DN chế biến gỗ: Liên kết cụm để tăng sức mạnh

Nếu phát triển theo cụm, doanh nghiệp chế biến gỗ Việt Nam có thể khắc phục được những khó khăn hiện nay, như nguyên liệu khan hiếm, sức ép lao động...

Phát biểu tại lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) với Dự án Phát triển cụm doanh nghiệp nhỏ và vừa của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) về nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp chế biến gỗ TP.HCM, ông Nguyễn Chiến Thắng, Chủ tịch HAWA cho biết, vấn đề làm đau đầu nhiều nhà sản xuất gỗ Việt Nam hiện nay không phải là thiếu đơn hàng, mà là giá đầu vào không ngừng tăng.

Theo ông Thắng, lợi nhuận của doanh nghiệp chế biến gỗ sẽ sụt giảm nếu không có những giải pháp cải tiến về công nghệ để nâng cao hiệu suất. “Nhân công ngày càng khan hiếm và đắt đỏ, trong khi hàng loạt chi phí đầu vào tăng do ngành công nghiệp hỗ trợ kém phát triển và phần lớn doanh nghiệp chưa tự túc được nguồn nguyên liệu. Với tình hình như vậy, hoạt động của doanh nghiệp sẽ rất khó khăn, nếu vẫn tiếp tục đầu tư dàn trải và làm ăn đơn lẻ”, ông nói.

Chia sẻ ý kiến của ông Nguyễn Chiến Thắng, ông Điền Quang Hiệp, Giám đốc Công ty Minh Phát 2 (Bình Dương) - Ủy viên Ban chấp hành HAWA cho biết, năm 2010, giá gỗ cao su nguyên liệu tăng đáng kể do chịu tác động của việc giá mủ cao su thế giới tăng đến 50% so với năm 2009. Cụ thể, tháng 10 - 11/2010 là thời điểm các nông trường chặt cây già lấy gỗ, nhưng do giá mủ tăng cao, họ đã ngừng chặt cây để khai thác thêm, dẫn đến khan hiếm nguồn gỗ cao su và đẩy giá tăng lên.

“Trong khi đó, các đạo luật Lacey (Mỹ) và FLEGT (EU) về cấm buôn bán gỗ bất hợp pháp đã bắt đầu có hiệu lực, đòi hỏi doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ Việt Nam phải có các chứng chỉ FSC (xác nhận gỗ có nguồn gốc hợp pháp) và COC (chứng nhận chuỗi chu trình sản phẩm). Đến nay, trong số 600 doanh nghiệp chế biến gỗ Việt Nam, mới có 200 doanh nghiệp có các chứng chỉ này”, ông Hiệp cho biết.

Ông Francesco Russo, cố vấn trưởng của UNIDO cho rằng, với những rào cản như các đạo luật Lecey và FLEGT, doanh nghiệp Việt Nam sẽ không thể cạnh tranh được với doanh nghiệp các nước khác, nếu không liên kết với nhau. “Đa số doanh nghiệp gỗ Việt Nam đều có nguồn hàng riêng và phân tán, trong khi hầu như không thể kiểm soát được nguồn gốc và giá cả nguyên liệu đầu vào. Bên cạnh đó, khi không liên kết theo cụm, việc kiểm soát chất lượng, tránh bị đối tác ép giá và thực hiện các đơn hàng lớn sẽ rất khó khăn. Đơn cử, chỉ một doanh nghiệp không tuân thủ luật cũng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thương hiệu đồ gỗ Việt Nam trên thị trường quốc tế”, ông Francesco Russo nói.

Theo ông Francesco Russo, cụm doanh nghiệp theo UNIDO là nhóm doanh nghiệp tập trung theo địa lý và hình thành mạng lưới doanh nghiệp trong cùng ngành sản xuất. Thực tế cho thấy, ở vùng Bologne (Italy), các doanh nghiệp chỉ chuyên sản xuất phụ kiện và nội thất nhà bếp, nên chất lượng và hiệu quả sản xuất rất cao. Đây là một mô hình dự án mà UNIDO dự định sẽ ứng dụng cho các doanh nghiệp chế biến gỗ nhỏ và vừa ở Việt Nam.

“Hiện Việt Nam mới có 3 cụm công nghiệp chế biến gỗ tương đối tập trung, đó là: TP.HCM - Bình Dương, Bình Định - Tây Nguyên và Hà Nội - Bắc Ninh. Theo thỏa thuận đã ký kết, sắp tới, UNIDO sẽ phối hợp với HAWA xác định các nhóm doanh nghiệp gỗ có năng lực tại khu vực phía Nam để tiếp tục hình thành thêm các cụm công nghiệp chế biến gỗ tập trung”, ông Francesco Russo cho biết thêm.

Còn theo ông Trần Quốc Mạnh, Phó chủ tịch HAWA, ngoài việc liên kết với doanh nghiệp trong ngành, bản thân các doanh nghiệp gỗ cũng phải tăng cường đầu tư, nâng cấp trang thiết bị, công nghệ hiện đại để nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm. Đồng thời, cần nâng cao năng lực thiết kế, tạo dáng, mẫu mã sản phẩm, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường. Việc này không những giúp sản phẩm gỗ Việt Nam thâm nhập thị trường dễ hơn, mà còn tránh được khả năng bị kiện bán phá giá. Ngoài việc tìm kiếm thêm thị trường xuất khẩu, doanh nghiệp cũng nên chú trọng khai thác nhu cầu của thị trường đồ gỗ nội địa đang không ngừng gia tăng.