Giảm giờ làm: Góc nhìn từ hai phía

Thời gian vừa qua, tranh luận về việc giảm thời gian làm việc bình thường xuống dưới 48 giờ/tuần đang chưa có hồi kết. Đây là một trong những nội dung quan trọng được xem xem xét, thảo luận tại kỳ họp Quốc hội mới đây về Dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi).

Theo số liệu của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Việt Nam là một trong những nước hiện có thời gian làm việc bình thường trong tuần, trong năm cao nhất thế giới. Trong 10 nước ASEAN thì có 8 nước có thời gian làm việc 48 giờ/tuần, ngoại trừ Singapore và Indonesia. Bên cạnh đó, Việt Nam thuộc các nhóm nước có thời gian nghỉ phép và thời gian nghỉ lễ, tết trung bình thấp so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Nhiều ý kiến cho rằng, mặc dù tiền lương và thu nhập hiện nay không đủ trang trải cuộc sống nhưng nhiều người lao động không muốn làm thêm giờ vì họ cho rằng, thời gian làm việc dài có thể tạo ra những hậu quả xấu đối với sức khỏe, tới cuộc sống gia đình, tạo ra ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý dẫn đến hiệu suất trong công việc thấp.

Theo các chuyên gia Viện Công nhân và Công đoàn thuộc Tổng LĐLĐ Việt Nam, nhiều cuộc khảo sát, điều tra đời sống công nhân lao động do Viện và các Tổ chức khác tiến hành cho thấy, ảnh hưởng xấu của thời giờ làm việc kéo dài đến cuộc sống của người lao động là rất rõ ràng, từ mất cơ hội tìm bạn đời, thiếu quan tâm chăm sóc gia đình, đặc biệt tác động lớn đến nhóm lao động có con nhỏ.

Đại diện cho giới sử dụng lao động, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) TS. Vũ Tiến Lộc lại có quan điểm khác, ông đề nghị giữ nguyên thời gian làm việc bình thường theo quy định hiện hành. “Việc giảm giờ làm trong bối cảnh hiện nay chưa mang lại lợi ích cho người lao động, tăng chi phí doanh nghiệp, giảm sự cạnh tranh. Hầu hết các quốc gia có trình độ phát triển tương tự đang là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của chúng ta đều quy định thời gian làm việc là 48 giờ/tuần”, TS. Lộc nhấn mạnh.                                                               

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp khẳng định, việc giảm giờ làm việc bình thường không những tác động trực tiếp đến doanh nghiệp, người sử dụng lao động mà còn ảnh hưởng đến các chủ thể liên quan, trong đó phải nói đến tăng trưởng kinh tế mà lần đầu tiên sau 10 năm, Việt Nam đạt tăng trưởng trên 7%. Ông Trần Anh Sơn – Tổng Thư ký Hội Doanh nhân Tiêu biểu Nghệ An bộc bạch, nước ta còn nghèo, đang trên đà tăng trưởng vào loại cao nhưng năng suất lao động thấp dẫn đến thu nhập chưa cao, việc giảm giờ làm việc ít nhiều sẽ tỷ lệ thuận với đồng lương của người lao động. “Ở các nước phát triển, năng suất lao động cao, đời sống nhân dân và người lao động được cải thiện ở mức rất cao thì nhu cầu làm việc sẽ giảm. Chúng ta cần nghiên cứu vấn đề này kỹ càng và thận trọng để đến thời điểm phù hợp, việc giảm giờ làm việc bình thường cũng chưa muộn”, ông Sơn chia sẻ.

Giám đốc Công ty CP Gạch ngói Xuân Hòa, ông Phan Quang có phần khá gay gắt: doanh nghiệp đã gặp bao khó khăn từ nguồn vốn, công nghệ, đầu ra của sản phẩm lại thêm vấn đề giảm giờ làm việc của người lao động sẽ làm cho doanh nghiệp thêm khó xử, nếu không muốn nói là thêm khó khăn bội phần. Đành rằng, người lao động sẽ có thêm thời gian dành cho gia đình và cuộc sống, có thời gian nghỉ ngơi, tái tạo sức lao động nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chi phí, mục tiêu tăng trưởng cũng như kế hoạch dài hạn của doanh nghiệp. Đất nước mình còn nghèo, nhẽ ra phải tăng thời gian làm việc bình thường thì người lao động mới đảm bảo thu nhập; khi mà năng suất lao động được cải thiện, công nghệ được đổi mới thì chúng ta mới nên có lộ trình cho việc giảm giờ làm việc.

Khi giờ làm việc bình thường giảm từ 48 giờ xuống 44 giờ/tuần hoặc thấp hơn nữa, tiền lương làm thêm giờ lại được tính theo luỹ tiến; bên cạnh đó, mức đóng Bảo hiểm Xã hội của Việt Nam đang đứng ở mức khá cao trong khu vực và lương tối thiểu vùng tăng đều qua các năm thì doanh nghiệp phải “oằn mình” chi phí nhiều hơn cho tiền lương, tiền công lao động sẽ khiến sức cạnh tranh giảm không những so với các doanh nghiệp FDI mà còn với các nước khác trong khu vực và trên thế giới./. 

Phan Duy Hùng