Giải ngân vốn đầu tư công: Cần đồng bộ và quyết tâm cao

Để tìm hiểu về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là đối với nguồn vay nước ngoài, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính. Lê Hiền thực hiện.

06 tháng đầu năm, giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn chậm, ông có thể cho biết nguyên nhân?

Tính đến hết ngày 24/6/2020, số tiền giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài (vốn vay nước ngoài) năm 2020 của các bộ, ngành, địa phương là 7.427 tỷ đồng, đạt 13,1% so với dự toán được giao.

Mức giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài 6 tháng đầu năm tăng mạnh so với mức cùng kỳ của năm 2019, tuy nhiên, so với con số 28,2% của giải ngân nguồn vốn đầu tư công trong nước thì tỷ lệ giải ngân vốn nước ngoài vẫn còn thấp. Năm 2020 là năm cuối cùng của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020. Các nhiệm vụ còn tồn tại của cả giai đoạn đều đặt vào năm nay, bao gồm cả việc hoàn thành giải ngân kế hoạch đầu tư công của giai đoạn 2016-2020. Nếu không quyết liệt thì chúng ta sẽ không hoàn thành nhiệm vụ này. Có thể thấy một số nguyên nhân sau đây ảnh hưởng đến kết quả giải ngân chậm của các dự án hiện nay.

Cụ thể, các dự án sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 do hầu hết các hoạt động đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát, thống nhất với nhà tài trợ (đặc biệt là Ngân hàng thể giới) đối với từng hoạt động và kế hoạch của dự án... nên đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thực hiện của phần lớn các dự án.

Vấn đề giải phóng mặt bằng chậm, năng lực hạn chế của các nhà thầu, chậm giải quyết tranh chấp giữa chủ đầu tư và nhà thầu, quá trình thẩm định của cơ quan cho vay lại đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thường bị kéo dài là nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công.

Ngoài ra, hiện nay, Bộ Tài chính đang đề nghị Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện thí điểm rút vốn điện tử qua hệ thống của WB nhưng quá trình này triển khai khá chậm, vướng mắc từ phía WB. Đến nay, mới có 8 dự án đồng ý thí điểm và mới có 3/8 dự án thực hiện tải hồ sơ rút vốn điện tử lên hệ thống WB...

Những bộ ngành, địa phương nào có tiến độ giải ngân chậm, thưa ông?

Tính đến hết ngày 24/6/2020, số liệu giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2020 nguồn nước ngoài của các Bộ, ngành, địa phương là 7.427 tỷ đồng, đạt 13,1% so với dự toán được giao. Trong đó, giải ngân của các Bộ, ngành trung ương: 2.815 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 15,46% so với dự toán được giao; trong đó 3 Bộ giải ngân trên 20% so với kế hoạch vốn là Bộ GTVT (29%), Bộ Quốc phòng (27,6%), Bộ Y tế (27,3%); có 1 Bộ chưa giải ngân phần vốn cấp phát đầu tư công là Bộ Công Thương (dự toán được giao là 138 tỷ đồng).

Giải ngân của các địa phương đạt 4.611 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 11,98% so với dự toán được giao; trong đó 14 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân trên 20% kế hoạch vốn là Hà Nội, Cao Bằng, Bắc Kạn, Điện Biên, Lào Cai, Lai Châu, Sơn La, Nghệ An, Bình Định, Phú Yên, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang, Sóc Trăng; trong đó Tây Ninh đạt 55%, Bà Rịa - Vũng Tàu đạt 44,5%. Tuy nhiên, có 10 địa phương chưa giải ngân phần vốn cấp phát đầu tư công là Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Nam Định, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai, Tiền Giang.

Riêng đối với thành phố Hồ Chí Minh, tỷ lệ giải ngân hiện là 4,13%. Tuy nhiên, thành phố Hồ Chí Minh đang có vướng mắc về việc hoàn ứng cho 3 dự án (Metro 1 Bến Thành Suối Tiên, Cải thiện môi trường nước giai đoạn 2, Vệ sinh môi trường thành phố Hồ Chí Minh) trị giá 4.600 tỷ đồng. Trường hợp UBND thành phố, Bộ KHĐT, Bộ Tài chính phối hợp giải quyết dứt điểm việc xác định giá trị cấp phát cho tuyến đường sắt số 1 Bến Thành - Suối Tiên và hoàn thành các thủ tục hoàn ứng thì tỷ lệ giải ngân chung sẽ nâng lên mức khoảng 40%.

Theo ông thì cần có giải pháp nào để hoàn thành mục tiêu giải ngân?

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện các giải pháp trong phạm vi quản lý của mình và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, trong đó có nguồn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài.

 Các cơ quan chủ quản khẩn trương rà soát phân bổ chi tiết dự toán đến từng dự án, đảm bảo sát tiến độ, nhu cầu giải ngân của dự án và kịp thời nhập vào hệ thống TABMIS để có cơ sở giải ngân. Lưu ý tập trung vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân tốt, các dự án ưu tiên cần sớm hoàn thành để đưa vào sử dụng và các dự án sắp hoàn thành hoặc các dự án sắp hết thời hạn giải ngân. Trường hợp nhận thấy không đủ khả năng giải ngân, đề nghị hủy, chuyển dự toán cho dự án khác có tính sẵn sàng hơn.

Thực hiện các hoạt động kiểm tra, rà soát, giám sát, đôn đốc thực hiện kế hoạch vốn của các chủ dự án, kịp thời tháo gỡ ngay vướng mắc, khó khăn trong triển khai dự án và giải ngân. Đối với số vốn nước ngoài các năm trước thuộc kế hoạch trung hạn đã bị hủy do không kịp giải ngân theo dự toán và ảnh hưởng đến kế hoạch thực hiện của dự án, đề nghị các cơ quan chủ quản tổng hợp để Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền, đảm bảo tuan thủ cam kết với nhà tài trợ và đảm bảo cho dự án không bị chậm trễ trong quá trình thực hiện.

Kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm tổng hợp các yêu cầu cắt giảm kế hoạch vốn của các Bộ, ngành, địa phương, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định, nếu cần thiết sẽ điều chuyển cho Bộ, ngành, địa phương còn thiếu và có khả năng thực hiện và giải ngân. Đồng thời, nghiên cứu, xem xét đề xuất của các cơ quan chủ quản, các chủ dự án để có tập huấn việc thực hiện Nghị định số 56/2020/NĐ-CP...

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: Vietnam Busiess Forum