Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu: Nơi phục hưng, lưu truyền tinh hoa văn hóa Việt

09:59:25 | 25/8/2018

Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu là một trong những doanh nghiệp đi tiên phong trong việc bảo tồn, phát triển, quảng bá giá trị gốm Chu Đậu trong và ngoài nước. Bởi, gốm Chu Đậu là một dòng gốm cao cấp, tinh xảo, thấm đẫm văn hóa tâm linh thuần Việt. Sản phẩm gốm Chu Đậu ở một làng nghề gắn với địa danh (thôn Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương) đã được đánh giá cao từ chất liệu, hình dáng đến hoa văn. Các sản phẩm gốm Chu Đậu là sự kế thừa và hòa quyện vẻ đẹp tinh tế, thanh thoát của thời Lý, thời Trần. Để ngày nay, nơi đây nổi danh với loại gốm mỹ nghệ cao cấp xuất khẩu đi khắp năm châu và được lưu giữ tại 46 bảo tàng danh tiếng của 32 quốc gia trên thế giới.

Con đường chinh phục

Chậm rãi trao đổi, ông Nguyễn Hữu Thức - Giám đốc Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu cho biết: Việc phát triển làng nghề, đặc biệt là làng gốm Chu Đậu, nơi phục hưng dòng sản phẩm mang đậm tinh hoa văn hoá Việt. Bởi, gốm Chu Đậu là một trong những dòng gốm cổ cao cấp nhất của Việt Nam được phát hiện từ thế kỷ XI-XII và phát triển rực rỡ vào thế kỷ XIV-XV. Trải qua không ít biến cố thăng trầm của lịch sử (do triều đại Trịnh - Mạc phân tranh) Gốm Chu Đậu đã bị thất truyền từ đó. Và chính là người đã dày công khôi phục lại dòng gốm cổ Chu Đậu đã bị thất truyền hơn 500 năm; đồng thời mong muốn biến nơi đây thành một vùng du lịch làng nghề nổi tiếng, đặc biệt để thương hiệu Gốm “Chu Đậu” ngày càng lan tỏa khắp năm châu. Chính vì những mong mỏi và tâm huyết đó, năm 2001, ông Nguyễn Hữu Thắng - Nguyên là Giám đốc Công ty Sản xuất dịch vụ và Xuất nhập khẩu Nam Hà Nội, nguyên Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) đã quyết định thành lập Xí nghiệp Gốm Chu Đậu nay là Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu tại thôn Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.

Những ngày đầu bước vào hoạt động, công ty đã vấp phải vô vàn khó khăn, thách thức như: kỹ thuật, công nghệ sản xuất dường như còn là “ẩn số”; thêm vào đó lực lượng lao động đa phần là người địa phương, trình độ chuyên môn còn nhiều hạn chế, giá thành nguyên liệu đầu vào luôn trong tình trạng bấp bênh, lên xuống “thất thường”.... Tuy đã nỗ lực rất nhiều để vượt qua, nhưng rồi nhiều năm trở lại đây, cũng như bao doanh nghiệp khác trên cả nước, công ty cũng gặp phải không ít khó khăn do khủng hoảng kinh tế thế giới đem lại. Bởi vậy, đã làm ảnh hưởng trực tiếp tới mọi hoạt động, cũng như hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty.

Quả là “Khó khăn kia chưa dứt, khó khăn khác lại ập đến”, nhưng nhờ có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Tổng Công ty Thương mại Hà Nội đã hỗ trợ, động viên và giúp đỡ; đồng thời tập thể CBCNV đã nêu cao tinh thần đoàn kết, không ngừng phát huy nội lực cùng nhau vượt khó, phục hồi lại một thương hiệu đã bị thất truyền. Để giờ đây, thương hiệu Gốm Chu Đậu không những được hồi sinh mà đang ngày càng lớn mạnh, lấy lại được vị thế như vốn có từ bao đời nay trên thị trường trong và ngoài nước.

Được như ngày nay, ngoài việc khôi phục được dòng sản phẩm tinh hoa Chu Đậu xưa, còn dựa trên “hồn cốt” của Chu Đậu để tạo ra nhiều sản phẩm mẫu mã mới mang dáng dấp của thời đại, tạo ra những sản phẩm truyền thống kết hợp với hiện đại như “Vàng kim” - sản phẩm hiện nay rất được khách hàng ưa chuộng. Đó là những dòng sản phẩm đã được các nhà lãnh đạo của Việt Nam làm quà tặng cho các nguyên thủ Quốc tế. Hơn thế, tại Hội nghị thượng đỉnh APEC - 2017 tại Đà Nẵng, sản phẩm gốm Chu Đậu của công ty được làm quà tặng cấp quốc gia. Đặc biệt, vào những ngày đầu tháng 4-2018, Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu đã vinh dự được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến thăm và động viên. Nhắc lại câu nói của Đại tướng Võ Nguyễn Giáp: “Gốm Chu Đậu, tinh hoa văn hóa Việt Nam”, Thủ tướng mong muốn Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu phát triển mô hình sản xuất ở quy mô lớn hơn, để những sản phẩm gốm Chu Đậu - niềm tự hào của dân tộc Việt Nam tiếp tục vươn xa hơn nữa trên thị trường thế giới, bằng một câu tâm đắc, nhắn gửi: “Gốm Chu Đậu - Tinh hoa văn hóa Việt, tỏa sáng khắp năm châu”.

Nét độc đáo, riêng biệt

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đưa ra ý kiến chỉ đạo trong buổi làm việc với cán bộ công nhân viên công ty

Với tâm đắc của Thủ tướng đúng là có lý do cho sự kỳ vọng. Bởi, công ty đã làm được cái điều cụ thể nhất đối với người lao động đang quan tâm, đó là: “Lương bổng, sự ổn định và môi trường làm việc”. Theo đó, thu nhập bình quân của người lao động ở đây với mức trên 7 triệu đồng/người/tháng, công ăn việc làm liên tục ổn định, môi trường làm việc rất tốt. Và đặc biệt hơn cả là công ty truyền cảm hứng cho người lao động phát huy hết khả năng của mình. Hình ảnh đó được công ty thể hiện rất rõ nét thông qua sự đầu tư sân bóng đá mi ni, xây dựng khu thi đấu thể thao, luyện tập cầu lông, bóng bàn... Chính điều đó, đã tạo ra một sân chơi rất thoải mái, giữa lãnh đạo với người lao động rất hoà đồng.

Đồng thời, cũng là một trong những đơn vị tiêu biểu sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ làng nghề đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế 100% cho người lao động. Ngoài ra, các nghệ nhân và thợ giỏi, công ty đều có chính sách khen thưởng kết hợp cả vật chất lẫn tham quan du lịch, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm với các làng nghề trong nước và quốc tế. Bởi vậy, người lao động đã xác định công ty như là một ngôi nhà lớn thỏa sức đam mê và cống hiến.

Điều đó càng được cụ thể hơn qua cuộc trao đổi ngắn với nghệ nhân Trần Thị Ngàn là người địa phương (thôn Chu Đậu, xã Thái Tân). Chị Ngàn tâm huyết kể: Chị gắn bó với công ty ngay từ những ngày đầu thành lập (năm 2001). Và đến năm 2014, chị chính thức được Nhà nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân. Trong đó, tác phẩm mà chị tâm đắc nhất đó là “Chiếc bình gốm hoa Lam, họa tiết vẽ phù dung”. Cho dù đã được phong tặng danh hiệu nghệ nhân, nhưng chị Ngàn vẫn không ngừng truy rèn, học hỏi và luôn đào tạo cho các lao động trẻ để kế nghiệp, phát huy tinh hoa gốm Chu Đậu truyền thống văn hóa Việt. Chị Ngàn khẳng định: “Không chỉ riêng bản thân tôi, mà tất cả công nhân ở đây đều nhận được sự quan tâm của Ban lãnh đạo công ty; đồng thời còn luôn tạo điều kiện cho chúng tôi đi tham quan, học hỏi để nâng cao tay nghề; đặc biệt thu nhập và cuộc sống của chúng tôi luôn bảo đảm, ổn định”.

Không ngừng lại ở đó, công ty luôn mong muốn phát triển làng nghề gốm Chu Đậu không chỉ dạng danh tinh hoa về sản phẩm, còn tạo sức hút lớn về du lịch. Đây chính là mục tiêu sứ mệnh mà hiện nay công ty đang xây dựng sao cho có nhiều người khởi nghiệp tham gia phát triển làng nghề, tất yếu phải có sự ủng hộ của chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, làm sao phải quy hoạch và ủng hộ nhiều tổ chức hội, lớp trẻ khởi nghiệp. Đồng thời, để phát triển quảng bá làng nghề thì phải phát triển các loại hình dịch vụ phục vụ cho du lịch. Đặc biệt vấn đề cốt lõi khi khôi phục làng nghề thì phải có bảo tàng về gốm Chu Đậu riêng. Bởi hiện nay, gốm Chu Đậu được tìm thấy (xưa và nay) rất nhiều, nhưng lại đang phân tán ở các bảo tàng Hải Dương, bảo tàng Quảng Ngãi, Quảng Nam.... Ngoài ra, còn có sự động viên khích lệ rất lớn của các cấp, các ngành trong tỉnh Hải Dương quan tâm, hỗ trợ và tạo điều kiện cho sự phát triển đối với Công ty cổ phần Gốm Chu Đậu nói riêng, làng nghề truyền thống Chu Đậu nói chung trong thời kỳ kỷ nguyên số và công nghiệp 4.0.

Sản phẩm gốm Chu Đậu của công ty có một số yếu tố quan trọng tạo nên nét đặc sắc, riêng biệt đó chính là tâm linh. Bởi, nguyên liệu cấu thành sản phẩm là đất lấy ở Chí Linh, một vùng đất địa linh nhân kiệt. Hai là kết cấu men. Men hiện nay là đốt từ tro trấu. Ba là những nét vẽ, hoạ tiết. Mỗi một sản phẩm gốm Chu Đậu đều có một thông điệp ngôn ngữ rất rõ ràng và có một tố chất riêng.

Hà Thành