Tái định vị doanh nghiệp để phát triển bền vững

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI

Nền kinh tế của một đất nước chỉ có thể phát triển vững mạnh nếu có khu vực kinh tế tư nhân trong nước vững mạnh. Chính vì thế, một số chính sách cần phải khơi thông. Để tiếp tục thúc đẩy hơn nữa phát triển kinh tế tư nhân trong nước, VN cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trên mọi ngành, mọi cấp. Giải pháp này sẽ hỗ trợ được rất nhiều doanh nghiệp giảm chi phí, công bằng và hướng tới những mục tiêu phát triển bền vững hơn.

Bên cạnh đó, cần áp dụng công nghệ thông tin một cách thực chất; tăng tính ổn định, dự đoán có chính sách pháp luật. Nhiều doanh nghiệp cho biết hiện nay rủi ro của pháp luật lớn hơn rủi ro từ thị trường, vì vậy  cần phải cải cách mạnh mẽ hơn nữa.

Ngoài ra, cần phải phát huy vai trò của thị trường, trong đó có một số ngành như xăng dầu. Hiện nay bất cập của thị trường xăng dầu là cách thức quản lý, can thiệp của Nhà nước vào thị trường. Đồng thời, cần xây dựng giải pháp thu hút đầu tư nước ngoài, bảo hộ thị trường trong nước một cách hợp lý, hợp pháp với chính sách khôn ngoan.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp Hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) 

Để tái định vị giúp doanh nghiệp phát triển bền vững - khâu đầu tiên và cũng là khâu then chốt là xây dựng hệ thống khung pháp lý để bảo vệ quyền lợi cho các nhà thầu xây dựng trong quan hệ kinh tế với các chủ đầu tư trong lĩnh vực hợp đồng.

Thực tế các hợp đồng xây dựng không thể giải quyết bằng Luật Dân sự vì đã kéo dài cả chục năm và các chủ đầu tư tiếp tục chây ỳ, nếu không nói là vô hiệu. Vì vậy cần đưa vấn đề này vào các luật chuyên ngành như Luật xây dựng, Luật đấu thầu để đảm bảo quyền bình đẳng cho các nhà thầu xây dựng trước các chủ đầu tư. Đó là điều kiện để các nhà thầu tồn tại.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp xây dựng quan tâm đào tạo, bồi dưỡng tay nghề cho đội ngũ cán bộ, công nhân xây dựng thông qua liên kết đào tạo kể cả hợp tác với nước ngoài trong việc đào tạo chuyên gia về phát triển công trình ngầm đô thị.

Về tái cơ cấu doanh nghiệp, các doanh nghiệp xây dựng cần đánh giá lại kế hoạch sản xuất kinh doanh trong năm 2023 trong bối cảnh bất động sản, tín dụng khó khăn như hiện nay. Trên cơ sở năng lực cụ thể của từng đơn vị, các doanh nghiệp xây dựng phải định vị lại thị trường, tái cấu trúc  cơ cấu sản phẩm, hoạt động kinh doanh của đơn vị mình để có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này.  

Ông Nguyễn Hữu Thập – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang, Ủy viên Ban chấp hành VCCI 

Bên cạnh các rào cản về thể chế, một trong những thách thức rất lớn của DNVN là chất lượng nguồn nhân lực thấp. Đội ngũ chủ doanh nghiệp, cán bộ quản lý doanh nghiệp chưa qua đào tạo chiếm tỷ lệ lớn, thiếu kiến thức quản trị và kỹ năng, kinh nghiệm quản lý... Tất cả các yếu tố hạn chế trên đều ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc nâng cao năng lực cạnh tranh trở thành vấn đề sống còn của doanh nghiệp. Vì vậy, về phía Nhà nước, cần đẩy mạnh hoàn thiện môi trường pháp lý, cơ chế chính sách đối với doanh nghiệp. Theo đó, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện giảm chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp, trước hết là chi phí bất hợp lý phát sinh từ quản lý Nhà nước…

Còn đối với doanh nghiệp, cần phải chủ động nắm bắt cơ hội, tận dụng tối đa sự hỗ trợ của Nhà nước để nâng cao năng lực cạnh tranh trong môi trường hội nhập, phát triển…

TS. Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam 

Đầu năm 2023, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1643 phê duyệt Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2035. Theo Chiến lược, mục tiêu đến năm 2030, ngành dệt may đạt doanh thu từ 68 - 70 tỷ USD và chuyển dần sang phát triển bền vững, kinh doanh tuần hoàn. 

Để thực hiện mục tiêu trên, trước hết doanh nghiệp phải nâng cao nhận thức, xác định phát triển bền vững và kinh doanh tuần hoàn là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, với 86% doanh nghiệp trong ngành là DNNVV nên tuỳ vào điều kiện của mình, doanh nghiệp xây dựng lộ trình, bước đi phù hợp để chuyển đổi kinh doanh tuần hoàn.

Các doanh nghiệp trong ngành tại khu công nghiệp cần có sự phối kết hợp với nhau trong việc sử dụng điện áp mái để tăng hiệu quả, tránh lãng phí, tiết kiệm nguồn lực. Đặc thù của ngành là tỷ lệ gia công lớn nên doanh nghiệp cần phối hợp với nhãn hàng trong phát triển bền vững để chia sẻ chi phí.

Đặc biệt, các bộ, ngành liên quan cần thực hiện nghiêm túc, đồng bộ nhiệm vụ, trách nhiệm được phân công trong Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2035. Trong đó, nhiệm vụ quan trọng là xây dựng khu công nghiệp dệt may quy mô lớn, các tổ hợp sản xuất lớn để giải quyết các khâu còn yếu như nguyên liệu, năng lượng…  Bộ Tài chính cần có chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp dệt may thực hiện xanh hoá và phát triển bền vững. Hiện nay, dư nợ tín dụng chỉ chiếm 1,5% tổng dư nợ tín dụng cả nước cho thấy doanh nghiệp dệt may khó tiếp cận vốn tín dụng. 

Ông Ngô Sỹ Hoài – Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam

Theo thống kê, hiện ngành gỗ có trên 6000 doanh nghiệp (bao gồm cả 800 doanh nghiệp FDI), sử dụng trên 500 nghìn lao động… nhưng bên cạnh sự tăng trưởng đã đạt được trong những năm qua, việc sử dụng nhân công và nguyên liệu giá rẻ cũng đã và đang trở thành thách thức khi liên tục giảm đi. Cùng với đó, sản phẩm gỗ liên quan đến rừng và cây nên liên tục bị soi xét về mặt nguyên liệu. Đồ gỗ hiện nay vẫn mượn thương hiệu nước ngoài dù VN là nước xuất khẩu gỗ lớn. Một thách thức lớn khác là việc ngành gỗ đã và đang phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Mỹ…

Vì vậy, trong thời gian tới, để tái định vị, các doanh nghiệp ngành gỗ cần xây dựng chuỗi liên kết theo chiều sâu từ các doanh nghiệp; đổi mới thiết bị công nghệ theo hướng kinh tế xanh, thương mại xanh; tăng cường trách nhiệm giải trình chế biến gỗ theo hướng kinh tế tuần hoàn, đảm bảo truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, cần tăng cường năng lực thiết kế, xây dựng thương hiệu gỗ Việt; thúc đẩy thương mại điện tử đa dạng hóa thị trường…