Lợi nhuận giảm và nợ xấu tăng

Đến thời điểm này, sự ảnh hưởng của dịch covid 19 đã khiến các ngân hàng thực sự “ngấm đòn”. Theo báo cáo lợi nhuận quý II/2020 của nhiều ngân hàng cho thấy lợi nhuận sụt giảm, một phần do tín dụng tăng trưởng chậm chạp, trong khi các ngân hàng phải tăng trích lập dự phòng cho các khoản nợ xấu và nợ tiềm ẩn rủi ro từ các khoản vay của khách hàng đang gặp khó khăn bởi Covid.

Lợi nhuận giảm mạnh

Khác với nhiều lĩnh vực, DN kinh doanh thông thường ngay từ đầu đã sớm chịu ảnh hưởng, tác động của dịch Covid-19,  các ngân hàng lại thường có độ trễ. Theo báo cáo tài chính của LienVietPostBank cho thấy, kết quả lợi nhuận trước thuế trong quý II/2020 giảm tới hơn 33,8% so với cùng kỳ 2019, xuống chỉ còn 400,6 tỉ đồng và theo đó kéo giảm lợi nhuận trước thuế của ngân hàng trong 2 quý đầu năm xuống còn 1.004,2 tỉ đồng.

Tại KienLongBank, lợi nhuận trước thuế và sau thuế trong 6 tháng đầu năm của ngân hàng này giảm 31% so với cùng kỳ năm trước, chỉ còn 103 tỷ đồng và 82 tỷ đồng. Nguyên nhân chính khiến lợi nhuận sụt giảm mạnh là do tín dụng của ngân hàng này chỉ tăng có 1,99% trong nửa đầu năm, trong khi chi phí dự phòng rủi ro tín dụng gấp 3,2 lần cùng kỳ.

Lợi nhuận trước và sau thuế quý II/2020 của VietBank cũng giảm 61% so với cùng kỳ, chỉ đạt gần 58 tỷ đồng và hơn 46 tỷ đồng, trong khi chi phí dự phòng rủi ro tín dụng 6 tháng tăng gần gấp đôi.

Đối với Nam A Bank, thu nhập lãi thuần tăng 3% trong nửa đầu năm nay và lãi thuần từ dịch vụ tăng 22% đạt lần lượt hơn 1.053 tỷ đồng và gần 49 tỷ đồng. Hoạt động kinh doanh ngoại hối của Nam A Bank trong nửa đầu năm nay cũng đem về khoản lãi gần 37 tỷ đồng; lãi từ mua bán chứng khoán kinh doanh tăng 28% và lãi từ hoạt động khác (42%). Chi phí hoạt động của Nam A Bank 6 tháng đầu năm nay tăng 14%. Tuy nhiên, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng của Nam A Bank tăng gấp 6,2 lần trong 6 tháng đầu năm nay, lên hơn 276 tỷ đồng. Do đó, lãi trước và sau thuế 6 tháng đầu năm 2020 của Nam A Bank giảm lần lượt 55% và 54% so với cùng kỳ, chỉ còn 201 tỷ đồng và 160 tỷ đồng.

Tại Ngân hàng quốc dân – NCB, tuy lợi nhuận có tăng so với cùng kỳ năm trước, nhưng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng của NCB lại tăng đến 57%. Trong khi đó tại Sacombank, chi phí trích lập dự phòng trong 6 tháng đầu năm còn tăng hơn 86%... Chi phí dự phòng của Bac A Bank cũng tăng mạnh tới 45,6% trong nửa đầu năm nay, lên 166 tỷ đồng. Điều này khiến ngân hàng này ghi nhận lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm giảm khá mạnh (-19%) với cùng kỳ năm ngoái.

Nợ xấu còn có thể tăng nữa

Không chỉ chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tăng cao, hệ thống ngân hàng đang đối mặt với nguy cơ nợ xấu tăng mạnh mẽ do khả năng trả nợ của khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Dù thời gian qua, các ngân hàng vẫn rất tích cực xử lý nợ xấu qua nhiều hình thức đấu giá, tài sản rao bán khá đa dạng như bất động sản, máy móc, thiết bị sản xuất, các loại ô tô từ bình dân đến xe sang…

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc rao bán nợ xấu đối với các ngân hàng ngày càng khó khăn dù giảm giá mạnh nhưng người mua cũng không mặn mà. Thực tế này dẫn đến tình trạng nhiều tài sản được ngân hàng đem ra đấu giá nhiều lần vẫn không thể bán được.

Theo các báo cáo tài chính quý II/2020 vừa được một vài ngân hàng thương mại công bố cho thấy, nhiều con số tăng trưởng theo chiều hướng đáng lo ngại liên quan đến tốc độ gia tăng các nhóm nợ xấu và nguồn tiền mà các ngân hàng phải sử dụng để trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.

Tại LienVietPostBank, hoạt động kinh doanh sau 6 tháng đầu năm ghi nhận tổng số dư nợ xấu tăng thêm gần 500 tỉ đồng, tương đương 23,4% lên hơn 2.506 tỉ đồng với mức tăng xuất hiện lần lượt ở cả 3 nhóm nợ xấu và nhiều nhất ở nhóm nợ có khả năng mất vốn. Cụ thể, trong lúc các nhóm nợ dưới tiêu chuẩn và nợ nghi ngờ có tổng mức tăng chỉ khoảng 164 tỉ đồng, nhóm nợ có khả năng mất vốn tại LienVietPostBank tăng thêm hơn 312 tỉ đồng chỉ sau vài tháng và đưa tổng số dư nợ có khả năng mất vốn tại ngân hàng này lên con số trên 1.738 tỉ đồng.

Tại Vietcombank, tính đến cuối tháng 6, nợ xấu của ngân hàng này là 6.433 tỷ đồng, tăng 630 tỷ đồng so với đầu năm. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay tăng từ 0,79% lên 0,83%. Tại VietinBank, đến cuối tháng 6, nợ xấu là 15.968 tỷ đồng, tăng 47% so với đầu năm nay. Trong đó, nợ nhóm 3 tăng 2,5 lần lên 7.155 tỷ đồng.

Con số nợ xấu hết quý II tại Ngân hàng Sacombank là 6.682 tỷ đồng, tăng gần 17% so với đầu năm nay, trong đó, nợ dưới tiêu chuẩn tăng 1,8 lần, lên 850,8 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), báo cáo tài chính quý II của ngân hàng này đưa ra các con số cho thấy tổng số dư các nhóm nợ xấu vào ngày 30.6.2020 leo lên 1.476,7 tỉ đồng, tăng gần 19,6% so với con số 1.234,9 tỉ đồng vào thời điểm cuối năm 2019. Trong số này, nợ xấu ở nhóm nợ dưới tiêu chuẩn có mức tăng lớn nhất tới trên 47,2% chỉ sau 6 tháng đầu năm.

Ngân hàng TMCP Quốc Tế (VIB) cũng đang phải chứng kiến mức tăng rất mạnh ở hàng loạt nhóm nợ xấu sau 6 tháng kinh doanh đầu năm. Tổng số dư các nhóm nợ xấu tăng tới 27,6% so với cuối năm 2019, lên 3.267,2 tỉ đồng với thực tế cả 3 nhóm nợ xấu đều có mức tăng giật mình. Đáng chú ý nhất là nợ xấu ở nhóm dưới tiêu chuẩn có mức tăng tới 79,6% và nợ nghi ngờ cũng tăng hơn 49,2% trong khi dù có mức tăng thấp nhất 12,6%, số dư nợ xấu tuyệt đối ở nhóm có khả năng mất vốn lại đang lên tới 1.979 tỉ đồng, chiếm phần lớn trong tổng số dư nợ xấu của ngân hàng VIB.

Tuy nhiên, vẫn có ngân hàng lội ngược dòng trong xu hướng trên. Tại Techcombank, nợ xấu cuối tháng 6 là 2.100 tỷ đồng, giảm 32% so với đầu năm; VPBank, tỷ lệ nợ xấu hợp nhất tính đến cuối tháng 6 đã giảm 2,1% so với cuối năm ngoái, xuống còn hơn 8.613 nghìn tỷ đồng.

Biến động nợ xấu và dấu hiệu giảm sút lợi nhuận do những hệ lụy mà nợ xấu gây ra tại nhiều ngân hàng đã phần nào cho thấy những khó khăn mà cộng đồng doanh nghiệp đang phải chịu đựng bắt đầu có xu hướng lan rộng và tác động xấu tới hoạt động của khối ngân hàng.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, diễn biến nợ xấu có xu hướng tăng thậm chí còn được dự báo có thể trở nên bi đát hơn trong thời gian tới đây, cho dù trong thời gian qua, các ngân hàng được áp dụng rất nhiều biện pháp như cơ cấu lại nợ, giữ nguyên nhóm nợ, điều chỉnh thời hạn trả nợ.

Trong các kịch bản nợ xấu mà NHNN xây dựng, tỉ lệ nợ xấu có thể tăng từ 3% vào cuối năm 2020 lên 3,7% tùy theo diễn biến của dịch bệnh và thậm chí có thể còn cao hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và khả năng phục hồi của những tổ chức tín dụng yếu kém.

Quỳnh Anh (Vietnam Business Forum)