Ngành Thuế: 80 năm luôn vững vàng vai trò trụ cột ngân sách quốc gia

Trải qua chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thuế đã không ngừng phát triển, từng bước khẳng định vai trò nòng cốt trong việc huy động nguồn lực cho ngân sách nhà nước, trở thành “mạch máu” tài chính quốc gia, góp phần ổn định kinh tế - xã hội và thúc đẩy công cuộc đổi mới, hội nhập.

Những thành tựu nổi bật

Luôn vững vàng trong vai trò trụ cột ngân sách Quốc gia: Dù trong thời kỳ chiến tranh bảo vệ tổ quốc trước kia hay khi đất nước đã được hòa bình ngày nay, ngành Thuế vẫn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, đó là bảo đảm thu ngân sách bền vững, giữ vững cân đối về tài chính - ngân sách, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội.

Tổng thu ngân sách nhà nước do ngành Thuế quản lý liên tục tăng trưởng ấn tượng, từ 5,2 nghìn tỷ đồng năm 1990, đến nay đã vượt 1,7 triệu tỷ đồng và dự kiến sẽ vượt mốc trên 2 triệu tỷ đồng vào năm 2025 (tăng gấp 380 lần so với năm 1990). Cơ cấu thu chuyển biến tích cực, tỷ trọng thu nội địa tăng dần qua các năm, cho thấy sự phát triển bền vững từ nội lực nền kinh tế. Đặc biệt, trong những giai đoạn kinh tế khó khăn, ngành Thuế đã chủ động tham mưu, ban hành và triển khai có hiệu quả các chính sách miễn, giảm, giãn thuế kịp thời, giúp người dân, doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh, hoàn thành nhiệm vụ “kép” mà Chính phủ, Bộ Tài chính đặt ra.

Hoàn thiện thể chế và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi: Hệ thống chính sách, pháp luật thuế được xây dựng ngày càng đầy đủ, đồng bộ, hiện đại và phù hợp thông lệ quốc tế, mở rộng cơ sở thu, bao quát hầu hết nguồn thu và các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Trong hợp tác quốc tế về thuế, đã tham mưu Chính phủ, Bộ Tài chính ký kết Hiệp định tránh đánh thuế hai lần với hơn 75 quốc gia, tham gia các cơ chế hợp tác thuế đa phương như Hiệp định đa phương về cải cách thuế, Hiệp định hỗ trợ hành chính thuế, Diễn đàn hợp tác chung thực hiện BEPS,… qua đó tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, khuyến khích hoạt động sản xuất kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo lợi ích quốc gia, khẳng định vai trò, trách nhiệm của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đi đầu trong hiện đại hoá và chuyển đổi số công tác quản lý thuế, đến nay có trên 99% doanh nghiệp sử dụng dịch vụ khai thuế, nộp thuế điện tử; 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử; và gần 7 triệu người sử dụng Etax mobile.

Bên cạnh đó, ngành Thuế luôn được đánh giá là cơ quan đi đầu trong kết nối dữ liệu quốc gia và sử dụng hiệu quả nguồn dữ liệu theo Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia. Việc kết nối định danh điện tử cá nhân, tổ chức đã giúp cơ quan thuế làm sạch dữ liệu định danh cho người nộp thuế là cá nhân và tổ chức, doanh nghiệp.

Đến nay, đã có hơn 30 triệu lượt NNT truy cập vào hệ thống thuế bằng tài khoản định danh điện tử. Trong năm 2025, ngành thuế tiếp tục trao đổi kết nối thông tin với trung tâm dữ liệu quốc gia để sử dụng tối ưu nguồn dữ liệu chung của quốc gia phục vụ cho yêu cầu cung cấp thủ tục hành chính đơn giản cho người nộp thuế, nhất là các thủ tục cần nhiều dữ liệu liên thông như thủ tục về đất đai, phương tiện ô tô, xe máy và khai thác các báo cáo dữ liệu về chỉ đạo điều hành trong lĩnh vực tài chính, thống kê để từ đó xác định các phương án quản trị thuế tốt nhất.

Đặc biệt, ngày 04/5/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68, theo đó từ ngày 1/1/2026 xoá bỏ hoàn toàn thuế khoán đối với Hộ kinh doanh để chuyển đồng bộ sang cơ chế tự khai, tự nộp. Đây là cuộc cách mạng sâu sắc của ngành Thuế trên bước đường hiện đại hoá, cũng như tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, thúc đẩy phát triển, đóng góp tích cực cho ngân sách nhà nước.

Thực hiện đồng thời Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68, ngành Thuế đang nỗ lực từng ngày chuẩn bị để mang lại dịch vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp. Mới đây ngày 1/8/2025, Cục Thuế đã chính thức công bố Cổng thông tin thuế hỗ trợ doanh nhân và ban hành bộ 03 cuốn sổ tay thuế điện tử dành cho chủ doanh nghiệp, kế toán trưởng và hộ, cá nhân kinh doanh. Bộ sổ tay được tích hợp AI hỗ trợ hỏi - đáp thông minh, giúp tra cứu và áp dụng chính sách và thủ tục hành chính thuế nhanh chóng, thuận tiện. Đây là thành quả thiết thực, thể hiện tinh thần đổi mới của ngành Thuế trong triển khai các Nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị.

Nhất quán phương châm “lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ”, sự hài lòng của người nộp thuế là thước đo quan trọng đối với hiệu quả hoạt động và sự trưởng thành về chất lượng đội ngũ khẳng định bước chuyển mình vững chắc của ngành Thuế trên con đường hiện đại hoá, chuyên nghiệp hoá trong giai đoạn phát triển mới.

Nhiệm vụ trọng tâm

Bối cảnh mới đặt ra những đòi hỏi cao, cấp thiết đối với ngành Thuế, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề nghị ngành Thuế tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm. Đó là hoàn thiện thể chế và chính sách thuế. Việc này không chỉ nhằm huy động nguồn lực hợp lý cho ngân sách mà còn tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, khuyến khích đổi mới sáng tạo và khắc phục những điểm nghẽn thể chế còn tồn tại.

Tăng cường quản lý thu và chống thất thu,  đặc biệt là trong các lĩnh vực như thương mại điện tử, kinh tế số và hoạt động xuyên biên giới. Đồng thời, cần kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, chống gian lận hóa đơn, hoàn thuế. Điều này nhằm đảm bảo công bằng, bình đẳng trong thực hiện nghĩa vụ thuế và củng cố tính bền vững của ngân sách.

Đẩy mạnh cải cách hành chính và nâng cao chất lượng phục vụ NNT: Ngành Thuế cần kiên quyết thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính thuế, đảm bảo mọi thủ tục được đơn giản, rõ ràng, dễ tiếp cận, dễ thực hiện. Phấn đấu 100% thủ tục hành chính thuế được thực hiện trực tuyến, liên thông, toàn trình trên môi trường số. Mục tiêu không chỉ là giảm thời gian, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và người dân, mà còn nâng cao mức độ hài lòng, củng cố niềm tin và sự đồng thuận xã hội đối với cơ quan thuế.

 Tiếp tục thực hiện chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung: Đây là nhiệm vụ xuyên suốt, trọng tâm của toàn ngành. Ngành Thuế cần khẩn trương xây dựng, triển khai Dự án Tái thiết kế hệ thống công nghệ thông tin toàn ngành, đảm bảo hiện đại hóa đồng bộ hệ thống, dữ liệu đầu vào “đúng, đủ, sạch, sống”. Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng hệ thống quản lý thuế tập trung, tích hợp, thông minh, ứng dụng mạnh mẽ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây, phân tích dữ liệu theo thời gian thực để nâng cao hiệu quả quản lý thuế và kịp thời kiểm soát chặt chẽ các rủi ro. Đồng thời, mở rộng, đa dạng hóa các dịch vụ thuế số, tạo môi trường giao dịch nhanh chóng, minh bạch, an toàn, thuận tiện cho mọi người nộp thuế. Chuyển đổi số phải trở thành động lực then chốt để nâng cao năng lực quản lý, đồng thời hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp, người dân.

Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, gắn với siết chặt kỷ luật, kỷ cương.  Đây là yếu tố then chốt để xây dựng một nền hành chính thuế trong sạch, minh bạch, liêm chính, phục vụ Nhân dân.

“Đây là những nhiệm vụ có tính xuyên suốt, chiến lược và quyết định, là tiền đề để ngành Thuế tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt, tiên phong trong việc bảo đảm nguồn thu cho ngân sách, đóng góp vào xây dựng nền tài chính quốc gia ổn định, minh bạch, hiện đại, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững, thịnh vượng của đất nước.” - Bộ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Văn Thắng đặc biệt nhấn mạnh.

Hương Hậu (Vietnam Business Forum)