung thêm nguồn nhân lực trong lĩnh vực này cho phù hợp với xu thế thị trường thế giới, Việt Nam rất cần đầu tư thêm các cơ sở đào tạo khác.

Kim Phượng