Đổi mới sáng tạo: Lựa chọn đột phá chiến lược để phát triển đất nước

Lễ Khánh thành cơ sở hoạt động mới của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư kết hợp Khai mạc Triển lãm Quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023 (VIIE 2203) tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội là sự kiện ghi dấu mốc quan trọng trong quá trình kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam.

Thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Theo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, sự kiện này mang ý nghĩa rất quan trọng, cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

“Đổi mới sáng tạo đang là một xu thế tất yếu, sự lựa chọn mang tính đột phá chiến lược của đất nước ta, là đòi hỏi khách quan để hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc”, Thủ tướng nói.

Nhìn lại gần 4 thập kỷ đổi mới, mở cửa và hội nhập, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đưa Việt Nam vào top 40 nền kinh tế có quy mô GDP lớn nhất thế giới. Những thành tựu trên có sự đóng góp rất lớn của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng cho biết, có nhiều đối tác từ Hoa Kỳ như Synosyps, Cadence, Arizona, Nvidia... tham gia để cụ thể hóa các thảo thuận đã ký với NIC trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam vừa qua.

“Chỉ có cách làm chủ và vươn lên trong khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, Việt Nam mới có thể cùng bắt kịp, vươn lên phát triển và tăng trưởng cùng thế giới, hấp thụ tốt nhất những tiến bộ của nhân loại”, Thủ tướng khẳng định.

Theo ông Đỗ Thành Trung, Thứ trưởng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn được coi là thành phần đặc biệt quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tác động đến sự chuyển dịch các cơ cấu của nền kinh tế. Trong bối cảnh hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đang có bước phát triển, vai trò của các tập đoàn, công ty lớn ngày càng quan trọng.

Báo cáo mới nhất về Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII)2023 do Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) cho thấy tại Việt Nam tiếp tục có sự cải thiện về chỉ số GII: Tăng 2 bậc so với năm 2022. Việt Nam là một trong số ít quốc gia nắm giữ kỷ lục có chỉ số Đổi mới sáng tạo vượt trội liên tục trong 13 năm, được WIPO đánh giá có tốc độ bắt kịp đổi mới sáng tạo nhanh nhất trong nhóm các nền kinh tế có mức thu nhập trung bình thấp.

“Làn sóng của đổi mới sáng tạo đang được lan tỏa mạnh mẽ. Khả năng đổi mới sáng tạo là một lợi thế cạnh tranh trong thời đại kinh tế ngày nay. Đồng thời, điều này đặt ra các thách thức và cơ hội mới cho doanh nghiệp trên toàn thế giới cũng như tại Việt Nam”, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung chia sẻ.

Phát triển hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn hấp dẫn để thu hút các tập đoàn hàng đầu 

Lễ Khánh thành NIC cơ sở Hoà Lạc cũng đánh dấu một bước tiến quan trọng, sẵn sàng đón các nhà đầu tư ngành bán dẫn với nhiều chính sách, cơ chế ưu đãi cao. NIC Hoà Lạc cùng các khu công nghệ cao tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng được coi là cầu nối quan trọng để hỗ trợ phát triển hệ sinh thái ngành bán dẫn tại Việt Nam.

Trong bối cảnh FDI toàn cầu tiếp tục dịch chuyển, Việt Nam mong muốn thu hút các nguồn vốn đầu tư chất lượng cao, nhất là các doanh nghiệp hàng đầu trong các lĩnh vực công nghệ cao, điện tử, chip bán dẫn. Chính vì vậy, ngày càng nhiều các tập đoàn lớn trong ngành bán dẫn lựa chọn Việt Nam là điểm đến lý tưởng. Đặc biệt, trong chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vào tháng 10/2023, Hoa Kỳ và Việt Nam đã nâng cấp mối quan hệ của hai nước lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Tuyên bố chung của 2 quốc gia đã xác định một trong các nội dung hợp tác chiến lược là về đổi mới sáng tạo, trong đó có phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Hơn thế, hàng loạt tập đoàn bán dẫn hàng đầu trên thế giới có “quyết tâm cao” với Việt Nam. 

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng tại Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh Việt Nam vừa qua, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam giai đoạn 2021-2030 đã xác định phát triển nhanh và bền vững trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Theo đó, Việt Nam đang mở rộng hợp tác với các quốc gia để hình thành hệ sinh thái và hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào ngành bán dẫn, vào chuỗi cung ứng này, trở thành mắt xích trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Với nhiều tiềm năng, thế mạnh để phát triển hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam khuyến khích các tập đoàn sản xuất đã có hoạt động tại Việt Nam nghiên cứu mở rộng hoạt động; các tập đoàn chưa có hoạt động tại Việt Nam thì tìm hiểu các cơ hội để đầu tư vào Việt Nam.

“Đây là điểm khởi đầu để cùng nhau xây dựng một khối liên kết mạnh mẽ và bền vững trong lĩnh vực bán dẫn, đóng góp vào sự phát triển chung của ASEAN và tạo ra một tương lai tươi sáng cho ngành công nghiệp bán dẫn thế giới”, Bộ trưởng nói.

Bứt phá để phát triển

Tuy đã đạt được những thành tựu nhất định nhưng theo Thủ tướng, Việt Nam đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức. Đó là phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo tuy đã có những bước phát triển nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển cũng như chưa tương xứng với tiềm năng, nhất là tiềm năng trí tuệ, năng lực sáng tạo của con người Việt Nam.

Bởi vậy, nhằm phát huy tối đa hiệu quả đầu tư đối với NIC, Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học và Công nghệ và các Bộ, cơ quan, doanh nghiệp cần mạnh dạn, quyết tâm cao hơn nữa, nỗ lực lớn hơn nữa, tận dụng nhiều hơn nữa các cơ hội hợp tác với các đối tác quốc tế; trong đó, cần  hoàn thiện thể chế, chính sách cho hoạt động đổi mới sáng tạo tại Việt Nam, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển trong thực tiễn của các chủ thể hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo. Xây dựng chiến lược, kế hoạch, chương trình hành động để tập trung phát triển những lĩnh vực có hàm lượng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo cao và mang lại giá trị gia tăng cao cho Việt Nam trong giai đoạn tới.

Ngoài ra, theo Thủ tướng, cần phát huy tinh thần hợp tác, kết nối hiệu quả, bền vững, toàn diện giữa các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, cùng với khối doanh nghiệp, tập đoàn lớn; khối doanh nghiệp vừa và nhỏ, khởi nghiệp sáng tạo; khối viện nghiên cứu, trường đại học; khối tổ chức hỗ trợ đổi mới sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo, các vườn ươm đổi mới sáng tạo…Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ, đặc biệt là hợp tác giữa doanh nghiệp, tổ chức đổi mới sáng tạo trong nước với các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới.

Đặc biệt, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển NIC, sớm triển khai công tác vận hành, thu hút các đối tác đầu tư, xây dựng cơ sở nghiên cứu và phát triển tại cơ sở mới của NIC tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc.

“Đề nghị các Bộ, ngành, địa phương cùng chủ động phối hợp để triển khai hiệu quả những nhiệm vụ, giải pháp theo chủ trương của Đảng, Nhà nước đã đề ra trong việc phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, trong đó luôn đặt doanh nghiệp - người dân là trọng tâm của đổi mới sáng tạo. Tập trung xây dựng, hoàn thiện các Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia tại các thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ...”

Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)