Sức hấp thụ vốn của nền kinh tế vẫn còn yếu

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến hết tháng 5/2023, tín dụng nền kinh tế đạt trên 12,3 triệu tỷ đồng, tương đương mức tăng khoảng 3,17% so với cuối năm 2022. NHNN đã công bố chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đặt ra trong năm 2023 khoảng 14-15% và đã phân bổ phù hợp cho từng tổ chức tín dụng ngay từ đầu năm.

Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Phạm Thanh Hà cho rằng, con số thống kê trên cho thấy sức hấp thụ vốn của nền kinh tế vẫn còn yếu, thấp hơn đáng kể so với năm ngoái (cùng kỳ năm 2022, tăng trưởng tín dụng đạt xấp xỉ 8% so với cuối năm 2021).

Đối với các NHTM nhà nước chiếm thị phần tín dụng khoảng 44%, tăng trưởng tín dụng mới đạt khoảng 35% so với mức NHNN giao; nhóm NHTM cổ phần chiếm khoảng 44%, tăng được khoảng 50% so với mức được giao. Như vậy cả hai nhóm này (chiếm phần lớn thị phần tín dụng) vẫn còn rất nhiều dư địa trong thời gian còn lại của năm nay.

Phó Thống đốc cho biết, có 3 nguyên nhân chính khiến tăng trưởng tín dụng ở mức thấp. Đó là, với các doanh nghiệp sản xuất, đầu ra tiêu thụ sản phẩm gặp khó khăn do thiếu đơn hàng dẫn đến nhu cầu vay vốn mới để sản xuất giảm sút. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, một số doanh nghiệp có tình hình tài chính suy yếu, không có phương án khả thi dẫn đến chưa đáp ứng yêu cầu vay vốn của ngân hàng. Liên quan đến tín dụng bất động sản, nhiều dự án bất động sản gặp khó khăn, trong đó chủ yếu là khó hhăn về pháp lý, ít có dự án mới triển khai, do vậy nhu cầu tín dụng đối với bất động sản cũng giảm sút.

Trong bối cảnh đó, NHNN tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng, các ngân hàng giảm lãi suất cho vay. Sau rất nhiều động thái điều hành của NHNN từ tháng 3 đến tháng 5, mặt bằng lãi suất cũng đã giảm. Số liệu gần đây cho thấy lãi suất cho vay của các bảng vay mới bình quân hiện tại khoảng 9,07% một năm, giảm 0,9% so với cuối năm ngoái.

“Với số liệu như thế này, chúng tôi tin tưởng rằng mặt bằng lãi suất đang giảm và cũng sẽ giảm trong thời gian tới”, Phó Thống đốc cho biết.

Đối với khoản dư nợ hiện hữu, do khách hàng gặp khó khăn trong trả nợ nên NHNN đã ban hành Thông tư số 02/2023/TT-NHNN cho phép cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ. NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức triển khai chính sách này để hỗ trợ cho các dư nợ đã có đối với doanh nghiệp.

Còn đối với các dư nợ mới, NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng tiếp tục tích cực cho vay đối với các khách hàng đủ điều kiện. Rõ ràng hệ thống ngân hàng huy động vốn để cho vay, nên các khách hàng đủ điều kiện chắc chắn sẽ tiếp cận được vốn tín dụng.

Phó Thống đốc cũng cho rằng, ngoài giải pháp ngành ngân hàng, các giải pháp kích cầu nền kinh tế cũng rất quan trọng. Do vậy, các bộ, ngành cần tiếp tục đẩy mạnh các chính sách hỗ trợ trợ doanh nghiệp, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ; xúc tiến, tìm kiếm, phát triển, tháo gỡ khó khăn về thị trường tiêu thụ, thị trường bất động sản, qua đó tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp cũng như nâng cao năng lực tài chính, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng.

Theo số liệu thống kê, hoạt động sản xuất công nghiệp trong tháng 05/2023 dù có cải thiện so với tháng trước nhưng vẫn trong vùng “không tăng trưởng” so với cùng kỳ. Tính chung 5 tháng đầu năm nay, chỉ số sản xuất công nghiệp giảm 2,0% so với cùng kỳ, trong đó, lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo giảm 2,5% so với cùng kỳ. Một số ngành ghi nhận mức tăng trưởng nhẹ đáng chú ý gồm có chế biến thực phẩm (+3,8%), than cốc và dầu mỏ (12,7%), cao su (+6,3%),… Những ngành sụt giảm mạnh có thể kể đến là may mặc (-8,3%), xe có động cơ (-10,1%), điện tử (-5,1%)…Ở khía cạnh sản lượng, mặt hàng điện thoại di động giảm mạnh trong tháng 5 (-24,9%), ô tô (-32,6%).

Bức tranh ngắn và trung hạn không lạc quan đối với lĩnh vực sản xuất. Chỉ số PMI của ngành sản xuất Việt Nam đã giảm xuống 45,3 trong tháng 05/2023 từ mức 46,7 điểm của tháng trước, ba tháng liên tiếp trong vùng thu hẹp và là mức thấp nhất kể từ khi chỉ số này được thống kê (nếu không tính giai đoạn bị ảnh hưởng bởi Covid-19). Hoạt động nhập khẩu tiếp tục tăng trưởng âm trong tháng 5 với mức giảm khoảng 18,4% so với cùng kỳ, cao hơn mức giảm của tháng trước.

Một khảo sát mới nhất của Ban Nghiên cứu và phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) với mẫu khảo sát 9.556 doanh nghiệp đưa ra thống kê khá tiêu cực về niềm tin doanh nghiệp hiện nay. Cụ thể có đến 82,3% doanh nghiệp dự kiến giảm quy mô, tạm ngừng kinh doanh hoặc ngừng kinh doanh trong các tháng còn lại của năm, tương tự, 83,7% doanh nghiệp đánh giá bức tranh kinh tế tiêu cực. Theo số liệu của Tổng cục thống kê, số doanh nghiệp thành lập mới giảm mạnh trong tháng 5 (-9,5%) với quy mô vốn đăng ký và lao động lần lượt giảm 17,5% và 16,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)