Tăng cường trao đổi thông tin phục vụ phòng, chống tội phạm tài chính

Sự phối hợp giữa Cơ quan hải quan và Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước) đã giúp phát hiện, xử lý nhiều vụ rửa tiền nghiêm trọng. Mới đây, hai bên tiếp tục ký Quy chế phối hợp mới, phù hợp cơ cấu tổ chức hiện hành, nhằm tăng cường trao đổi thông tin, phục vụ công tác phòng, chống tội phạm tài chính.

Hợp tác hiệu quả, hỗ trợ điều tra buôn lậu

Ngày 9/9/2022, Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) và Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ký Quy chế số 3035/QCPH-CQTTGSNH-TCHQ về phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, tạo hành lang cho hai bên hợp tác trong phòng, chống rửa tiền, buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền mặt, kim loại quý và công cụ chuyển nhượng qua biên giới.

Sau hơn ba năm triển khai, Quy chế 3035 đã mang lại nhiều kết quả thiết thực. Trong quá trình xử lý các báo cáo giao dịch đáng ngờ, Cục Phòng, chống rửa tiền đã chuyển nhiều thông tin quan trọng cho cơ quan hải quan phục vụ điều tra, xác minh; đồng thời cung cấp tài liệu bổ sung theo yêu cầu.

Từ tháng 9/2022 đến nay, Cục Hải quan đã có hơn 90 lượt văn bản gửi Cục Phòng, chống rửa tiền đề nghị hỗ trợ thông tin về giao dịch chuyển tiền của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Trong đó, hơn 78 lượt thông tin có giá trị được cung cấp, góp phần hỗ trợ trực tiếp công tác điều tra, xác minh các vụ buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa.

Nhờ sự phối hợp này, hải quan đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc nghiêm trọng. Tiêu biểu là Công ty Cổ phần Vàng Phú Cường, bị phát hiện giả mạo giấy tờ để chuyển lượng lớn tiền ra nước ngoài, vụ việc được chuyển Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an xử lý. 

Tương tự, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thương mại và Dịch vụ Tân Đại Dương bị phát hiện làm giả tờ khai hải quan, chuyển trái phép hơn 2 triệu USD ra nước ngoài, hồ sơ được chuyển Cục An ninh điều tra - Bộ Công an xử lý.

Những kết quả này khẳng định hiệu quả của cơ chế phối hợp, đồng thời tạo nền tảng quan trọng cho việc nâng cấp và hoàn thiện Quy chế mới phù hợp với tổ chức hiện nay.

Phù hợp cơ cấu tổ chức mới

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, Bộ Tài chính đã ban hành các văn bản kiện toàn Tổng cục Hải quan thành Cục Hải quan, gồm: Quyết định số 382/QĐ-BTC ngày 26/02/2025, được sửa đổi, bổ sung tại Quyết định số 1892/QĐ-BTC ngày 30/05/2025 và Quyết định số 2019/QĐ-BTC ngày 11/06/2025. 

Theo Nghị định số 146/2024/NĐ-CP ngày 06/11/2024 của Chính phủ, kể từ 05/01/2025, Cục Phòng, chống rửa tiền trở thành đơn vị trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, thay vì thuộc Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng trước đây.

Trên cơ sở đó, hai bên đã xây dựng và ký Quy chế số 2130/QC-PCRT-CHQ về phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin, thay thế Quy chế 3035. Văn bản mới gồm 3 Chương, 10 Điều, quy định rõ phạm vi điều chỉnh, nguyên tắc phối hợp, bảo mật thông tin, nội dung và thời hạn trao đổi dữ liệu giữa hai bên. Quy chế có hiệu lực từ 10/9/2025.

Ngay sau khi ký kết, Cục Hải quan đã chỉ đạo Chi cục Điều tra chống buôn lậu và các đơn vị trực thuộc triển khai thực hiện, bảo đảm việc trao đổi thông tin được kịp thời, đầy đủ và chính xác.

Việc ký kết Quy chế số 2130/QC-PCRT-CHQ thể hiện quyết tâm của hai ngành Tài chính và Ngân hàng trong việc tăng cường phối hợp, nâng cao hiệu quả phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền mặt, kim loại quý, đá quý và công cụ chuyển nhượng qua biên giới. 

Sự phối hợp này góp phần nâng cao năng lực phát hiện, xử lý các dòng tiền bất hợp pháp, đảm bảo an ninh tài chính - tiền tệ quốc gia, đồng thời hỗ trợ tích cực cho công tác điều tra, chống buôn lậu và gian lận thương mại trong bối cảnh giao thương quốc tế ngày càng phức tạp.

Thành Nam  (Vietnam Business Forum)