Chương trình” Mỗi xã một sản phẩm”OCOP : Thực sự đi vào cuộc sống

Sau hai năm triển khai, Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) tại các tỉnh, thành phố trên cả nước đã tạo phong trào khởi nghiệp mạnh mẽ, hình thành nhiều vùng sản xuất nông sản sạch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với các chuỗi giá trị sản phẩm. Từ đó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại khu vực nông thôn và là giải pháp quan trọng để thực hiện nhóm tiêu chí về sản xuất, thu nhập, hộ nghèo trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu.

Lan tỏa

Báo cáo của Bộ NN&PTNT thôn nêu rõ, mặc dù mới được triển khai trong một thời gian ngắn nhưng Chương trình OCOP đã đạt được những kết quả tích cực. Theo tổng hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, tính đến ngày 12/10/2020, cả nước đã có 47 tỉnh, thành phố tổ chức đánh giá, xếp hạng, công nhận cho tổng số 2088 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Cụ thể: hạng 3 sao có 1366 sản phẩm, hạng 4 sao có 674 sản phẩm và 48 sản phẩm đề nghị Trung ương đánh giá và phân hạng năm sao. Riêng khu vưc phía Bắc đã có 21/25 tỉnh, thành phố tổ chức đánh giá, xếp hạng, công nhận cho tổng số 1156 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Cụ thể: hạng 3 sao có 677 sản phẩm, hạng 4 sao có 455 sản phẩm và 24 sản phẩm đề nghị Trung ương đánh giá và phân hạng năm sao. Dự kiến đến hết năm 2020 sẽ có 3.843 sản phẩm được chuẩn hóa OCOP (vượt gần 1,6 lần so với mục tiêu 2.400 sản phẩm).

Việc tổ chức sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm OCOP đã được quan tâm và được tổ chức bằng nhiều hình thức như: tổ chức các hội nghị hợp tác 4 nhà, hội thảo khoa học, hội nghị tổng kết để tranh thủ tư vấn các nhà khoa học, nhà quản lý, các doanh nghiệp, nông dân trong việc thúc đẩy phát triển sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; tổ chức các hội nghị kết nối giao thương giữa các doanh nghiệp phân phối, siêu thị với các cơ sở, nhà sản xuất, giao thương chéo giữa các địa phương, các vùng kinh tế; tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại; xây dựng hoàn thiện và đưa vào hoạt động các 'Điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP' tại các tỉnh, thành phố như Lào Cai, Sơn La, Bắc Kạn, Hải Dương, Nghệ An, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bến Tre, Cần Thơ, Đồng Tháp...

Đẩy mạnh kết nối hiện đại , thông minh

Theo Ông Nguyễn Minh Tiến – Chánh văn phòng  NTM trung ương chia sẻ: Có thể nói, sau 2 năm triển khai, Chương trình OCOP đã thực sự đi vào cuộc sống, được cả hệ thống chính trị, nhất là người dân nông thôn và những chủ thể hưởng ứng. Hiện nay, 63/63 tỉnh, thành phố đã đồng loạt phê duyệt đề án, 40 địa phương đã triển khai phân hạng và đánh giá sản phẩm OCOP. Từng sản phẩm khi tham gia sẽ được đánh giá, phân hạng từ 1 sao - 5 sao. Trong định hướng phát triển ngành nông nghiệp chúng tôi chia ra 3 nhóm sản phẩm: Thứ nhất là nhóm sản phẩm chủ lực cấp quốc gia. Ví dụ như: Gạo, cà phê chúng ta đã xây dựng thương hiệu chung cho cả quốc gia. Thứ hai là nhóm sản phẩm chủ lực của từng tỉnh, thành phố như: Vải thiều Bắc Giang, nhãn lồng Hưng Yên, xoài Đồng Tháp… Thứ ba là nhóm sản phẩm đặc sản, mà hiện nay chúng ta bắt đầu dùng khái niệm sản phẩm OCOP. Nhóm sản phẩm thứ ba là nhóm có tiềm năng lớn nhất, vì nước ta có nhiều vùng khí hậu, địa lý khác nhau và mỗi vùng miền lại có dư địa phát triển các sản phẩm đặc sản chủ lực truyền thống của vùng miền đó. Ví dụ như Hà Tĩnh - vùng đất thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi khí hậu khắc nghiệt. Do vậy, Hà Tĩnh đã đi vào phát triển những sản phẩm đặc sản của địa phương như: Bưởi Phúc Trạch, cam Khe Mây, nhung hươu Hương Sơn… Tuy những sản phẩm này có quy mô nhỏ nhưng lại có giá trị gia tăng cao và phù hợp, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Ngoài Hà Tĩnh còn có một số địa phương phát triển những sản phẩm đặc sản thành công như: Quảng Ninh, Bắc Kạn, Quảng Ngãi, Lai Châu…

Tuy nhiên nhiều sản phẩm OCOP có chất lượng cao nhưng lại chưa được tiêu thụ rộng rãi trên cả nước và thu hút được sự quan tâm của du khách nước ngoài; ít được đưa vào các kênh phân phối lớn; chưa tạo được nhiều mối liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm OCOP; số lượng, chủng loại sản phẩm OCOP xuất khẩu hạn chế; nhiều sản phẩm OCOP có tuổi thọ rất ngắn khi tham gia thị trường.Nhiều người tiêu dùng hiện nay thiếu thông tin về chương trình, sản phẩm OCOP, bên cạnh đó một bộ phận người tiêu dùng thích các sản phẩm giá rẻ. Nguyên nhân là do công tác thông tin truyền thông định hướng sản phẩm theo khách hàng còn hạn chế.

Hiện nay, văn phòng NTM đang triển khai xây dựng đề án Chương trình OCOP giai đoạn 2021 - 2025. Trong giai đoạn này, nội dung về ứng dụng công nghệ số, kỹ thuật số thành giải pháp trọng tâm, để công nghệ thông tin, công nghệ số không chỉ hỗ trợ trong công tác quản lý nhà nước, mà phải là một nội hàm, giá trị gia tăng giúp nâng cao chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó,tiếp tục hỗ trợ mở kênh tiêu thụ, kết nối cung - cầu, đẩy mạnh hơn nữa kênh tiêu dùng hiện đại, thông qua hệ thống thương mại điện tử. Đồng thời, đẩy mạnh công tác truyền thông để không chỉ các chủ thể, cơ quan quản lý nhà nước hiểu biết về OCOP mà cả người tiêu dùng cũng có thể hiểu được chương trình này.

Ngọc Đan (Vietnam Business Forum)