Trước thềm mùa xuân 2019, vị “tư lệnh” ngành kế hoạch và đầu tư - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã có chia sẻ với báo chí về một năm kinh tế khởi sắc, với các chỉ tiêu kinh tế - xã hội hoàn thành và vượt mức đề ra, cùng sự đóng góp lớn của dòng vốn đầu từ nước ngoài (FDI); những thuận lợi cho nền kinh tế khi CPTPP đi vào thực tiễn... Anh Phương thực hiện.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng
Xin Bộ trưởng cho biết những đóng góp của ngành kế hoạch và đầu tư vào thành công chung của các chỉ tiêu kinh tế Việt Nam trong năm 2018?
Bức tranh kinh tế năm 2018 nổi bật với những kết quả rất tích cực, tiếp nối được đà tăng trưởng của năm 2017, tăng trưởng kinh tế năm nay cao hơn năm trước là một điều đáng mừng (tăng 7,08%).
Điểm sáng là hầu hết mức tăng trưởng được trải đều toàn diện ở tất cả các ngành, lĩnh vực, đáng chú ý là lĩnh vực nông, lâm, thủy sản (tăng 3,76%) là mức kỷ lục của khu vực này trong nhiều năm qua; xuất siêu đạt mức chưa từng thấy (7,2 tỷ USD), giải ngân vốn FDI tiếp tục tăng (đạt trên 19 tỷ USD)...
Với đà tăng trưởng của năm 2018, Quốc hội đã thông qua chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 2019 với tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng 6,6-6,8%. Vậy để đạt mục tiêu đề ra, Việt Nam cần phải làm gì, thưa Bộ trưởng?
Thực hiện sự chỉ đạo, điều hành của Quốc hội và Chính phủ về hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội trong năm 2019, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách nhà nước năm 2019. Nghị quyết là một văn kiện thể hiện toàn diện các giải pháp cần thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch năm 2019. Với phương châm hành động của năm 2019 là “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả, bứt phá” và các trọng tâm: Một là, nâng cao năng lực nội tại, củng cố nền tảng vĩ mô, duy trì và khơi thông các động lực tăng trưởng. Quyết liệt thực hiện các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; Hai là, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi. Tập trung hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng xây dựng và thực thi pháp luật. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, công vụ. Chú trọng cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử gắn với sắp xếp tổ chức bộ máy biên chế tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đổi mới và tăng cường hiệu quả hoạt động tư pháp; Ba là, phát triển toàn diện, hài hòa các lĩnh vực văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân gắn với kỷ niệm 50 năm thực hiện di chúc Bác Hồ; tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; đẩy mạnh công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế.
Năm 2018 cũng là năm đánh dấu 30 năm Việt Nam thu hút FDI, xin Bộ trưởng cho biết đóng góp của dòng vốn quan trọng vào nền kinh tế Việt Nam?
Sau 30 năm thực hiện chính sách mở cửa và hội nhập, khu vực đầu tư nước ngoài (ĐTNN) đã trở thành một bộ phận quan trọng của nền kinh tế, là khu vực phát triển năng động, đóng góp đáng kể trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tính đến hết ngày 20/12/2018, cả nước có 27.353 dự án đầu tư nước ngoài còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký 340,1 tỷ USD và tổng vốn thực hiện khoảng 188,8 tỷ USD.
Ngoài ra, ĐTNN cũng được coi là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế trong thời gian vừa qua. Góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu, hình thành một số ngành công nghiệp “xương sống” của nền kinh tế quốc dân như: Viễn thông, điện tử, công nghệ thông tin; đồng thời đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nhiều tỉnh, thành phố; góp phần chuyển đổi không gian phát triển, hình thành các khu đô thị mới, các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế.
Bên cạnh đó, ĐTNN cũng có đóng góp quan trọng vào duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu. Đến nay, tỷ trọng khu vực FDI trong tổng kim ngạch xuất khẩu là trên 70%, xuất siêu của khu vực ĐTNN đã góp phần cân bằng cán cân thương mại, giảm áp lực tỷ giá, cải thiện cán cân thanh toán quốc tế.
Khu vực ĐTNN cũng đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách nước nhà. Năm 2017, khu vực ĐTNN đóng góp hơn 8 tỷ USD, chiếm hơn 17% tổng thu ngân sách nhà nước. Lĩnh vực kinh tế này đã tạo ra nhiều việc làm hơn cho người lao động, cũng như nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho Việt Nam. Nhưng đòi hỏi bắt buộc trong khu vực kinh tế này cũng là động lực thúc đẩy tiến trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tăng cường quan hệ đối ngoại, hợp tác và hội nhập.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều thay đổi diễn biến mới, ngành kế hoạch và đầu tư cũng đã chủ động xây dựng một kịch bản thu hút dòng vốn FDI thế hệ mới. Theo đó, các lĩnh vực ưu tiên theo thứ tự sẽ là công nghệ cao, công nghệ mới, tiên tiến, công nghệ thân thiện với môi trường, công nghệ thông tin và viễn thông, điện tử ở trình độ tiên tiến của thế giới, ô tô, máy nông nghiệp, thiết bị công trình, thiết bị công nghiệp, thiết bị điện, công nghiệp hỗ trợ, R&D, internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (SMAC), thực tế ảo (VR), tương tác thực tại ảo (AR), điện toán đám mây, kinh tế số, tự động hóa, y sinh, vật liệu mới… Đồng thời, tiếp tục thu hút ĐTNN vào các ngành mà Việt Nam vẫn đang có lợi thế như dệt may, da giày... nhưng ưu tiên tập trung vào các khâu tạo giá trị gia tăng cao, gắn với quy trình sản xuất thông minh, tự động hóa. Tới đây, Việt Nam cũng sẽ chú trọng đến các bạn hàng lớn, có nền kinh tế thịnh vượng trong khối G7, để có thể chủ động thu hút thêm nhiều những dự án công nghệ cao, công nghệ mới, tiên tiến, dịch vụ hiện đại, có hiệu ứng lan tỏa cao.
Hiệp định CPTPP đã chính thức có hiệu lực với Việt Nam, ông đánh giá thế nào về những thuận lợi cũng như thách thức mà hiệp định lịch sử này đem lại cho Việt Nam?
Bước sang năm 2019, mặc dù nhiều tổ chức quốc tế dự báo kinh tế thế giới có thể tăng trưởng chậm lại, thách thức từ căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn như Trung Hoa, Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU,… sẽ tác động nhất định đến các nền kinh tế khác có liên quan, trong đó có Việt Nam, nhưng triển vọng không phải là không có. Tôi cho rằng, chúng ta cần hết sức linh hoạt trong bối cảnh có nhiều thay đổi nhanh chóng, để tận dụng mọi cơ hội có được từ sự thay đổi đó, thương mại và đầu tư có lẽ là hai lĩnh vực có nhiều dư địa và triển vọng để tận dụng các cơ hội mang lại.
Đặc biệt, với việc Hiệp định CPTPP có hiệu lực chính thức từ ngày 14/1/2019 là một yếu tố hết sức thuận lợi và chúng ta cần phải linh hoạt khéo léo tận dụng triệt để những ưu đãi về thuế quan, ngành hàng, cơ hội hợp tác đầu tư… ngay từ đầu năm 2019 để mở rộng và phát triển thị trường.
Dự báo, dòng vốn đầu tư sẽ tiếp tục có nhiều thay đổi trong năm 2019. Tuy nhiên, khu vực ASEAN và Việt Nam vẫn là những điểm đến hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài. Vấn đề ở chỗ là chúng ta cần chuẩn bị tốt các điều kiện để tận dụng cơ hội, đón nhận gắn liền với định hướng lựa chọn dự án có công nghệ cập nhật, dự án thân thiện môi trường, liên kết tốt với doanh nghiệp nội địa trong nước.
Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!