Ngành ngân hàng: Tiên phong trong chuyển đổi số

Nhiều ngân hàng đã đạt 90% giao dịch khách hàng thực hiện trên kênh số, vượt sớm và xa mục tiêu đặt ra tại Kế hoạch chuyển đổi số ngân hàng là 70% vào năm 2025. Nhiều tổ chức tín dụng có hiệu quả hoạt động tốt nhờ tích cực chuyển đổi số, giảm tỉ lệ chi phí trên thu nhập (CIR) xuống ngưỡng 30%, tiệm cận tỉ lệ mà nhiều ngân hàng khu vực, quốc tế đang chuyển đổi số nỗ lực hướng tới.

Tốc độ phát triển nhanh

Theo hãng tư vấn chiến lược toàn cầu McKinsey, năm 2021, ngành ngân hàng Việt Nam được đánh giá có mức độ ứng dụng ngân hàng số với tốc độ nhanh nhất trong khu vực, cao hơn mức tăng bình quân của toàn khu vực và thậm chí cao hơn mức tăng bình quân của thị trường mới nổi.

Số liệu thống kê của NHNN cho thấy, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2022, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã tăng 77,2% về số lượng và 29,8% về giá trị. Số lượng giao dịch qua internet tăng tương ứng 63,2% và 32,3%. Đối với thanh toán qua di động tăng lần lượt là 98,3 và 84,3%, qua mã QR code đã tăng 86% và 127% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đặc biệt, số lượng thuê bao di động sử dụng dịch vụ Mobile Money đã có mức tăng trưởng rất cao, ở ngưỡng trung bình 20%/tháng. Tính tới thời điểm hiện tại, tổng số tài khoản Mobile Money đang hoạt động là 1,7 triệu tài khoản, chiếm 97,3% tổng số khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ. Trong đó, có hơn 67% được mở tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa...
Từ các chỉ số trên có thể thấy, thói quen của người Việt Nam đang có chuyển biến rõ rệt từ sử dụng tiền giấy chuyển sang thanh toán điện tử, một yếu tố kiên quyết của một nền kinh tế số mà VN đang hướng tới.

Việc các ngân hàng liên tục cho ra mắt các sản phẩm, dịch vụ mới trên nền tảng công nghệ cao đã giúp người tiêu dùng có được trải nghiệm tốt hơn cũng như giải quyết nhu cầu chi tiêu một cách dễ dàng hơn. Điều này cũng giải thích cho việc Việt Nam đang là quốc gia có tỷ lệ người dân mua sắm thương mại điện tử cao nhất khu vực Đông Nam Á với khoảng 50 triệu người, chiếm gần 50% dân số.

Người dân là trung tâm của mọi hoạt động chuyển đổi số

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, chuyển đổi số là xu thế tất yếu, là yêu cầu bắt buộc, cấp thiết, tác động tới tất cả mọi người dân, mọi hoạt động của nền kinh tế.

“Vì vậy, chúng ta phải có cách tiếp cận toàn dân, lấy người dân là trung tâm, khi đó mọi hoạt động chuyển đổi số phải hướng tới người dân, người dân là chủ thể và hưởng lợi. Chỉ có như vậy thì chuyển đổi số mới thành công”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, quá trình chuyển đổi số quốc gia và chuyển đổi số ngân hàng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, các vấn đề về cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập, vướng mắc, nhất là về định danh, xác thực điện tử, kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin còn bất cập, kết nối, khai thác dữ liệu dân cư, bảo hiểm, thuế… còn ở phạm vi hẹp; sự tham gia phối hợp các doanh nghiệp công nghệ tài chính còn hạn chế; tội phạm công nghệ cao với hình thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn; các nguồn lực, nhất là nhân lực trình độ cao cho chuyển đổi số còn thiếu hụt, trong đó có nhân lực công nghệ thông tin.

Thời gian tới, theo Thủ tướng, tình hình thế giới và khu vực sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, tác động sâu rộng tới các quốc gia.  Bởi vậy, Việt Nam cần thúc đẩy thay đổi tư duy, phương pháp luận, phương thức làm việc của ngành ngân hàng theo hướng hiện đại; thúc đẩy phát triển thương mại điện tử, phát triển xã hội số, kinh tế số, tiết giảm chi phí, bảo đảm an toàn, đổi mới, phát triển; đẩy mạnh tích hợp, kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, các cơ sở dữ liệu chuyên ngành để từng bước xây dựng hệ sinh thái công dân số.

Để ngành ngân hàng chuyển đổi số thành công, Thủ tướng yêu cầu, trước hết, cần tiếp tục chủ động nắm bắt nhu cầu thực tiễn của người dân, doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng để rà soát, ban hành, sửa đổi, hoàn thiện các văn bản pháp lý phù hợp với thực tiễn và bối cảnh chuyển đổi số, tạo thuận lợi cho ứng dụng công nghệ số vào hoạt động kinh doanh, cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng để nâng cao hiệu quả hoạt động và tạo sự hài lòng, gắn bó của khách hàng. Trong đó, tập trung rà soát, xây dựng, sửa đổi các văn bản luật của ngành: Luật NHNN, Luật các tổ chức tín dụng, Luật Phòng chống rửa tiền, Luật Bảo hiểm tiền gửi…

NHNN tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành khẩn trương hoàn thiện trình Chính phủ Nghị định thanh toán không dùng tiền mặt. Mặt khác, cần xây dựng, thử nghiệm và áp dụng khung pháp lý mới đối với phát triển công nghệ tài chính.

Bên cạnh đó, chuyển đổi số cần triển khai một cách tổng thể đảm bảo hiệu quả, không được lãng phí nguồn lực; có trọng tâm, trọng điểm; phân định rõ ứng dụng công nghệ và trung gian tài chính, tránh tình trạng doanh nghiệp công nghệ lấn sân sang hoạt động trung gian tài chính. NHNN cần tiếp tục đẩy mạnh đầu tư, phát triển các hạ tầng dùng chung của ngành như hạ tầng thanh toán, hạ tầng thông tin tín dụng để làm hạt nhân và theo kịp được nhu cầu phát triển của các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán…

Đồng thời, theo Thủ tướng, ngành ngân hàng cần chú trọng bảo đảm an ninh, an toàn, bao gồm an ninh, an toàn hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, bảo mật thông tin khách hàng, dữ liệu cá nhân; cơ sở dữ liệu, thông tin dữ liệu, kết nối theo chuẩn; tăng cường kiểm tra, giám sát; phân tích dữ liệu để bảo đảm an ninh, an toàn cho toàn bộ hệ thống, cũng như phòng chống tội phạm, rửa tiền do hiện nay xu hướng gia tăng tội phạm công nghệ cao với nhiều thủ đoạn mới và ngày càng tinh vi. Tăng cường công tác tuyên truyền về lợi ích của chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng đến người dân, doanh nghiệp, giúp người dân, doanh nghiệp hiểu rõ về lợi ích và hiệu quả…

Đặc biệt, Thủ tướng cho rằng, ngành ngân hàng cần quan tâm hơn nữa công tác đào đạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là về nhân lực công nghệ; tăng cường kỷ cương, kỷ luật và đạo đức nghề nghiệp để phát huy cao nhất năng lực, trí tuệ của người lao động ngành ngân hàng nhằm phục vụ tốt hơn nữa người dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực chuyển đổi số để phát triển, tiếp nhận các công nghệ mới vào các hoạt động ngân hàng như công nghệ giao tiếp tầm ngắn (NFC), công nghệ thẻ thanh toán không tiếp xúc…

Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)