Nền kinh tế vẫn đứng vững trước các cú sốc

Mặc dù Việt Nam vẫn có nguy cơ đáng kể với dịch cúm COVID-19 và những xáo trộn hiện nay trên thị trường tài chính toàn cầu, nền kinh tế vẫn tạm thời đứng vững trước các cú sốc bên ngoài trong mấy tháng đầu năm2020. Dự báo mức tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2020 sẽ giảm xuống từ mức 6,5% xuống 4,9% trong năm 2020.

Đây là những đánh giá của Ngân hàng Thế giới trong Báo cáo Cập nhật Kinh tế Đông Á và Thái Bình Dương số tháng 4/2020 với tiêu đề “Đông Á và Thái Bình Dương thời COVID-19”. Theo WB, triển vọng trung hạn nhìn chung thuậnlợi, nhưng đang xuất hiện nhiều rủi ro theohướng suy giảm, gắn với tác động bất lợi lớnkéo dài của dịch cúm vi-rút cô-ro-na, sức cầubên ngoài yếu đi và những cải cách cơ cấuchưa hoàn tất. Nhìn theo hướng tích cực, ViệtNam đang có vị thế vững chắc để hưởng lợi từnhiều hiệp định thương mại tự do sắp có hiệulực trong giai đoạn dự báo.

Trong điều kiện hội nhập sâu với nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch cúm COVID-19.Các ngành chế tạo chế biến, du lịch và vận tải suy giảm đột ngột trong hai tháng đầu năm 2020. Việt Nam đã bắt đầu “nếm đòn” từ sự biến động khôn lường của nền tài chính toàn cầu hiện nay, giá cổ phiếu tụt dốc, độ rủi ro tín nhiệm quốc gia tăng lên, và dòng vốn đầu tư suy giảm.

Mặc dù vậy, nền kinh tế Việt Nam vẫn đứng vững: trong hai tháng đầu năm, xuất khẩu tăng trưởng 8%, dòng vốn FDI đổ vào lên đến 2,5 tỷ USD, ngành bán lẻ tăng trưởng 5,4%. Với dư địa chính sách trong tay, Việt Nam đang ở vị thế vững vàng để vượt qua khủng hoảng về y tế và kinh tế đang diễn ra.

Phân tích của WB cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) toàn phần sau khi chững lại trong ba quý đầu năm 2019 đã tăng lên chủ yếu do tăng giá thực phẩm vào quý cuối năm. Trong mấy tháng đầu năm 2020, áp lực lạm phát vẫn tồn tại do giá lương thực và thực phẩm ở mức cao dịp cuối năm kết hợp với khả năng hàng hóa thiếu hụt do những biện pháp hạn chế thương mại nhằm ứng phó dịch bệnh cúm vi-rút COVID 19.

Chính sách tiền tệ của Việt Nam tiếp tục phải cân đối giữa hai mục tiêu, vừa duy trì ổn định vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Sau những tháng áp dụng chính sách tiền tệ cẩn trọng, NHNN bắt đầu nới nhẹ chính sách vào tháng 9/2019. Thậm chí trong những tuần vừa qua, NHNN còn cắt giảm lãi suất chính sách 100 điểm cơ bản đồng thời cho phép các ngân hàng thương mại tái cơ cấu thời hạn vay cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng nhằm ứng phó với khủng hoảng dịch bệnh.

Đáng chú ý, theo WB, cán cân kinh tế đối ngoại của Việt Nam tiếp tục được cải thiện trong năm 2019. Mặc dù thương mại toàn cầu đang diễn biến bất định, Việt Nam vẫn công bố thặng dư tài khoản vãng lai trong năm thứ hai liên tiếp. Xuất khẩu của Việt Nam tăng khoảng 8% trong đầu năm 2020, càng khẳng định khả năng chống chịu trong điều kiện tình hình kinh tế bên ngoài ngày càng bất lợi.

Tài khoản vốn vẫn thặng dư lớn nhờ dòng vốn FDI được duy trì ở mức cao, dẫn đến dự trữ ngoại hối được tích lũy nhiều hơn, tăng từ mức tương đương 2,8 tháng nhập khẩu cuối năm 2019 lên 3,5 tháng vào cuối năm 2019. Đồng thời, tỷ giá danh nghĩa và thực tế đều tương đối ổn định trong suốt năm 2019 và đầu năm 2020.

Đối với khu vực, theo đánh giá của WB, đại dịch vi-rút tạo cú sốc nguồn cung ở Trung Quốc đến nay đã gây ra cú sốc trên toàn cầu. Các nền kinh tế đang phát triển ở Đông Á và Thái Bình Dương (ĐÁ-TBD), đang phục hồi sau căng thẳng thương mại và đang chống chọi với dịch cúm vi-rút, nay lại phải đối mặt với viễn cảnh suy thoái và sốc tài chính toàn cầu.

“Để ứng phó những cuộc khủng hoảng thông thường, hầu hết các quốc gia ĐÁ-TBD sử dụng các công cụ chính sách kinh tế vĩ mô phù hợp và quản lý tài chính cẩn trọng.Nhưng những gì chúng ta đang chứng kiến là sự xuất hiện đồng thời của nhiều tình huống bất lợi.Đau đớn về kinh tế có lẽ không thể tránh khỏi ở tất cả các quốc gia. Các quốc gia buộc phải hành động ngay - bao gồm đầu tư cấp bách tăng cường năng lực hệ thống y tế và ban hành các biện pháp tài khóa có chọn lọc - nhằm giảm nhẹ một số tác động trước mắt”, WB phân tích.

Dự báo tăng trưởng chính xác là việc rất khó trong một môi trường thay đổi nhanh chóng. Vì vậy, theo WB, tăng trưởng ở các quốc gia đang phát triển ĐÁ-TBD được dự báo theo kịch bản cơ sở sẽ chỉ còn 2,1% và theo kịch bản tình huống thấp sẽ giảm tới mức âm 0,5% cho năm 2020, so với mức dự báo 5,8% vào năm 2019.

Anh Mai (Vietnam Business Forum)