Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO): 50 năm đồng hành cùng nhịp sống Thành phố, hướng đến đô thị thông minh

Cam kết phục vụ khách hàng ngày càng tốt hơn – đó không chỉ là phương châm mà còn là hành động cụ thể mà Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đang nỗ lực thực hiện mỗi ngày, góp phần đáng kể vào việc đảm bảo an ninh nguồn nước cho TP.Hồ Chí Minh – đô thị lớn nhất cả nước. Một trong những dấu ấn quan trọng thể hiện rõ nét tinh thần này chính là đơn vị đã không ngừng thực hiện cải tiến về chất lượng dịch vụ và hiệu quả quản lý. Để hiểu rõ hơn ý nghĩa và hành trình đáng tự hào trong dòng chảy 150 năm của ngành cấp nước Sài Gòn – TP.Hồ Chí Minh, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn ông Trần Quang Minh – Tổng Giám đốc SAWACO.

Với vai trò là một doanh nghiệp nhà nước chủ lực trong lĩnh vực cấp nước đô thị, ông đánh giá như thế nào về quá trình phát triển của SAWACO trong gần 50 năm qua?

Cột mốc lịch sử 30/4/1975 đánh dấu sự kiện vĩ đại trong lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc Việt Nam ta, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Ngành nước Thành phố cũng trải qua nhiều thăng trầm trong hành trình cấp nước đô thị. Sau năm 1975, Công ty Cấp nước Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập, tiếp quản cơ sở vật chất đảm bảo cấp nước phục vụ cho hơn 3 triệu dân. Và việc thành lập SAWACO kể từ năm 2005 được xem là bước ngoặc lớn của ngành nước khi doanh nghiệp là một trong những đơn vị đi đầu trong việc tiếp cận thị trường ngành cấp nước, đề xuất các phương án đổi mới sáng tạo, cải tiến kỹ thuật nhằm mở rộng, nâng công suất duy trì sự ổn định cấp nước cho hơn 11 triệu dân Thành phố đến thời điểm hiện nay.

Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nguy cơ xâm nhập mặn gia tăng, SAWACO đã chủ động triển khai các dự án nâng cấp hạ tầng, đa dạng hóa nguồn nước và ứng dụng công nghệ số vào quản lý, thể hiện vai trò tiên phong trong lĩnh vực cấp nước đô thị tại Việt Nam. Đồng thời tập trung thực hiện quyết liệt các Chương trình, đề án như Đề án phát triển hệ thống cấp nước Thành phố giai đoạn 2020-2050 và Chương trình cung cấp nước sạch và chấm dứt khai thác nước ngầm Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2020-2030 đã được Ủy ban nhân dân Thành phố phê duyệt theo quyết định số 203/QĐ-UBND ngày 18/01/2021; Chương trình “Chuyển đổi số của Thành phố Hồ Chí Minh” và Đề án “Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành đô thị thông minh” năm 2025 theo kế hoạch số 1319/KH-UBND ngày 27/02/2025.

Đến nay, SAWACO đã đạt được nhiều kết quả tích cực, duy trì tỷ lệ 100% hộ dân sử dụng nước sạch. Tỷ lệ nước thất thoát thất thu theo lộ trình kế hoạch giảm còn 13,6% đến cuối năm 2025 và 12% đến năm 2030. Chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan để tham mưu trình UBND Thành phố chấp thuận chủ trương hợp tác đầu tư của Nhà máy nước Kênh Đông II, Nhà máy nước Thủ Đức IV; thành lập Tổ công tác tiếp nhận và chuẩn bị đầy đủ nguồn lực để sẵn sàng vận hành Nhà máy nước Bình An. Tập trung đầu tư phát triển, nâng tổng chiều dài đường ống cấp nước lên gần 11.000 km. Thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng nước sạch, thí điểm cung cấp nước uống trực tiếp tại vòi trên hệ thống cấp nước của SAWACO giai đoạn 2021-2025. Đến nay, SAWACO đã nâng tổng công suất thiết kế cấp nước của các nhà máy lên 2.400.000 m³/ngày đêm, đảm bảo nhu cầu dùng nước của Thành phố hơn 11 triệu dân.

Công ty đang triển khai những dự án trọng điểm nào nhằm đáp ứng sự phát triển và quy mô ngày càng lớn của hệ thống cấp nước Thành phố?

SAWACO đã và đang triển khai một số dự án trọng điểm nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống cấp nước của Thành phố. Cụ thể, chúng tôi đang thực hiện các dự án như xây dựng Nhà máy nước Thủ Đức IV; xây dựng Nhà máy nước Kênh Đông II; xây dựng tuyến ống nước thô D2400 từ Trạm bơm Hóa An về NMN Thủ Đức. Cũng như chú trọng vào mạng lưới cấp nước, thông qua tiến hành tái cấu trúc và cải thiện hệ thống mạng lưới cấp nước, đảm bảo an toàn vận hành; với các dự án bao gồm tiếp tục triển khai xây dựng tuyến ống D2400 nước sạch từ Bình Thái về nội thành; xây dựng các tuyến ống vành đai. Thực hiện hiệu quả công tác cải tạo Nhà máy nước Thủ Đức và Nhà máy nước Tân Hiệp. Đặc biệt là SAWACO đang triển khai thí điểm Chương trình uống nước tại vòi tại những khu dân cư tập trung, khu dân cư cao cấp… Điều này mang lại nhiều giá trị tích cực, không chỉ tiện lợi, tiết kiệm chi phí; mà còn góp phần bảo vệ môi trường và khuyến khích người dân sử dụng nước sạch an toàn.

Trong tương lai chúng tôi sẽ tiếp tục đề xuất triển khai đầu tư vào các nhà máy nước mới, xây dựng các tuyến ống nước thô với mục tiêu di dời điểm lấy nước lên thượng nguồn, đồng thời triển khai các dự án xây dựng hồ chứa nước sạch có dung tích lớn để đảm bảo an ninh lâu dài nguồn nước thô và an toàn cấp nước cho Thành phố.

Song song với đó, đơn vị đã áp dụng những công nghệ và giải pháp tiên tiến nào để nâng cao hiệu quả quản lý và vận hành hệ thống cấp nước đô thị?

Để đạt được một số kết quả như hôm nay, trên chặng đường lịch sử phát triển gần 50 năm qua cùng Thành phố, ngành cấp nước đã gặp không ít khó khăn, thách thức. Đó là những thiếu thốn vật tư, nguyên vật liệu để vận hành hệ thống xử lý nước; hạ tầng cấp nước cũ kỹ. Cùng tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ, gia tăng dân số gây áp lực lớn cho công tác phát triển nguồn và mạng lưới đường ống cấp nước. Đặc biệt là sự biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, ô nhiễm nguồn nước…

Để vượt qua những thách thức này, SAWACO sẽ phải đưa ra một hệ thống những giải pháp đồng bộ, ứng dụng những thành tựu khoa học công nghệ mới, các thiết bị máy móc hiện đại vào việc xử lý và cung ứng nước sạch; chủ động kiểm soát nguồn nước thô. Điển hình như nhiều năm qua, SAWACO đã đầu tư vào phần mềm ArcGIS và nâng cấp hạ tầng cho hệ thống GIS này ở mức hiện đại. Riêng trong năm 2024, đưa vào hoạt động Trung tâm Quản lý vận hành hệ thống Cấp nước (SWOC), ứng dụng những công nghệ mới tiên tiến nhất trên thế giới, là phần mềm tổng thể vận hành hệ thống kết nối dữ liệu tập trung, liên thông, đồng bộ dữ liệu.

Cùng với sự phát triển của làn sóng công nghệ 4.0 là Dữ liệu lớn (Big Data) và ứng dụng AI thì các Công ty đã và đang chuẩn bị hạ tầng và xây dựng hệ thống tự động như chatbot trong Chăm sóc Khách hàng, ứng dụng ChatGPT trong quản trị doanh nghiệp, AI trong Data Warehouse. Đi đôi với đào tạo nguồn nhân lực chuyên ngành chất lượng cao, đồng thời hợp tác với các bên liên quan để bảo vệ và phát triển các nguồn tài nguyên nước một cách bền vững. Bên cạnh đó doanh nghiệp cũng xây dựng đề án và chiến lược phát triển công nghệ thông tin, khoa học kỹ thuật trong giai đoạn 05 năm tiếp theo, tầm nhìn 10 năm. Hiện đơn vị đang xây dựng Kế hoạch triển khai nước uống tại vòi giai đoạn 2026-2030 và tiếp tục triển khai thêm các trụ nước uống tại vòi trên nhiều khu vực công cộng khác trên địa bàn Thành phố trong thời gian tới, đảm bảo theo đúng quy định pháp luật, tiến độ, mục tiêu và kế hoạch đã được phê duyệt.

Ông có những kiến nghị gì đối với chính quyền TP.Hồ Chí Minh để tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhà nước phát triển?

Trong quá trình phát triển và thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình, SAWACO luôn nhận được sự chỉ đạo, đồng hành và hỗ trợ của chính quyền Thành phố. Đặc biệt, với các cơ chế, chính sách đặc thù tại Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, ở lĩnh vực quản lý đô thị, tài nguyên, môi trường, trong đó có hoạt động cung ứng nước sạch; đội ngũ CB, CNV, NLĐ SAWACO đã luôn phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, tìm nhiều giải pháp đột phá để hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ kế hoạch đề ra, hoàn thành Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn lần thứ IV, nhiệm kỳ 2020 – 2025; góp phần xây dựng Thành phố ngày càng phát triển vững mạnh để trở thành địa phương tiên phong cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Bên cạnh đó, SAWACO vẫn có nhiều kỳ vọng, cụ thể trong dự án xây dựng các trụ uống nước tại vòi – đây là một xu hướng hiện đại gắn liền với các đô thị phát triển. Theo đó, chúng tôi mong mỏi chính quyền địa phương, sở, ngành có liên quan sẽ đưa thêm vào tiêu chuẩn cấp đô thị hiện đại về việc bố trí quỹ đất phù hợp dành cho hệ thống cấp thoát nước tại chỗ. Đây cần được xem là tiêu chí bắt buộc trong quy hoạch phát triển đô thị xanh và thông minh. Bởi việc này sẽ góp phần tích cực vào việc giảm tải cho hạ tầng xử lý trung tâm, đồng thời nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và tăng hiệu quả trong công tác phòng chống ngập úng. Bên cạnh đó, chính quyền cần xây dựng các cơ chế nhằm hỗ trợ doanh nghiệp chủ động hơn trong quá trình hoạt động; đồng thời, xác định việc đánh giá sự tăng trưởng cần được xem xét trên cả một giai đoạn phát triển, nhằm đảm bảo tính công bằng, hiệu quả và không làm ảnh hưởng đến quá trình hoạt động cũng như những đóng góp lâu dài của doanh nghiệp.

Trong mỗi bước tiến, SAWACO luôn nhận thức rõ rằng ngành cấp nước chính là “xương sống” thầm lặng của một đô thị văn minh, an toàn và phát triển. Với tinh thần đó, tập thể lãnh đạo, CB, CNV, NLĐ Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn sẽ tiếp tục gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống quý báu của ngành cấp nước; đồng thời không ngừng đổi mới, năng động và sáng tạo để xây dựng hệ thống cấp nước ngày càng hiện đại, hướng đến tự động hóa – số hóa, nâng cao chất lượng nước uống, góp phần cải thiện chất lượng sống cho người dân và đồng hành cùng Thành phố phát triển bền vững đô thị văn minh đúng nghĩa./.

Trân trọng cảm ơn ông!

Hàn Lương (Vietnam Business Forum)