Để trái cây Vĩnh Long vươn xa

Vĩnh Long là tỉnh có lợi thế và điều kiện tự nhiên thích hợp phát triển cây ăn trái vùng nhiệt đới với nhiều chủng loại phong phú, thơm ngon có tiếng như: cam sành Tam Bình, bưởi Năm Roi Bình Minh, quýt, chôm chôm, nhãn, măng cụt, xoài cát… Tuy nhiên, để tạo dựng thương hiệu cho trái cây Vĩnh Long, vẫn còn nhiều phải làm.

Phát triển chưa bền vững

Vĩnh Long có khoảng 43.000 ha vườn cây ăn trái, chuyên trồng cam sành, bưởi, dừa, boòng boong, măng cụt, vú sữa, chôm chôm …, tập trung nhiều ở Long Hồ, Tam Bình, Bình Minh, Trà Ôn, cho tổng sản lượng gần 350.000 tấn quả/năm, trong đó nổi tiếng nhất phải kể đến bưởi Năm Roi. Hiện nay, bưởi Năm Roi ở Vĩnh Long có khoảng 4.000 ha, tập trung ở các xã Thuận An, Đông Thạnh, Đông Thành, Đông Bình của huyện Bình Minh. Trong đó, xã Mỹ Hòa trồng bưởi Năm Roi nhiều nhất, trên 1.000 ha. Hằng năm, có trên 60.000 tấn bưởi cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu. Ngoài bưởi Năm Roi, Vĩnh Long cũng đã xuất khẩu được nhãn sang Trung Quốc và các nước châu Âu, thu về nguồn ngoại tệ lớn. Hiện tỉnh đang tập trung mở rộng thị trường xuất khẩu cho trái cây mà đích nhắm đến là các thị trường lớn giàu tiềm năng như Mỹ, Nhật Bản, Singapore…

Trái cây Vĩnh Long vừa thơm ngon lại đa dạng về chủng loại, diện tích lớn, sản lượng tăng đều qua nhiều năm. Tuy nhiên do diện tích sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, phân tán theo quy mô hộ gia đình nên chưa thể hình thành những vùng chuyên canh hàng hóa lớn. Một số vùng chuyên canh quy mô nhỏ và vừa đã hình thành nhưng chất lượng thiếu đồng nhất, thiếu ổn định, chưa tổ chức sản xuất kết hợp chặt với tiêu thụ. Chính từ quy mô hạn chế, dạng kinh tế hộ nên sản lượng lúc thừa lúc thiếu, chất lượng không đồng đều khiến việc xuất khẩu gặp khó khăn. Ngoài ra, bước vào thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, trái cây Vĩnh Long đã và đang phải cạnh tranh gay gắt với nhiều chủng loại trái cây ngoại nhập từ Ấn Độ, Mỹ, Thái Lan… hiện đang tràn ngập trên thị trường. Trong khi đó khả năng cạnh tranh của trái cây Vĩnh Long còn nhiều hạn chế cả về chất lượng, hương vị, độ đồng đều và công nghệ bảo quản sau thu hoạch, số lượng trái cây có thương hiệu mạnh có nhưng còn ít. Hiện các loại cây ăn trái của Vĩnh Long thiếu sự liên kết có hệ thống từ khâu sản xuất đến chế biến, bảo quản, tiêu thụ và xuất khẩu, điều này tác động không nhỏ đến việc đưa trái cây Vĩnh Long đi xa trên thương trường quốc tế. Ngoài ra, công tác quảng bá cho thương hiệu trái cây Vĩnh Long còn rất hạn chế và hầu như chưa được quan tâm đúng mức; các nhà vườn, doanh nghiệp tự tìm khách hàng, thiếu sự hỗ trợ, liên kết nên ít có được hợp đồng lớn. Công tác giống chưa được đa số các nhà vườn quan tâm đúng mức, dẫn đến nhiều cơ sở sản xuất cây giống trong tỉnh được ngành nông nghiệp đầu tư xây dựng nhà lưới để sản xuất cây giống sạch bệnh đang lâm vào tình trạng không tiêu thụ được sản phẩm. Diễn biến thời tiết thất thường, sâu bệnh tràn lan cũng là nguyên nhân chính khiến trái cây Vĩnh Long mất đi chất lượng, năng suất lẫn sản lượng.

Nâng cao hiệu quả kinh tế

Trước thực trạng trên, tỉnh Vĩnh Long đã có những giải pháp mang tính đột phá để tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả kinh tế của vườn cây ăn quả, từ đó chủ động hơn trong sân chơi hội nhập kinh tế quốc tế. Trước hết, tỉnh chú trọng phát triển vùng cây ăn trái theo hướng tập trung, nâng cao chất lượng, coi trọng khâu chế biến nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế, chủ động thị trường tiêu thụ cho cây ăn trái. Ngoài cây cam sành và bưởi Năm Roi là cây ăn quả chủ lực, Vĩnh Long còn thực hiện đa dạng hoá các loại cây ăn trái, trồng thêm những loại cây ăn trái khác cho giá trị kinh tế cao, tránh tình trạng độc canh đầy rủi ro. Riêng đối với bưởi Năm Roi, tỉnh chủ trương tăng diện tích lên 10.000 ha và tập trung thâm canh nâng cao chất lượng bưởi.

Ngoài ra Vĩnh Long cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền để chuyển đổi nhận thức của nông dân, doanh nghiệp, cập nhật thường xuyên các thông tin về các hàng rào kỹ thuật, thuế quan, chất lượng, vệ sinh an toàn nông sản; nâng cao cơ sở vật chất, đầu tư thực hiện quy hoạch vùng chuyên canh cây ăn trái; các tác động của khoa học công nghệ, nhất là công nghệ sinh học, giống, vệ sinh an toàn nông sản… để nâng cao trình độ sản xuất cây ăn trái. Bên cạnh việc giúp đỡ nông dân thâm canh, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng cây ăn trái, tỉnh còn tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư chế biến nâng cao giá trị, hiệu quả kinh tế và tìm đầu ra thuận lợi hơn cho nhiều loại cây ăn trái khác trên địa bàn.

Tuy nhiên, những nỗ lực trên là chưa đủ. Để hướng tới sản xuất hiệu quả, lâu bền và tạo dựng thương hiệu cho trái cây Vĩnh Long, tỉnh cần có các tổ chức, cá nhân có khả năng liên kết các doanh nghiệp và nông dân, qua đó vừa tạo nguồn nguyên liệu ổn định cho chế biến trái cây xuất khẩu, đem lại hiệu quả kinh tế cao vừa tránh thiệt hại cho cả nông dân lẫn doanh nghiệp. Ngoài ra tỉnh cần đầu tư mạnh cho việc xây dựng cơ sở vật chất, hỗ trợ kỹ thuật sản xuất trái cây an toàn, các biện pháp nâng cao chất lượng bảo quản, sơ chế sau thu hoạch, xây dựng thương hiệu mạnh, mở rộng tìm thị trường tiêu thụ ổn định cho các nhà vườn. Trên cơ sở 6 vùng quy hoạch thích nghi, Vĩnh Long cần phải triển khai nhanh việc phát triển vùng sản xuất cây ăn trái tập trung với quy mô lớn, sản xuất an toàn gắn với phát triển hệ thống phân phối mang tính chất tập trung. Có như vậy thì trái cây Vĩnh Long mới không bị lép vế so với trái cây ngoại nhập ngay trên sân nhà và mạnh mẽ đi xa trên thương trường quốc tế.

Thanh Tân