Tái cấu trúc doanh nghiệp thế nào để tồn tại và phát triển thời covid?

“Trước đây, công ty thường sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng cho đối tác tại Pháp và Thụy Điển, nhưng khi Covid-19 xảy ra, hoạt động xuất khẩu đã bị tạm ngưng. Để tận dụng cơ sở may móc, nhân công, Công ty đã chuyển sang sản xuất khẩu trang, thiết bị bảo hộ cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Nhờ đó, kết quả kinh doanh của công ty chỉ giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước”.

Đây là lời chia sẻ của ông Dương Viết Lĩnh, Phòng kinh doanh, Công ty TNHH MTV 176 về sự thay đổi cấu trúc kinh doanh của doanh nghiệp trong “thời đại covid”.

Định vị và điều chỉnh chiến lược kinh doanh của DN

Không chỉ có công ty TNHH MTV 176, rất nhiều các DN Việt đang gồng mình chống chọi và tìm mọi cách tái cấu trúc để tồn tại và phát triển. Theo ông Hoàng Đức Hùng, Phó Tổng giám đốc PwC Việt Nam, đại dịch Covid-19 khiến doanh nghiệp phải xem xét lại chiến lược và tầm nhìn. Ví dụ như chiến lược kỹ thuật số, công nghệ và đổi mới để tăng cường năng lực và tối ưu hóa các quy trình nội bộ; xác định các giao dịch, thương vụ và liên kết chúng với tầm nhìn dài hạn; duy trì cơ sở tài chính vững mạnh trong khi cân nhắc các nguồn vốn khác…

Đặc biệt, trong thời điểm hiện nay, theo bà Đặng Thúy Hà, Giám đốc khu vực phía Bắc, Công ty Nghiên cứu thị trường Nielsen Việt Nam, người tiêu dùng có những thay đổi về kênh mua sắm cũng như ngành hàng, vật phẩm. Kết quả điều tra của Nielsen cho thấy, 65% người tiêu dùng được hỏi sẵn sàng chi nhiều hơn cho sản phẩm chất lượng tốt và đảm bảo sức khỏe, 59% khách hàng mua hàng tiêu dùng nội địa. Bởi vậy, các doanh nghiệp cần có sự điều chỉnh về kênh phân phối, thâm nhập và đúng thị trường mục tiêu, xác định mức giá phù hợp cũng như đưa ra các chương trình khuyến mãi hiệu quả…

Vấn đề tái cấu trúc mô hình cạnh tranh và kinh doanh luôn là vấn đề quan trọng, là mối quan tâm thường trực không chỉ của các nhà quản lý mà còn là bài toán cốt tử trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nhân. Đặc biệt, trải qua cơn tàn phá của đại dịch COVID – 19, vấn đề định vị lại, điều chỉnh chiến lược, giải pháp sản xuất kinh doanh và mô hình cạnh tranh đang đặt ra nhiều yêu cầu cấp bách vừa trước mắt, vừa lâu dài cả ở tầm quốc gia và cả ở tầm doanh nghiệp. Để giải quyết vấn đề này, không chỉ có sự nỗ lực của các cơ quan quản lý, các doanh nhân, doanh nghiệp mà còn có sự chung sức, vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Theo chuyên gia kinh tế TS. Cấn Văn Lực, dịch Covid-19 đã mở ra nhiều xu hướng đầu tư và kinh doanh mới. Đó là xu hướng đầu tư vào những tài sản an toàn hơn như giá vàng thế giới đã tăng 20%, giá trái phiếu chính phủ của Mỹ cũng tăng; và xu hướng mua bán – sáp nhập (M&A) cũng tăng do dịch Covid-19 khiến nhiều công ty phá sản hoặc giá cổ phiếu giảm sâu, trong khi một số doanh nghiệp vẫn hoạt động tốt nên sẵn sàng mua lại.

Bên cạnh đó, các xu thế mới nữa là việc cắt giảm chi phí và nhân sự một cách quyết liệt, xu thế cấu trúc lại chuỗi cung ứng và đầu tư cũng như cơ hội từ dịch chuyển dòng vốn đầu tư. Mặt khác, dịch Covid-19 cũng khiến các tổ chức, doanh nghiệp nhìn nhận lại về cách làm việc, trở thành động lực để thúc đẩy chuyển đổi số. Tâm lý và hành vi người tiêu dùng và nhà đầu tư cũng thay đổi, đòi hỏi doanh nghiệp phải định hình lại cách thức cung cấp sản phẩm, dịch vụ.

Đột phá chiến lược là con người và công nghệ

TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, đại dịch Covid-19 đã đảo lộn mọi khía cạnh đời sống con người, tác động đến hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh doanh. Theo khảo sát, trong số 126.000 doanh nghiệp, có tới 86% chịu những tác động ảnh hưởng đáng kể.

Trước bối cảnh đó, Chính phủ đã có phản ứng khá nhanh với nhiều giải pháp được đưa ra, như: giải pháp về an sinh xã hội với gói 62.000 tỷ đồng; giải pháp tiền tệ về hạ lãi suất điều hành, giãn, hoãn khoanh nợ; giãn hoãn nộp thuế, tiền thuê đất. Đồng thời, các giải pháp thúc đẩy đầu tư công bằng việc đẩy nhanh giải ngân vốn chưa “tiêu” năm 2019 và vốn kế hoạch 2020 khoảng 700.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, “chính sách thì nhanh, nhưng tốc độ thực hiện nhìn chung còn chậm, tiếp cận các “gói” hỗ trợ khó khăn, điều này dẫn tới các tác động thiết thực còn hạn chế”, ông Thành nói.

Trước thực tế trên, theo ông Thành, thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục triển khai thực hiện hiện quả hơn nữa các giải pháp, gói hỗ trợ đã được Chính phủ đề ra tương đối đồng bộ và toàn diện, nhất là những giải pháp về hoãn, giãn, miễn, giảm thuế, phí đối với doanh nghiệp; xem xét thực hiện các gói kích thích kinh tế mới đến cả năm 2021 phù hợp với điều kiện thực tế. Bên cạnh đó, tăng cường các giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản trị kinh doanh, năng lực chống chịu trước các biến động kinh tế của các doanh nghiệp; thực hiện tốt các giải pháp về cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh gắn liền với tăng cường tính minh bạch hóa thị trường…

“Các doanh nhân, doanh nghiệp trong đầu phải nhớ 8 chữ: Cơ hội - Kết nối - Sáng tạo -Quản trị. Tức là tìm kiếm cơ hội kinh doanh từ lợi thế so sánh của doanh nghiệp, của thị trường, của Việt Nam và những cơ hôị từ các cam kết quốc tế, sự dịch chuyển các dòng vốn đầu tư, sự xuất hiện của các lĩnh vực mới, ngành nghề mới. Kết nối với đối tác, kết nối vào chuỗi giá trị kết nối thị trường với tiêu chuẩn cao. Đồng thời thời đại đang yêu cầu sáng tạo và chuyển động cùng Cách mạng công nghiệp 4.0 và những mô hình kinh doanh mới, lĩnh vực mới. Đặc biệt là cần lưu ý đến nâng cao quản trị, trong đó chú ý quản trị rủi ro”, ông Thành nói.

Bên cạnh đó, theo ông Lực, giải pháp đối với doanh nghiệp trong bối cảnh, xu hướng mới là thực hiện mô hình 3 R – Respond (thích ứng với bình thường mới), Recover (phục hồi) và Re-invent (đổi mới sáng tạo trong mô hình/chiến lược kinh doanh). Cùng với đó là 2 R - Restrucsture (tái cơ cấu) và Resilence (tăng khả năng chống chịu cú sốc bên ngoài). Đồng thời, doanh nghiệp cần tập trung vào 4 mục tiêu quan trọng, đó là: không để mất người lao động, nhất là người giỏi; biết quản lý tài chính; giữ được khách hàng và duy trì được đối tác. DN cần có tâm thế mới, sớm nắm bắt vận hội mới, giai đoạn mới. Con người và công nghệ luôn là hai đột phá chiến lược.

Anh Mai (Vietnam Business Forum)