Việt Nam - Nhật Bản: Nửa thế kỷ kết giao bền chặt - đồng hành hướng tới tương lai

Nhận lời mời của Nhà nước Nhật Bản, vừa qua, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Võ Văn Thưởng và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu Cấp cao Việt Nam đã lên đường thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 27 - 30/11/2023.

Đây là chuyến thăm chính thức Nhật Bản đầu tiên của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng trên cương vị người đứng đầu Nhà nước và là chuyến thăm Nhật Bản thứ tư của các Chủ tịch nước Việt Nam kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio

Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới

Trong chuyến thăm này, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio và Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã dự lễ đón chính thức, duyệt đội danh dự, hội đàm, phát biểu báo chí chung và cùng chứng kiến lễ ký kết các văn kiện hợp tác. Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cũng đã có phát biểu chính sách tại Quốc hội Nhật Bản và thăm tỉnh Fukuoka.

Trên cơ sở những thành tựu nổi bật của quan hệ song phương trên tất cả các lĩnh vực trong những năm qua, với tiềm năng hợp tác rộng mở và sự tin tưởng vững chắc vào tương lai tốt đẹp của quan hệ hai nước, nhằm đáp ứng nguyện vọng của nhân dân hai nước, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Thủ tướng Kishida đã nhất trí ra Tuyên bố chung về việc nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì Hoà bình và Thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới”, qua đó khẳng định mong muốn của hai nước cùng thúc đẩy quan hệ hợp tác trên mọi lĩnh vực lên tầm cao mới và mở rộng sang những lĩnh vực hợp tác mới.

Trong tuyên bố chung, hai Nhà lãnh đạo nhấn mạnh các nguyên tắc nền tảng định hướng quan hệ Việt Nam – Nhật Bản, bao gồm tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, tuân thủ luật pháp quốc tế và tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mỗi nước.

Hai nhà lãnh đạo chia sẻ quan điểm các cuộc tiếp xúc, trao đổi thường xuyên và hợp tác cấp cao và các cấp giữa hai bên đã được duy trì thường xuyên và các cơ chế đối thoại giữa các bộ, ngành hai nước đã được mở rộng và triển khai hiệu quả. Đồng thời nhất trí rằng hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, phát triển xã hội, quốc phòng - an ninh, văn hóa, giáo dục, du lịch, nông nghiệp, môi trường, y tế, lao động, thông tin, truyền thông, giao thông - vận tải, xây dựng, tư pháp, giao lưu nhân dân, và hợp tác giữa các địa phương,… đã ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đánh giá cao đóng góp tích cực của viện trợ phát triển chính thức Nhật Bản (ODA) và đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản đối với công cuộc dựng nước, sự phát triển kinh tế - xã hội ổn định và toàn diện của Việt Nam trong nhiều năm qua và khẳng định Nhật Bản sẽ tiếp tục duy trì vị trí là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam về hợp tác kinh tế.

Hai nhà lãnh đạo bày tỏ hài lòng khi giao lưu nhân dân giữa hai nước ngày càng mật thiết. Cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản đã phát triển nhanh chóng, trở thành cộng đồng người nước ngoài lớn thứ hai tại Nhật Bản, đạt hơn 520.000 người. Cộng đồng người Nhật Bản tại Việt Nam cũng không ngừng gia tăng, lên tới 22.000 người.

Hai nhà lãnh đạo khẳng định tăng cường hợp tác thực chất, hiệu quả trong lĩnh vực quốc phòng trên cơ sở Tuyên bố Tầm nhìn chung về hợp tác quốc phòng Việt Nam - Nhật Bản hướng tới thập kỷ tiếp theo ký tháng 4/2018, Biên bản ghi nhớ về hợp tác và trao đổi quốc phòng song phương ký tháng 10/2011, cùng các thỏa thuận khác giữa hai Bộ Quốc phòng.

Hai nhà lãnh đạo chia sẻ nhận thức chung về tính cấp thiết trong việc thúc đẩy các dự án kinh tế lớn, bao gồm các dự án sử dụng nguồn ODA và FDI của Nhật Bản; khẳng định sẽ xác định cụ thể các dự án này sớm nhất có thể, từ đó, nghiên cứu khả năng thiết lập nhóm công tác điều phối giữa hai Chính phủ tại Việt Nam nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án lớn này.

Hai nhà lãnh đạo khẳng định sẽ triển khai giai đoạn tiếp theo của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản vào đầu năm sau. Trong quá trình này, hai nhà lãnh đạo nhất trí sẽ rà soát lại Sáng kiến chung nhằm giải quyết các thách thức mới mà cả hai quốc gia đang gặp phải dựa trên nguyên tắc quan hệ đối tác bình đẳng; tăng cường hợp tác về phát triển nguồn nhân lực, văn hóa, du lịch, giao lưu địa phương và giao lưu nhân dân

Hai nhà lãnh đạo khẳng định hai nước sẽ đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực lưới điện thông minh, thành phố thông minh, phát triển thị trường điện, nội địa hóa ngành năng lượng; hợp tác trong phát triển và đổi mới sáng tạo lĩnh vực kinh tế số, nhằm tạo động lực phát triển kinh tế nhanh và bền vững…

Sau hội đàm và ra Tuyên bố chung, hai nhà lãnh đạo cùng chứng kiến lễ ký kết các văn bản hợp tác giữa bộ, ngành hai nước như: Biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (METI) Nhật Bản, Công hàm trao đổi dự án nâng cao năng lực bảo quản, phục hồi di sản văn hóa Bảo tàng lịch sử quốc gia Việt Nam, Công hàm trao đổi dự án nâng cao năng lực phục hồi y tế và bảo đảm an ninh y tế trong và sau đại dịch COVID-19 tại Việt Nam, Phi dự án Cung cấp trang thiết bị cho Trung tâm đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển, Thỏa thuận thực hiện giữa Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam với Cơ quan vũ trụ Nhật Bản (JAXA) về hỗ trợ vận hành Trung tâm Vũ trụ Việt Nam và khai thác hiệu quả vệ tinh LOTUSat-1giai đoạn 2024 - 2029. Nhân dịp này, Viện nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) của Nhật Bản đã gửi lên hai nhà lãnh đạo báo cáo Tư vấn chính sách “Việt Nam 2045”.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân cùng Hoàng Thái tử Akishino và Công nương tham quan triển lãm ảnh kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản

Đồng hành hướng tới tương lai, vươn tầm thế giới

Chuyến thăm Nhật Bản lần này của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân diễn ra trong bối cảnh nhiều hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (21/9/1973 -21/9/2023) đang được tổ chức giữa Nhật Bản và Việt Nam.

Quan hệ hai nước trong 50 năm qua, nhất là sau 9 năm nâng cấp lên "Đối tác chiến lược sâu rộng" vào năm 2014 đến nay đã đạt được nhiều bước phát triển mạnh mẽ, vượt bậc, toàn diện với sự tin cậy chính trị cao, trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, quốc phòng - an ninh, văn hóa -giáo dục, nông nghiệp, y tế, lao động, giao lưu nhân dân, hợp tác địa phương,...

Năm 2023, hai nước tổ chức gần 500 hoạt động thiết thực, có ý nghĩa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, góp phần tăng cường và làm sâu sắc hơn tình cảm hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước.

Nhật Bản là nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam và đã hai lần mời Việt Nam dự Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng. Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản có sự tin cậy chính trị cao, liên kết khu vực ngày càng chặt chẽ, chia sẻ quan điểm chung trong nhiều vấn đề hợp tác khu vực, quốc tế.

Trong bài phát biểu tại Quốc hội Nhật Bản, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã nhấn mạnh, Nhật Bản luôn là đối tác tin cậy, người bạn thân thiết, luôn ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam trên con đường xây dựng và phát triển đất nước, cùng đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực và thế giới. Tuy không gần nhau về địa lý nhưng hai nước có nhiều sự tương đồng, gắn kết về văn hóa, lịch sử, con người. Sự tương đồng này và truyền thống giao lưu bền chặt giữa nhân dân hai nước hàng nghìn năm qua đã là chất keo gắn kết tình cảm hữu nghị, hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước.

"Nếu dùng một câu thật khái quát, ngắn gọn và cảm xúc về quan hệ hai nước chúng ta, tôi xin nói đó là “lương duyên trời định", Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Hiện nay, Nhật Bản là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam, đứng thứ nhất về cung cấp viện trợ ODA, thứ hai về hợp tác lao động, thứ ba về đầu tư và du lịch, thứ tư về thương mại. Kim ngạch thương mại song phương năm 2022 đạt gần 50 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản 24,2 tỷ USD và nhập khẩu 23,4 tỷ USD.

Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)