11:08:15 | 17/6/2020
Trải qua 95 năm kể từ ngày số báo đầu tiên được xuất bản (ngày 21/6/1925) đến nay có thể thấy nền báo chí đã phát triển khá nhanh về số lượng và chất lượng, hình thành hệ thống thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình rộng khắp cả nước. Nội dung, thể loại, hình thức của báo chí ngày càng phong phú, phản ánh mọi mặt của sự phát triển kinh tế- xã hội và là diễn đàn, cầu nối quan trọng giữa người dân, doanh nghiệp với các cơ quan quản lý,...
Phát triển không ngừng
Trong lịch sử báo chí Việt Nam, “Gia Định báo” có lẽ là tờ báo đầu tiên ra đời tại từ những năm 60 của thế kỷ XIX. Sau “Gia Định báo”, một số tờ báo lần lượt được xuất bản tại Sài Gòn, Hà Nội và một vài địa phương khác. Những năm đầu thế kỷ 20, hàng loạt tờ báo của người Việt Nam được xuất bản, tập hợp nhiều nhà văn, nhà báo, nhà trí thức theo từng nhóm nhỏ nhưng có các khuynh hướng chính trị khác nhau, nên không thể tập hợp vào chung một tổ chức thống nhất.

Đến ngày 21.6.1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), báo “Thanh niên” do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, ra mắt số đầu tiên thì dòng báo chí cách mạng Việt Nam mới bắt đầu hình thành. Từ khi có báo “Thanh niên” – tờ báo cách mạng Việt Nam đầu tiên, báo chí Việt Nam đã giương cao ngọn cờ cách mạng, nói lên ý chí, khát vọng của dân tộc Việt Nam và chỉ rõ phương hướng đấu tranh của nhân dân Việt Nam vì độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.
Do ý nghĩa đó, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra Quyết định số 52 ngày 5.2.1985 lấy ngày 21.6 hằng năm làm Ngày báo chí Việt Nam nhằm nâng cao vai trò và trách nhiệm xã hội của báo chí, thắt chặt mối quan hệ giữa báo chí với công chúng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí. Ngày 21.6.2000, nhân kỉ niệm 75 năm Ngày báo chí Việt Nam, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đồng ý gọi Ngày báo chí Việt Nam là Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Sau ngày thống nhất đất nước năm 1975, báo chí VN đã phát triển khá nhanh về số lượng và chất lượng, hình thành hệ thống thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình rộng khắp cả nước.Từ sau Đại hội toàn quốc lần thứ VI của Đảng, báo chí như được thổi luồng không khí mới. Nội dung thông tin của báo chí ngày càng phong phú, hiệu quả, hình thức đẹp, sinh động và hấp dẫn.
Từ đó đến nay, báo chí đã có bước tiến nhảy vọt về chất và lượng. Từ vài chục cơ quan báo chí trong ngày đầu giành chính quyền, đến nay đã có trên hàng trăm cơ quan báo chí với cả nghìn ấn phẩm báo chí, 2 đài phát thanh và truyền hình quốc gia, hơn chục đài phát thanh và truyền hình khu vực, 64 đài phát thanh, truyền hình ở các tỉnh, thành phố. Đội ngũ báo chí điện tử, báo chí trực tuyến phát triển mạnh mẽ cùng với các nhà cung cấp dịch vụ Internet tạo nên một mạng thông tin báo chí điện tử sôi động có sức thu hút hàng triệu lượt người truy cập hàng ngày. Đội ngũ những người làm báo phát triển nhanh chóng, từ 300 người trong kháng chiến chống Pháp lên hơn hơn chục nghìn hội viên nhà báo hiện nay, chưa kể hàng nghìn người mới tham gia đội ngũ báo chí nhưng chưa đủ điều kiện gia nhập Hội Nhà báo Việt Nam…Hoạt động của báo chí trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước, trong quá trình hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường, trong thời đại bùng nổ thông tin đang phát triển không ngừng.
Phản ánh nhanh nhậy, thích ứng với công nghệ mới
Báo chí đã đi sâu vào thực tiễn đời sống, phát hiện những sự kiện, vấn đề nóng, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống kinh tế- xã hội và con người. Các chương trình, sự kiện của Đảng, Nhà nước, Chính phủ từ trung ương tới địa phương đều đã được các nhà báo của các đài, cơ quan báo chí đưa tin kịp thời, nhanh nhậy và trung thực tới người xem, bạn đọc.
Báo chí đi đầu trong phong trào phòng, chống tham nhũng, chống tiêu cực và các tệ nạn xã hội, báo chí cả nước đã phát huy vai trò xung kích, thể hiện rõ chức năng giám sát của nhân dân, đưa ra công luận nhiều sự vụ có sức ảnh hưởng to lớn.
Báo chí cũng nhanh nhậy giới thiệu, cổ vũ các mô hình kinh tế mới, cách làm ăn mới, nhân tố mới, những điển hình doanh nghiệp, doanh nhân “vươn ra biển lớn” như ông Phạm Nhật Vượng- Vingroup, bà Nguyễn Thị Phương Thảo- Vietjet, ôngTrần Bá Dương- Thaco, ông Hồ Hùng Anh – Techcombank, ông Nguyễn Đăng Quang – Masan…
Những vấn đề thế giới, hội nhập, thông tin về các hiệp định thương mại với sức ảnh hưởng to lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu, nông nghiệp, thủy hải sản… đều được báo chí khai thác và phân tích cặn kẽ, cụ thể, kịp thời.
Báo chí cũng thể hiện rõ quan điểm bảo vệ và phát huy bản sắc, truyền thống văn hóa dân tộc, tuyên truyền cổ vũ toàn dân phát huy có chọn lọc nền văn hóa tiên tiến của các nước trên thế giới, góp phần nâng cao dân trí, ngăn chặn văn hóa xấu len lỏi vào Việt Nam. Đồng thời đã tổ chức khơi dậy và biến nhiều hoạt động xã hội từ thiện trở thành phong trào của toàn xã hội…
Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với các mô hình ứng dụng khoa học - công nghệ cao, sự xuất hiện của nhiều phương tiện truyền thông hiện đại và sự đa dạng, bùng nổ về thông tin tác động sâu rộng đến mọi mặt đời sống xã hội. Những xu thế mới trong lĩnh vực báo chí, như tương tác trực tiếp, cá nhân hóa thông tin đang làm thay đổi mạnh mẽ phương thức tổ chức sản xuất thông tin. Sự phát triển vượt bậc của công nghệ lưu trữ, truyền dẫn âm thanh, hình ảnh và mô hình truyền thông đa phương tiện cho phép ra đời nhiều sản phẩm báo chí chất lượng cao, từ các bài thể loại dài, dung lượng lớn (long-form) đến các bài phân tích chuyên sâu, từ các sản phẩm thực tế ảo tới những ứng dụng tin nhắn có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI) để tương tác với độc giả. Sự cạnh tranh của các loại hình báo chí, xuất bản truyền thống với các loại hình hiện đại, như mạng xã hội, sách điện tử (ebook), sách thực tế tăng cường ảo (vrbook), các ứng dụng sách điện tử trên điện thoại thông minh... đã dẫn đến thực tế là báo in đối mặt với sự sụt giảm doanh thu, báo điện tử phải cạnh tranh với mạng xã hội, hoạt động xuất bản báo chí gặp nhiều khó khăn.
Thực tế đó đòi hỏi báo chí cần đổi mới và nâng cao chất lượng, thích ứng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông. Báo chí giai đoạn hiện nay cần bám sát, cập nhật công nghệ mới, phương thức tổ chức sản xuất thông tin mới, mở rộng các kênh tiếp cận với đời sống nhằm kịp thời nắm bắt tình hình, cung cấp thông tin và định hướng dư luận xã hội, nhất là khi có những vấn đề phức tạp, ảnh hưởng đến xã hội nảy sinh. Bên cạnh đó, cần có một chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ báo chí, xuất bản đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, bởi khi máy móc thay thế nhiều phần việc của con người, đặc biệt là sự xuất hiện của những phần mềm chuyên dụng, sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo sẽ cho phép người làm báo có thể tiếp cận và tổng hợp nguồn thông tin trên toàn cầu, mở ra cơ hội thuận lợi cho việc nghiên cứu nhu cầu, thị hiếu của công chúng, chủ động tìm kiếm, khai thác đề tài…
|
Ông Đỗ Quý Doãn - nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Những năm qua, Việt Nam đã phát huy vai trò phối hợp của cơ quan quản lý nhà nước, Hội nhà báo và các cơ sở đào tạo trong nước để trang bị những kiến thức, kỹ năng làm báo hiện đại, giúp đội ngũ báo chí nâng cao trình độ. Trong thời gian qua, nền báo chí đã đạt được thành tựu phát triển đông cả về lượng người, phong phú về số lượng các đầu báo, kể cả chất lượng đều có những bước tiến. Nền báo chí, xuất bản đã đáp ứng với những yêu cầu của thời đại đặt ra, đó là nhu cầu và mong muốn của độc giả. Và đặc biệt là thay đổi phương thức trong văn hóa đọc. Có người nói rằng văn hóa đọc đang giảm đi, tuy nhiên phương thức đọc truyền thống thì có thể giảm nhưng văn hóa đọc thì phát triển. Trước đây người ta có thể đi mua sách để đọc, nhưng bây giờ có nhiều lựa chọn khác, như đọc online hay mua trực tuyến. Đặc biệt, trong những năm vừa qua báo chí trực tuyến, xuất bản trực tuyến rất phát triển. Hoạt động báo chí trong thời đại công nghệ phát triển sẽ lựa chọn cho mình một phương thức phù hợp, muốn thế phải có hành lang pháp lý. Các cơ quan quản lý bắt đầu tập trung xây dựng hệ thống văn bản bảo đảm cho hoạt động báo chí, xuất bản phù hợp với xu thế mới. Trên thực tế, chúng ta đã định hướng phát triển song song với quản lý, từ việc phát triển được đến đâu thì quản lý đến đấy, thay đổi tư duy thành quản lý phải theo kịp sự phát triển. Báo chí hay xuất bản muốn có công chúng phải có nội dung hấp dẫn, nếu không hấp dẫn thì không có công chúng mà không có công chúng thì coi như ngành này sụp đổ. Tuy nhiên báo chí có những đặc điểm khác so với xuất bản. Ví dụ, đối với một vấn đề nào đó của xã hội, đội ngũ biên tập viên và tổng biên tập có thể quyết định được nên xuất bản ngay. Còn đối với xuất bản, thì vấn đề quyết định này khó khăn hơn, vì trách nhiệm với độ chín của tri thức. Đối với sự phát triển của mạng xã hội hiện nay, mỗi người đọc, nhà quản lý phải có cơ chế miễn dịch với những thông tin xấu độc và tận dụng được những lợi ích, lợi thế từ môi trường mạng xã hội và điều hướng nó, xem đó là công cụ tốt để phát triển. Sự tương tác và phản biện chính là điều kiện để phát triển, vì tăng cường tương tác bao nhiêu thì phát triển được bấy nhiêu. Mạng xã hội và báo chí, xuất bản sẽ hợp tác với nhau chứ không phải cạnh tranh, và hai lĩnh vực này sẽ hỗ trợ nhau để tìm ra phương thức của sự phát triển. Quan điểm “phát triển đến đâu quản lý đến đó” là phù hợp vì công nghệ số như dòng thác, không thể chặn dòng chảy của nó, mà phải quản lý theo kịp dòng chảy của nó.
Báo chí không chỉ cung cấp thông tin đa dạng, phong phú, chính xác cho cộng đồng, mà còn cảnh báo, phản biện với nhiều nội dung liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Đặc biệt, trong giai đoạn đại dịch Covid 19, báo chí đã luôn sát cánh cùng các chuyên gia y tế, kinh tế theo dõi, phân tích tình hình, dự báo để giúp các doanh nghiệp nắm bắt được tình hình cũng như có sự chuẩn bị, lựa chọn hướng đầu tư, kinh doanh hiệu quả. Báo chí cũng hỗ trợ đắc lực truyền thông, truyền tải kịp thời những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp du lịch lên chính phủ kịp thời để có những định hướng, chính sách hỗ trợ gấp rút cho doanh nghiệp du lịch vực dậy sau đại dịch. Nhiều quyết sách được thực hiện, giúp cho du lịch-lĩnh vực được xác định ngành kinh tế mũi nhọn bị ảnh hưởng nặng nề của đại dịch có cơ hội bùng phát phát triển trở lại. Ngay từ ngày thành lập, câu lạc bộ du lịch UNESCO Hà Nội đã có một sứ mệnh, một tầm nhìn rõ ràng và luôn thông tin công khai mọi hoạt động của mình trên các phương tiện truyền thông để cộng đồng doanh nghiệp du lịch, đối tác có thể chủ động nắm bắt, hợp tác. Thông qua báo chí, chúng tôi đã chia sẻ những chiến lược, hoạt động, sự kiện mới theo từng giai đoạn, tạo sân chơi cho các doanh nghiệp, qua đó giúp cho doanh nghiệp trong ngành có thể nắm bắt kịp thời các chương trình hoạt động để tham gia, phối hợp, hợp tác tạo nên sức mạnh tổng thế chung, cũng như giúp các tổ chức nước ngoài, các cục xúc tiến, địa phương, có được sự hiểu biết chung, toàn diện để phối hợp, hợp tác trong các chương trình sự kiện, góp phần thúc đẩy lĩnh vực du lịch phát triển.
Báo chí đã khẳng định rõ vai trò của mình trong việc cập nhật thông tin, thời sự cũng như các đường lối, chủ trương của nhà nước qua đó giúp doanh nghiệp có chiến lược kinh doanh phù hợp với mỗi giai đoạn. Đặc biệt, trong đại dịch Covid19, báo chí không chỉ kịp thời thông tin tình hình dịch bệnh, chính sách tại Việt Nam lẫn thế giới để người dân lẫn doanh nghiệp nắm bắt thông tin, có giải pháp phù hợp, am còn cung cấp doanh những thông tin hữu ích về đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước, các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, tiếp sức cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, duy trì hoạt động, đầu tư cho phát triển sau đại dịch. Nhiều kênh thông uy tín cũng giúp doanh nghiệp truyền tải thông tin đến khách hàng, người dùng nhanh chóng và dễ dàng hơn. Nhờ thông tin của báo chí về diễn biến, tình hình dịch bệnh cũng như dự báo kinh tế của các chuyên gia trong nước và thế giới trong đợt dịch Covid vừa qua, doanh nghiệp may mặc Dony một mặt duy trì các mặt hàng thiết yếu, mặt khác đã nhanh chóng chuyển hướng sang mặt hàng khẩu trang vải kháng khuẩn kháng giọt bắn, phục vụ công tác phòng dịch. Qua báo chí, các khách hàng, đối tác biết đến chất lượng thương hiệu Dony. Nhờ vậy, Dony có cơ hội đưa những sản phẩm chất lượng, hỗ trợ cộng đồng trong việc phòng chống dịch bệnh.
Khi đại dịch bùng phát lan rộng toàn cầu, hầu hết các nước đều đóng cửa biên giới, thực hiện giãn cách xã hội dẫn đến hàng hóa sản xuất tại các nhà cung cấp bị đình trệ. Các sản phẩm dược mỹ phẩm và hỗ trợ sức khỏe của công ty được nhập khẩu từ Israel, do vậy việc vận chuyển hàng hóa từ nhà cung cấp về Việt Nam bị gián đoạn do các sân bay hoặc bị đóng cửa, hoặc hạn chế các chuyến bay nên các chi phí liên quan đến vận chuyển hàng hóa đều tăng cao (cước phí vận chuyển, phí lưu kho tại cảng đi/cảng đến và các chi phí khác), có lúc tăng gấp đôi chi phí. Trong thời gian Việt Nam thực hiện giãn cách xã hội, việc giao dịch cũng như mua bán hàng hóa nói chung đều bị ảnh hưởng, sức mua giảm sút dẫn đến doanh thu của công ty cũng sụt giảm đáng kể. Ngoài ra, trong thời gian giãn cách, nhân viên nghỉ làm theo chỉ thị của chính phủ nhưng công ty vẫn phải trả lương và các chi phí như thuê văn phòng, điện nước… Hiện nay, để khắc phục khó khăn trước mắt chúng tôi kêu gọi nhân viên công ty làm việc năng suất hơn để có thêm khách hàng. Đồng thời đề nghị phía nhà cung cấp cùng khắc phục khó khăn chung do đại dịch như cho phép chậm thanh toán các đơn hàng phát sinh trong thời gian đại dịch; sản xuất các đơn hàng nhập khẩu khẩn trương để kịp tiến độ vận chuyển; theo dõi tình hình đại dịch thường xuyên và cập nhật các thông báo của Chính phủ để có những phương án kinh doanh phù hợp với diễn biến mới. Các giải pháp của Chính phủ đưa ra nhằm hỗ trợ doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh về cơ bản là hợp lý. Doanh nghiệp mong muốn các giải pháp hỗ trợ này được khẩn trương thực hiện và được áp dụng thông thoáng hơn nữa trong công tác thực hiện hỗ trợ tại địa phương. Chúng tôi đánh giá cao vai trò của báo chí truyền thông Việt Nam trong tuyên truyền phòng chống dịch Covid-19, truyền thông cả nước đã rất kịp thời phản ánh thực tế tình hình dịch bệnh Covid 19 ở Việt Nam cũng như trên thế giới, giúp doanh nghiệp nắm bắt nhanh chóng diễn biến dịch cũng như các giải pháp của Chính phủ đưa ra giúp doanh nghiệp chủ động trong việc ổn định sản xuất kinh doanh trong thời gian khó khăn này. Ông Hoàng Xuân An – Giám đốc Chi nhánh Công ty Cổ phần Dược Phẩm Bến Tre tại Hà Nội Trong bối cảnh khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19, không chỉ đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu mà kể cả ngành dược được coi là thiết yếu trong thời điểm này đều phải điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, thay đổi các mục tiêu doanh thu. Đặc biệt, sự thiếu hụt nguyên liệu đầu vào ở các sản phẩm phụ thuộc nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài đã ảnh hưởng tới việc cung ứng sản phẩm của công ty, thị trường đầu ra xuất khẩu cũng bị giảm mạnh, cùng với tâm lý ngại ra ngoài mua sắm của người dân dẫn tới thị trường trong nước cũng gặp khó khăn. Mức độ ảnh hưởng từ dịch Covid-19 có thể lên tới hàng chục tỷ đồng đối với doanh nghiệp. Doanh thu quý 1 của Công ty Cổ phần Dược Bến Tre tăng so với cùng kỳ nhờ nhu cầu tiêu thụ thuốc tăng, đặc biệt ở nhóm tăng sức đề kháng nhưng đã bắt đầu giảm từ cuối tháng 2. Công ty đã phải chủ động thúc đẩy các mặt hàng phòng dịch để giảm thiểu ảnh hưởng về doanh thu. Tuy gặp nhiều khó khăn, doanh nghiệp đánh giá cao các giải pháp và chính sách hỗ trợ kịp thời của chính phủ cùng sự truyền thông tích cực của lực lượng truyền thông, báo chí đã giúp cho các doanh nghiệp nắm bắt kịp thời diễn biến dịch trong nước cũng như trên thế giới. Các cơ quan truyền thông đều chung sức, đồng lòng, tham gia đồng bộ, vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt, sự công khai, minh bạch tất cả các thông tin chỉ đạo điều hành, khuyến cáo phòng chống, diễn biến tình hình dịch bệnh…được nhanh chóng truyền tải đến công chúng, đã tạo sự tin tưởng cho người dân trong việc điều hành của chính phủ trong công tác phòng chống dịch cũng như hỗ trợ doanh nghiệp ổn định hoạt động sản xuất kinh. Sự tham gia tích cực của báo chí đã góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong phòng chống dịch cũng như đồng hành cùng các doanh nghiệp không chỉ trong thời gian đại dịch diễn ra tại Việt Nam mà còn tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp tái khởi động các hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời gian tới. Chúng tôi mong muốn truyền thông, báo chí tiếp tục chung vai, sát cánh cùng doanh nghiệp trong việc truyền tải thông tin, cầu nối doanh nghiệp và chính phủ, phát huy hơn nữa mối quan hệ hợp tác tạo điều kiện thúc đẩy doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, là cầu nối để doanh nghiệp hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là trong việc tham gia các hiệp định thương mại đã ký kết. |
Nguồn: Vietnam Business Forum
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
từ 11/11/2025 đến 30/11/2025
VCCI