Xây dựng người nông dân mới với tinh thần làm chủ

Chương trình xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn mới cần có những giá trị mới, bên cạnh việc tiếp tục phát triển hạ tầng để tạo điều kiện cho người nông dân tiếp cận với các tiện ích của đô thị, tuy nhiên cần chú trọng hơn những phần mềm, những những giá trị mới.

Là chủ thể của mọi quá trình kinh tế ở nông thôn, nông dân chính là người lựa chọn phương thức sản xuất, cách thức kinh doanh, dịch vụ; Họ vừa là người tổ chức sản suất, người trực tiếp sản xuất vừa là người buôn bán các sản phẩm của quá trình sản xuất. Với tư cách là chủ thể, nông dân chính là người triển khai thực hiện mọi chủ chương, chính sách, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế nông thôn của Đảng và Nhà nước. Nghĩa là họ biến các chương trình, kế hoạch đó trở thành hiện thực. Tuy nhiên, để người nông dân triển khai, thực hiện tốt các chương trình kế hoạch này cần có sự chỉ đạo, hướng dẫn sát sao, hiệu quả của các cấp lãnh đạo. 

Trong 19 tiêu chí XDNTM, có nhiều tiêu chí thuộc về kết cấu hạ tầng. Đó là những tiêu chí liên quan đến giao thông nông thôn, hệ thống thủy lợi, xây dựng cơ sở vật chất cho điện, đường, trường, trạm, chợ, các khu vui chơi giải trí, sinh hoạt cộng đồng. Người nông dân cùng với sự tham gia đóng góp kinh phí để thực hiện các hạng mục công trình kết cấu hạ tầng nông thôn, họ còn chính là người tham gia bàn thảo, góp ý kiến vào quy hoạch, thiết kế, quy mô, địa điểm các công trình kết cấu hạ tầng. Hơn nữa, họ chính là người thực hiện hầu như mọi công việc xây dựng và hoàn thiện các công trình này.

Vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã kết luận phải làm sao gắn kết được cơ cấu lại ngành nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới. Vì “xây dựng nông thôn mới là căn bản, tái cơ cấu nông nghiệp là nền tảng, nông dân là chủ thể”. Ba trụ cột đó không thể tách rời.

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, bên cạnh việc “tạo cốt” (đầu tư xây dự hạ tầng) để người nông thôn tiếp cận tiện ích của đô thị, cần giữ gìn và phát huy cái “hồn” để hình thành không gian sống, không gian sản xuất cả nghìn năm nay. Phải xem nó là một thứ tài nguyên, là nguồn lực để phát triển nông thôn. Cùng với đó, cần nâng cao năng lực cộng đồng để người nông dân là chủ thể trong phát triển kinh tế - xã hội nông thôn. Muốn có năng lực thì họ phải tiếp cận được ánh sáng tri thức, tiếp cận được những điều mới mẻ, biết hợp tác với nhau, biết làm chủ vận mệnh của mình.

"Vấn đề tri thức hóa người nông dân chúng tôi sẽ coi trọng trong thực hiện Chương trình sắp tới. Cùng với đó, vấn đề bảo vệ môi trường nông thôn, văn hóa nông thôn, vấn đề bình đẳng giới, dinh dưỡng cho người dân nông thôn cũng sẽ được xem trọng để có được một nông thôn mới bền vững, chất lượng cuộc sống, thu nhập của người dân nông thôn tăng lên”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ.

Trong buổi tọa đàm “Nông nghiệp: Trụ đỡ vững chắc trong biến động” tổ chức mới đây, đồng tình với Bộ trưởng Lê Minh Hoan, TS.Vũ Tiến Lộc cũng chỉ rõ, phải thay đổi tư duy của người nông dân.“Tôi nghĩ, tất cả nông dân bây giờ cũng đều phải đứng trước nhu cầu khởi nghiệp. Khi chúng ta quan niệm rằng nền nông nghiệp không phải là sản xuất nông nghiệp mà là kinh tế nông nghiệp, kinh doanh nông nghiệp thì chủ thể của kinh tế đó phải có tinh thần của người kinh doanh. Người nông dân bây giờ cũng phải tính đầu tư vào đâu, sản xuất kinh doanh cái gì, bán đi đâu mới hiệu quả? Vì vậy, người nông dân cần phải có tinh thần của người kinh doanh. Đó là doanh nhân hóa nông dân, chứ không phải doanh nhân chỉ là nhà máy, xí nghiệp. Hộ nông dân cũng phải tiến hành sản xuất kinh doanh trên tinh thần của doanh nhân, bản chất là đầu tư để tìm lợi nhuận, để làm giàu cho mình.”

“Hãy về nông thôn, hãy làm nông nghiệp, nhưng với tinh thần của một nhà doanh nghiệp và làm với kiến thức, với trình độ khoa học, với chuyển đổi số…”, ông Vũ Tiến Lộc nêu quan điểm.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho hay, ở nước ngoài, người dân nói chuyện như một nhà khoa học, không ai biết họ là nông dân, vì vậy, không có con đường nào khác là phải chuyên nghiệp.

Chương trình xây dựng NTM trong giai đoạn tới định hướng đi sâu vào việc phát triển bền vững, nâng cao giá trị, chú trọng nhiều hơn vào việc thay đổi nhận thức của người nông dân để nông thôn trở thành nơi đáng tìm đến và là nơi để quay về.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)