Chương trình OCOP: Lan tỏa mạnh mẽ

Hiện tại, ở 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đều đã ban hành Kế hoạch/Đề án Chương trình OCOP cấp tỉnh. Cùng với đó đã có 60/63 tỉnh, thành phố tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, có 4.733 sản phẩm của 2.596 chủ thể được công nhận đạt 3 sao trở lên, trong đó, 62,16% sản phẩm đạt 3 sao, 36,1% sản phẩm đạt 4 sao và 1,74% sản phẩm tiềm năng 5 sao.

Kinh tế nông thôn khởi sắc

Sau 3 năm triển khai, Chương trình OCOP đã trở thành một chính sách trọng tâm, có sự lan toả mạnh mẽ, được triển khai đồng bộ, rộng khắp, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành và thực sự đã trở thành một giải pháp được ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới ở tất các các địa phương trong cả nước. Chương trình OCOP đã có những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn, đã khơi dậy được tiềm năng, thế mạnh của các địa phương về sản phẩm đặc sản, ngành nghề nông thôn gắn với lợi thế về điều kiện sản xuất, vùng nguyên liệu và văn hóa truyền thống để gia tăng giá trị sản phẩm OCOP. Tiêu biểu như: chè Shan Tuyết Hoàng Su Phì, Hà Giang; chè Tân Cương, Thái Nguyên; cà phê Sơn La, lúa gạo Sóc Trăng. Chương trình đã tạo điều chuẩn hoá  quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm. Gần 100% sản phẩm OCOP đã có nhãn hiệu, bao bì đạt quy cách thương mại, thể hiện trình độ sản xuất của nông dân ngày càng tiến bộ. Nhiều HTX, DN đã xây dựng được vùng nguyên liệu, từng bước chuyển từ sản xuất nhỏ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị khép kín. Hiện nay có 393 chuỗi giá trị sản phẩm OCOP hoạt động hiệu quả, giúp nâng cao trình độ sản xuất và thu nhập cho người dân nông thôn, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa và đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, các sản phẩm OCOP sau khi được công nhận đã gia tăng giá trị, góp phần giúp các chủ thể tăng quy mô sản xuất và doanh thu, góp phần bảo tồn và phát huy các làng nghề truyền thống, giá trị văn hóa để phát triển kinh tế nông thôn. Thông qua Chương trình OCOP đã từng bước chuyển đổi sản xuất quy mô nhỏ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị khép kín, đặc biệt là gắn với vai trò của các HTX, doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặt khác, góp phần tạo việc làm cho lao động, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, đặc biệt là phát huy vai trò của phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số. Điển hình như các chủ thể OCOP của tỉnh Quảng Ninh đã tạo việc làm cho trên 3.800 lao động trực tiếp, các chủ thể OCOP của tỉnh Hà Tĩnh tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 2.196 lao động...

Để chương trình OCOP lan tỏa và đi vào chiều sâu

Cùng với những kết quả đã đạt được, Chương trình OCOP vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại. Là một Chương trình mới, liên quan đến nhiều lĩnh vực, đặc biệt là yêu cầu khơi dậy tiềm năng, lợi thế của các địa phương để phát triển kinh tế nông thôn, do đó giai đoạn đầu triển khai, một số địa phương còn nhiều lúng túng trong cách làm, xác định lợi thế, tiềm năng và chủ thể sản xuất, mới chỉ tập trung vào hoàn thiện các sản phẩm đã có, chưa quan tâm phát triển sản phẩm mới gắn với vùng nguyên liệu, đặc biệt là các làng nghề truyền thống.

Đại diện Văn phòng điều phối Nông thôn mới Trung ương cho biết: để Chương trình OCOP tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, trở thành trọng tâm của chương trình phát triển kinh tế ở nông thôn, các địa phương cần tổ chức sản xuất gắn với quy hoạch vùng nguyên liệu, dựa trên lợi thế về điều kiện tự nhiên, văn hóa sản xuất của người dân, đặc biệt là khu vực miền núi, đồng bào dân tộc, góp phần phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.Trong phát triển sản phẩm OCOP, cần gắn với xây dựng vùng nguyên liệu nông sản, dược liệu đặc trưng, góp phần bảo tồn, duy trì cảnh quan nông thôn và bảo vệ môi trường sinh thái. Mặt khác, chuẩn hóa và phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế về điều kiện sản xuất và yêu cầu thị trường, chuẩn hóa sản phẩm gắn với lợi thế và điều kiện của từng địa phương. Cùng với đó, cần đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm OCOP, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm gắn với các chương trình hội chợ thường niên đặc sắc gắn với văn hóa cấp quốc gia, cấp vùng và địa phương.

Ngoài ra, các tỉnh, thành cũng cần quan tâm xây dựng, hoàn thiện hệ thống quản lý, giám sát sản phẩm OCOP, tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm thường niên, tăng cường áp dụng công nghệ, đơn giản hóa các hồ sơ, thủ tục trong tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP. Đối với hệ thống hỗ trợ triển khai Chương trình OCOP cần nâng cao năng lực hoạt động để triển khai thật sự hiệu quả việc xây dựng các Trung tâm khởi nghiệp và phát triển sản phẩm OCOP gắn với chương trình khởi nghiệp, quảng bá, giới thiệu và thương mại sản phẩm ở các vùng trên cả nước, nhằm thu hút sự tham gia của các chủ thể, kết nối du lịch.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)