Việt Nam - Singapore: Đối tác Chiến lược toàn diện mở ra kỷ nguyên hợp tác kinh tế xanh và số

Việc nâng cấp quan hệ Việt Nam – Singapore lên Đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 3/2025 đánh dấu bước ngoặt mang tính chiến lược sau hơn 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Đại sứ Việt Nam tại Singapore Trần Phước Anh nhấn mạnh, có ba động lực then chốt thúc đẩy hợp tác song phương, đó là: Sự tin cậy chính trị – kinh tế bền chặt, tầm nhìn phát triển xanh – số, và vai trò kết nối thực chất từ cộng đồng doanh nghiệp.

Với những sáng kiến cụ thể như Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Việt Nam – Singapore (VSII), mô hình VSIP phát thải thấp và Chương trình Hành động 2025 - 2030, hai nước đang kiến tạo nền tảng hợp tác mới, hướng đến chuỗi giá trị xanh, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Việc nâng cấp quan hệ Việt Nam – Singapore lên Đối tác Chiến lược toàn diện mang ý nghĩa gì đối với hợp tác kinh tế song phương, và đâu là những yếu tố then chốt thúc đẩy bước tiến chiến lược này?

Việc nâng cấp quan hệ Việt Nam – Singapore lên Đối tác Chiến lược toàn diện vào tháng 3/2025 nhân chuyến thăm Singapore của Tổng Bí thư Tô Lâm đánh dấu bước tiến chiến lược, mở ra khuôn khổ hợp tác cao nhất giữa hai nước và tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác kinh tế song phương sâu rộng, thực chất và bền vững.

Có 03 yếu tố then chốt thúc đẩy bước tiến này gồm:

Thứ nhất, nền tảng hợp tác bền chặt với độ tin cậy chính trị cao và lập trường tương đồng về các vấn đề chiến lược như hòa bình khu vực, vai trò trung tâm của ASEAN và thượng tôn pháp luật quốc tế.

Thứ hai, gắn kết kinh tế ngày càng sâu sắc, thể hiện qua việc Singapore là nhà đầu tư lớn thứ hai tại Việt Nam với hơn 4.160 dự án, tổng vốn trên 86,46 tỷ USD, và mô hình VSIP thành công tại 14 địa phương. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2024 đạt gần 24 tỷ USD, cho thấy tiềm năng còn lớn.

Thứ ba, hai nước chia sẻ tầm nhìn phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh – số, với trọng tâm hợp tác ở các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, kinh tế số, thành phố thông minh và khởi nghiệp.

Khuôn khổ mới tạo điều kiện thuận lợi để hai bên tăng cường kết nối chuỗi cung ứng, đầu tư vào lĩnh vực mới nổi và tận dụng hiệu quả các FTA thế hệ mới như CPTPP, RCEP, hướng đến các tiêu chuẩn ESG trong phát triển xanh và bền vững.

Theo ông, đâu là những lĩnh vực sẽ tạo ra đột phá thực chất trong hợp tác kinh tế giữa hai nước giai đoạn 2025 - 2030?

Với việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện từ năm 2025, Việt Nam và Singapore có nền tảng thuận lợi để thúc đẩy hợp tác kinh tế thực chất đến năm 2030, đặc biệt trong 03 lĩnh vực then chốt.

Thứ nhất, hợp tác kinh tế số và đổi mới sáng tạo, với trọng tâm là AI, dữ liệu lớn, blockchain, fintech và thương mại điện tử. Singapore là trung tâm tài chính – đổi mới sáng tạo khu vực, còn Việt Nam có thị trường gần 100 triệu dân và lực lượng lao động công nghệ trẻ. Các sáng kiến như Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Việt Nam – Singapore (VSII) hay khu công nghệ số trong các VSIP tương lai sẽ là cầu nối hiệu quả cho dòng vốn, công nghệ và nhân lực chất lượng cao.

Thứ hai, hợp tác tăng trưởng xanh và kinh tế bền vững theo khuôn khổ Đối tác Kinh tế Xanh – Kinh tế Số đã được thiết lập từ 2023, tập trung vào năng lượng tái tạo, hạ tầng bền vững, tài chính xanh, kinh tế tuần hoàn và đào tạo nguồn nhân lực. Singapore có thế mạnh về công nghệ sạch và tài chính xanh, trong khi Việt Nam có tiềm năng lớn về nắng, gió và sinh khối – đặc biệt cho điện gió ngoài khơi.

Thứ ba, phát triển các khu công nghiệp xanh – thông minh – phát thải thấp. Với mạng lưới 20 khu đô thị, công nghiệp và dịch vụ, VSIP đang hướng tới mô hình mới, ứng dụng công nghệ số, tiết kiệm năng lượng, tái sử dụng nước và xử lý chất thải theo tiêu chuẩn ESG, phù hợp với định hướng công nghiệp bền vững của Việt Nam.

Tổng Bí thư Tô Lâm gặp gỡ cán bộ nhân viên cơ quan đại diện và cộng đồng người Việt Nam tại Singapore, ngày 11/3/2025

Trong bối cảnh cạnh tranh khu vực về thu hút vốn FDI ngày càng gay gắt, Việt Nam cần phát huy những lợi thế nào để tiếp tục hấp dẫn dòng vốn chất lượng cao từ Singapore, thưa ông?

Việt Nam cần phát huy và nâng tầm một số lợi thế cạnh tranh cốt lõi để duy trì sức hút với nhà đầu tư Singapore.

Trước hết, cần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và chính trị – yếu tố nền tảng giúp Việt Nam duy trì tăng trưởng 7,04% năm 2024, bất chấp bất ổn toàn cầu. Tiếp theo là đẩy mạnh đầu tư hạ tầng chiến lược như sân bay Long Thành, đường sắt tốc độ cao, cao tốc liên vùng và hệ thống metro, đồng thời phát triển logistics xanh, khu công nghiệp phát thải thấp và cảng biển thông minh.

Bên cạnh đó, cải cách hành chính, số hóa thủ tục đầu tư và tăng cường bảo hộ pháp lý cũng cần được ưu tiên. Việt Nam có lợi thế lực lượng lao động trẻ, nhưng cần tập trung phát triển nhân lực chất lượng cao qua đào tạo chuẩn quốc tế, đặc biệt trong các ngành STEM, công nghệ và kỹ thuật.

Cuối cùng, cần tận dụng hiệu quả các khuôn khổ hợp tác song phương như Đối tác Chiến lược toàn diện, kế hoạch hành động Kinh tế Xanh – Kinh tế Số, và mạng lưới VSIP để tạo hệ sinh thái đầu tư tin cậy và bền vững.

Nhìn về chặng đường 5 năm tới, theo ông, cộng đồng doanh nghiệp hai nước cần làm gì để hiện thực hóa hiệu quả Chương trình Hành động Việt Nam – Singapore giai đoạn 2025 - 2030?

Trước hết, cần chuyển từ tư duy “hợp tác khai thác cơ hội” sang “hợp tác kiến tạo giá trị”, tức là thay vì chỉ tập trung vào các dự án thương mại – đầu tư truyền thống, doanh nghiệp nên chủ động xây dựng các mô hình liên kết chiến lược dài hạn trong các lĩnh vực như đổi mới sáng tạo, công nghệ xanh, tài chính bền vững và đào tạo nhân lực. Những hình thức hợp tác như đối tác công – tư (PPP), liên doanh nghiên cứu & phát triển (R&D) hoặc trung tâm đổi mới sáng tạo liên quốc gia cần được thúc đẩy mạnh mẽ hơn.

Bên cạnh đó, cần tích cực đồng hành cùng các sáng kiến trọng điểm của Chính phủ hai nước, như Đối tác Kinh tế Xanh – Kinh tế Số, mô hình VSIP thế hệ mới hay các sáng kiến kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp. Đây là các chương trình cụ thể đang mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng, đòi hỏi vai trò chủ động và trách nhiệm cao từ phía doanh nghiệp. Đồng thời, cần đặt ưu tiên vào chiến lược phát triển bền vững, đặc biệt là tích hợp các tiêu chuẩn ESG vào hoạt động kinh doanh, bao gồm giảm phát thải carbon, sử dụng năng lượng sạch và thúc đẩy chuyển đổi số.

Một nền tảng hợp tác hiệu quả cũng cần được xây dựng dựa trên sự minh bạch, tôn trọng pháp luật và năng lực thực thi cam kết. Doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp tục nâng cao năng lực quản trị, số hóa quy trình sản xuất, logistics và tài chính; trong khi doanh nghiệp Singapore cần hiểu rõ hơn về môi trường pháp lý, văn hóa kinh doanh và đặc thù địa phương tại Việt Nam để đảm bảo đầu tư hiệu quả và lâu dài.

Cuối cùng, các bên cần tận dụng tối đa vai trò kết nối của các cơ quan đại diện và hiệp hội ngành nghề như Đại sứ quán Việt Nam tại Singapore, Enterprise Singapore, SBF, VCCI,... để chia sẻ thông tin, xây dựng niềm tin và mở rộng mạng lưới hợp tác thực chất. Nếu cộng đồng doanh nghiệp hai nước hành động với tư duy chiến lược, tinh thần đối tác và trách nhiệm xã hội, Chương trình Hành động 2025 - 2030 sẽ trở thành chất xúc tác quan trọng cho những đột phá mới trong hợp tác kinh tế Việt Nam – Singapore trong kỷ nguyên số và phát triển bền vững.

Trân trọng cảm ơn ông!

Thu Huyền (Vietnam Business Forum)