14:36:05 | 28/12/2010
Năm 2010 qua đi với nhiều dấu ấn, cùng với sóng gió của nền kinh tế thế giới, kinh tế Việt Nam cũng tạo ra những điểm nhấn sâu đậm. Tạp chí Vietnam Business Forum bình chọn 10 sự kiện kinh tế xã hội 2010.
1. Lạm phát vượt xa dự báo
CPI của cả nước trong 11 tháng đã tăng 9,58%, dự kiến CPI tháng 12 sẽ tăng từ 1,3% – 1,5%, tính chung cả năm, chỉ tiêu lạm phát dưới 2 con số chắc chắn không thể đạt được. Trong Báo cáo do Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra tại Hội nghị Nhóm tư vấn các nhà tài trợ (CG-2010) ngày 7/12, Ngân hàng Thế giới nhận định, thực tế lạm phát tại Việt Nam thường gia tăng trong giai đoạn từ tháng 11 đến tháng 12, và trong 2 tháng này của năm 2010, tỷ lệ lạm phát của Việt Nam đột ngột dâng cao hơn dự kiến. Do vậy, WB đưa ra dự báo lạm phát cho cả năm 2010 sẽ ở mức 10,5%, cao hơn nhiều so với mục tiêu 8% mà Quốc hội đề ra .
2. Biến động thị trường tài chính
Trong năm 2010, NHNN đã 2 lần điều chỉnh tỷ giá thị trường ngoại tệ, đã tác động vào tâm lý thị trường, đẩy giá USD thị trường tự do tăng cao. Vào cuối tháng 9, giá USD tự do vượt mốc 20.000VND/USD, đến cuối ngày 4/11, mốc mới được xác lập là 21.000 đồng/USD và đến đầu tháng 12 đạt mốc cao nhất 21.600 VND/USD. Ông Stewart Newnham - chiến lược gia về thị trường tiền tệ châu Á tại Morgan Stanley cho rằng tiền đồng Việt Nam đang đương đầu với việc mất giá. Newnham dự báo khả năng tiền đồng xuống mức 23.000 đồng Việt Nam/USD trong năm 2011 hoàn toàn có thể xảy ra.
Năm 2010 cũng chứng kiến lãi suất huy động và cho vay liên tục tăng nóng và các đợt đồng thuận lãi suất của giới NH liên tục bị phá vỡ. Chỉ sau tín hiệu thả nổi lãi suất được phát đi từ Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, thị trường lãi suất đã tăng đột ngột và xác lập kỷ lục lên gần 18%/năm, trước đó, các ngân hàng đang thực hiện đồng thuận là 12%. Đặc biệt, việc tăng lãi suất huy động 17%/năm trong “3 ngày vàng” của NHTMCP Kỹ Thương (Techcombank) đã làm ảnh hưởng đến thị trường lãi suất và gây mất ổn định thị trường tài chính, tiền tệ. Chỉ đến ngày 11/12, khi NHNN chính thức lập lại trật tự, các ngân hàng đã đồng loạt cam kết, áp dụng lãi suất huy động tối đa là 14% /năm.
Cơn sốt giá vàng thế giới là nguyên nhân chính đẩy giá vàng tại VN sốt chưa từng có. Cột mốc đỉnh cao mới của giá vàng đã lên tới 38,02 triệu đồng/lượng (9/11).Thống đốc NHNN cho biết một phần là do giá vàng thế giới cũng tăng lên mốc cao nhất trong lịch sử 1.410 USD/ounce và tâm lý kỳ vọng giá còn lên cao nữa, nhưng chủ yếu vẫn là do sự thao túng của giới đầu cơ.
3. Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình.
Đó là kết luận tại hội nghị tư vấn nhóm các nhà tài trợ cho Việt Nam. Đó là thông tin đáng mừng, vì Việt Nam được lên hạng từ nghèo lên trung bình. Tuy nhiên, theo đó, là các chính sách hỗ trợ của quốc tế sẽ bị cắt giám. Các khoản viện trợ không hoàn lại, các khoản vay ưu đãi sẽ chuyển thành vay thương mại. Cũng tại hội nghị này nhiều phát biểu khuyến cáo Việt Nam về tham nhũng, làm sao nâng cao hiệu quả nguồn vốn ODA …Đồng thời hội nghị cũng cam kết tài trợ cho Việt Nam 7, 88 tỷ USD, thấp hơn năm trước.
4. Tổ chức thành công các sự kiện lớn
Việt Nam với cương vị là chủ tịch ASEAN năm cuối, đã tổ chức thành công Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17 (từ ngày 28/10/2010 – 30/10/2010), diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội). Hội nghị Cấp cao lần này đã thảo luận và đưa ra nhiều quyết sách quan trọng về hợp tác ASEAN và quan hệ đối ngoại của ASEAN, cũng như về cấu trúc khu vực đang định hình.
Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội (1010 – 2010) được tổ chức tháng 10/2010 hết sức trọng thể và được sự quan tâm theo dõi của nhân dân cả nước lẫn khách quốc tế.
5. Lũ lụt nghiêm trọng ở miền Trung
Từ 3 – 7/1-/2010, miền Trung đã phải hứng chịu 2 cơn lũ liên tiếp khiến hàng chục nghìn hộ dân mất nhà cửa, nhiều vùng dân cư hiện vẫn bị mưa lũ cô lập. Theo số liệu của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo phòng chống lụt bão Trung ương, đã có76 người thiệt mạng, tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 2.500 tỷ đồng. Thống kê chi tiết hơn thì đã có hơn 2.000 nhà bị sập, cuốn trôi, 150.000 nhà bị ngập, hư hại, hơn 17.000ha hoa màu bị ngập, hơn 3.000 gia cầm bị chết, cuốn trôi, hơn 9.000 gia súc bị chết, hơn 100.000 người bị thiếu nước sạch…
6. Các “đại dự án” đường sắt cao tốc và bô xít Tây Nguyên
Gây sự chú ý đặc biệt của công luận là các đại dự án đường sắt cao tốc và bô-xít Tây Nguyên. Dự thảo nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc Hà Nội - TP HCM đưa ra hai phương án và cả hai đều không nhận được sự đồng thuận của quá bán số đại biểu Quốc hội. Chỉ với 37% số đại biểu tán thành, 41% không tán thành, chủ trương xây dựng dự án đường sắt cao tốc do Chính phủ trình đã không được Quốc hội thông qua. Dự án đường sắt cao tốc Hà Nội - TP HCM với số vốn ước tính 56 tỷ USD đã gây tranh cãi trên cả diễn đàn Quốc hội và ngoài xã hội. Trong khi cơ quan quản lý bảo vệ ý kiến cần phải vay vốn đầu tư làm ngay thì nhiều ý phản đối cho rằng hiệu quả kinh tế của dự án quá thấp, số vốn quá lớn, chiếm phân nửa GDP của Việt Nam, sẽ tạo gánh nặng nợ nần.
Trong 1 năm, vấn đề bô-xít Tây Nguyên 2 lần được đặt lên bàn nghị sự của Quốc hội. Báo cáo về độ an toàn đối với môi trường tại dự án khai thác bô-xit Tây Nguyên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên khẳng định, báo cáo đánh giá tác động môi trường do Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV) lập và do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì thẩm định đã làm rất cụ thể, khoa học và bảo đảm độ an toàn về hệ thống môi trường, bảo vệ cả 2 khu vực đang xây dựng, trong đó có 4 khu về giáo dục tác động môi trường. Phía phản biện cho rằng thảm họa bùn đỏ ở Hungary là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với vấn đề hồ bùn đỏ chứa chất thải trong sản xuất alumina ở Tây Nguyên, cùng với tính "phi kinh tế, hủy hoại môi trường, để lại nhiều hệ quả khó lường về kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội, uy hiếp nghiêm trọng an ninh quốc phòng của quốc gia".
7. 'Sốt' bất động sản ăn theo quy hoạch
Năm 2010, chứng kiến cơn sốt giá BĐS ăn theo quy hoạch trên diện rộng, giá cả BĐS đang quá cao so với mặt bằng thu nhập của người dân, mức độ phát triển của nền kinh tế, vượt quá xa giá trị thực của BĐS. Cơn sốt nhanh chóng xì hơi khi quy hoạch Trung tâm Hà Nội không được quy hoạch lên Ba Vì. Vẫn còn đó tình trạng đầu cơ, găm hàng kích giá, thậm chí còn có trường hợp lừa đảo gây bất ổn xã hội. Trong khi đó, hệ thống quản lý nhà nước về thị trường BĐS còn nhiều bất cập; hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường BĐS thiếu tin cậy và chưa thống nhất.
8. Vinashin khơi dậy vấn đề hiệu quả quản lý đầu tư
Vinashin đã bị các cơ quan chức năng phát hiện và phanh phui số tiền nợ lên tới 86.000 tỷ đồng. Đáng chú ý, số tiền này thậm chí lớn hơn tới 2.000 tỷ đồng so với giá trị tổng số 1.000 doanh nghiệp đóng thuế thu nhập doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam trong 3 năm (2007 - 2009).
Câu chuyện Vinashin nóng trên bàn nghị sự Quốc hội và ngoài xã hội. Dư luận đề cập nhiều đến vấn đề tái cấu trúc các doanh nghiệp, tập đoàn nhà nước. Liên quan đến vấn đề trách nhiệm trong vụ Vinashin, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định: "Là người đứng đầu Chính phủ, tôi xin nhận trách nhiệm về những hạn chế, yếu kém nêu trên. Thủ tướng, Phó Thủ tướng và các thành viên có liên quan đang kiểm điểm để làm rõ trách nhiệm. Chính phủ sẽ tập trung sức thực hiện thành công Đề án tái cơ cấu Vinashin, không để xảy ra vụ việc tương tự Vinashin”.
9. Vụ cá tra bị đưa vào danh sách đỏ.
Quỹ động vật hoang giã thế giới tại châu Âu đưa cá Tra Việt Nam vào danh sách đỏ đã gây nên sự lo lắng và phản ứng mạnh mẽ phía Việt Nam. Sau những phản ứng này và những xem xét cụ thể của WWF cá tra Việt Nam đã được “minh oan”, tuy nhiên vụ việc cũng gây tổn hại danh tiếng không nhỏ đối với mặt hàng thủy sản xuất khẩu quan trọng này của Việt Nam. Năm 2000 kim ngạch xuất khẩu cá Tra của Việt Nam mới chỉ có 2,5 triệu USD. Năm 2007 là 979 triệu USD, năm 2008 1.453 triệu USD, năm 2009 là 1.342 triệu USD.
10. Chứng khoán tuột dốc, xử lý người làm giá
Mặc dù có những khởi sắc trong những ngày cuối cùng của năm 2010, nhưng hầu như trong suốt cả năm nhà đầu tư đã chứng kiến sự ảm đảm của thị trường chứng khoán. Cuối năm, dấu hiệu phục hồi rõ rệt. Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn chưa yên tâm vì kinh tế vĩ mô chưa ổn định, lạm phát, lãi suất cho vay của ngân hàng cao, sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn …
Điều đáng quan ngại nhất là hiện tượng làm giá chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam diễn ra công khai trên nhiều mã cổ phiếu, đặc biệt là các cổ phiếu nhỏ. Hoạt động làm giá được thao túng bởi những nhóm nhà đầu tư có nguồn vốn lớn và một số lãnh đạo chủ chốt của các doanh nghiệp nắm giữ lượng cổ phiếu lớn, nắm giữ các thông tin quan trọng, khống chế toàn bộ nguồn cung và cách thức, thời điểm đưa tin để có thể tiến hành hoạt động mua gom, đẩy giá, xả hàng chốt lời.
Và lần đầu tiên xảy ra chuyện xử lý người làm giá. Đó là Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Dược phẩm Viễn Đông Lê Văn Dũng.
Minh Châu
English
