Minh bạch dễ vay vốn

Việc huy động vốn để hoạt động sản xuất kinh doanh đối với các DNNVV luôn là vấn đề rất khó khăn. Nhiều DNNVV VN hoạt động theo kiểu gia đình quản lý, thiếu kế hoạch đồng nhất cũng như hoạt động tài chính không đủ minh bạch. Do đó việc vay vốn ngân hàng càng gặp nhiều trở ngại...

Dựa theo số liệu nghiên cứu của ILO công bố vào tháng 1/2010, tỷ lệ tồn tại của các DNNVV mới thành lập là 50% ở VN. Điều đó có nghĩa là khoảng một nửa số DN đăng ký đóng cửa. Khoảng 25% DNNVV mới thành lập biến mất khỏi thị trường trong 3 năm, và 50% các DNNVV mới thành lập biến mất trong vòng 5 năm. Tuy nhiên, số lượng DN mới thành lập đang tăng nhanh chóng ở VN. Theo số liệu của Bộ KH và ĐT, số lượng DN mới thành lập là 380.000 DN vào cuối năm 2008, 460.000 DN vào năm 2009. So với số DN mới thành lập năm 2000, chỉ có 30.000 DN thì con số này đã tăng lên gấp 15 lần trong 9 năm, điều này chứng minh số DN NVV VN tăng mạnh mẽ.

Nên duy trì quan hệ tốt giữa DN với ngân hàng

Nhằm tăng cường hơn nữa hiệu quả và hoạt động của các chương trình hỗ trợ và phát triển DNNVV, cũng như đánh giá việc thực hiện, áp dụng các chính sách tài chính hỗ trợ DNNVV, VCCI vừa tổ chức hội thảo Giới thiệu về tài chính cho DNNVV. Theo ông Tatsuya Hoshino, Giám đốc nghiên cứu Viện Nghiên cứu kinh tế Việt Nam, để nhận được vốn vay từ ngân hàng, các DN cần đưa các thông tin tài chính và phát triển quan hệ tốt với các công ty khác cũng như duy trì mối quan hệ tốt với ngân hàng. Thông tin càng minh bạch bao nhiêu thì khả năng vay được vốn càng thuận lợi bấy nhiêu.

Ông Tatsuya cho biết, khi DNNVV vay tiền từ ngân hàng tư nhân, thì mô hình “Ngân hàng chính- loại hình phụ thuộc” là phổ biến nhất. Hiện tại một trào lưu mới đang xuất hiện là một số DNNVV làm việc với một số ngân hàng, trong khi vẫn duy trì mối quan hệ với ngân hàng chính. DN quy mô cực nhỏ có ít lao động hơn thường phụ thuộc nhiều hơn vào các khoản vay từ ngân hàng, nhất là đối với một số DNNVV mà số lao động ít hơn 20 người thì 50% vốn được vay từ ngân hàng.

Xét về điều kiện có được khoản vay đối với DNNVV, đôi khi yêu cầu khoản vay của DNNVV bị từ chối hoặc khoản tiền vay bị giảm chặt chẽ hơn. Tất cả điều đó phụ thuộc vào điều kiện kinh doanh của DNNVV và cả lý do của riêng ngân hàng, ví dụ như tỷ lệ các khoản vay quá hạn tăng hoặc thay đổi chính sách tài chính. Do đó, DNNVV luôn cần phải quan sát kỹ môi trường kinh doanh để tiến hành các thủ tục vay đúng thời điểm.

Tuy nhiên, theo ông Tatsuya, dựa trên nguồn vốn vay ngân hàng quá nhiều sẽ có thể dẫn đến không bền vững trong quản lý DN. Để tránh điều này xảy ra, điều quan trọng đối với DNNVV là có mối quan hệ kinh doanh tốt với ngân hàng.

Những phương thức vay mới

Khi vay tiền ngân hàng, DNNVV thường bị yêu cầu phải cung cấp tài sản thế chấp như đất đai, hoặc tín chấp khoản vay cho người đại diện. 75% DNNVV cung cấp cho ngân hàng chính tài sản thế chấp như bất động sản. 80% DNNVV bảo đảm bằng tín chấp khoản vay. Đó là vì ngân hàng muốn DNNVV nhận thấy trách nhiệm đối với khoản vay và để tránh vi phạm đạo đức kinh doanh. Hơn nữa, ngân hàng không có thông tin chính xác về khả năng hoàn trả khoản vay của DNNVV nên đôi khi họ yêu cầu bảo lãnh của bên thứ 3 để tránh 1 khoản vay rủi ro. thế nên DNNVV nào không có tiềm năng trước mắt hoặc có số lượng lao động nhỏ sẽ rất khó vay vốn.

Hiện tại, một phương thức đang thu hút được sự quan tâm của DN cũng như ngân hàng là vay tiền mà bảo lãnh bằng tài sản hiện có như tài khoản thương mại, hàng hoá, thậm chí cả tài sản cá nhân như máy móc, thiết bị sử dụng cho việc kinh doanh.

Phương pháp này đang được áp dụng thành công và kỳ vọng được áp dụng rộng rãi như là một hình thức phù hợp để huy động nguồn vốn cho DNNVV. Bên cạnh đó, một số DNNVV sử dụng các tổ chức tài chính không phải là ngân hàng như các công ty tài chính hoặc công ty thuê mua để bổ sung hoặc thay thế cho ngân hàng. Hiện ở VN có một số quỹ như Quỹ bảo lãnh tín dụng, Quỹ phát triển khoa học công nghệ và các nguồn quỹ khác. Các quỹ này hỗ trợ DNNVV với lãi suất thấp và không yêu cầu thế chấp. Tuy nhiên, cho dù vay của các ngân hàng hay những tổ chức này thì yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ như là điều kiện để nhận được khoản vay luôn là bắt buộc.

Để các DNNVV tiếp tục hoạt động kinh doanh hiệu quả sau khi thành lập, theo ông Tatsuya, các ngân hàng địa phương cần duy trì vị trí của “ngân hàng chính”, tiếp tục cho vay và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ hiện tại, thậm chí cả khi DNNVV tạm thời gặp phải tình trạng kinh doanh giảm sút hoặc thua lỗ. Để đạt được điều này thì DNNVV cần cố gắng hết sức tăng cường lợi nhuận và theo đuổi mục tiêu cao hơn. DNNVV cần có định hướng và quan điểm kinh doanh rõ ràng để có sự cải tiến và phát triển liên tục.

Đối với những DNNVV chưa đăng ký là công ty đại chúng không có nghĩa vụ phải nộp báo cáo tài chính. Tuy nhiên, cho dù như vậy thì DNNVV vẫn cần phải có sự minh bạch trong quản lý và kết quả kinh doanh, phải định kỳ báo cáo tình hình vốn và tài chính cho ngân hàng, trong đó nên trình bày kế hoạch kinh doanh, kết quả kinh doanh và dự báo kinh doanh, các thông tin rủi ro, và phối hợp với các hoạt động điều phối của ngân hàng. Việc công bố thông tin này là rất quan trọng cho việc nghiên cứu và hỗ trợ của ngân hàng.

Quỳnh Anh