SAWACO: Đẩy mạnh số hóa, hướng tới cấp nước thông minh

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, dân số tăng mạnh và thách thức biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, việc đảm bảo cung cấp nước sạch, an toàn và ổn định cho hơn 10 triệu người dân TP.Hồ Chí Minh không chỉ là trách nhiệm mà còn là sứ mệnh chiến lược của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên (SAWACO).

Nhận thức rõ vai trò của công nghệ trong quản trị hiện đại, những năm gần đây, SAWACO đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) và chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực hoạt động, đặc biệt là công tác quản lý, giám sát chất lượng nước và quản lý dữ liệu chất lượng nước. Đây cũng là bước tiến quan trọng hướng đến mô hình “Cấp nước thông minh – Smart Water”.

Phần mềm quản lý các trạm quan trắc chất lượng nước của SAWACO

Ttheo đó, trước đây, công tác kiểm soát chất lượng nước tại SAWACO chủ yếu dựa trên các phương pháp thủ công: lấy mẫu, phân tích trong phòng thí nghiệm, ghi chép kết quả và tổng hợp báo cáo định kỳ. Quy trình này dù tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, nhưng tồn tại một số hạn chế. Trong khi đó, yêu cầu của một đô thị đặc biệt như TP.Hồ Chí Minh ngày càng cao: hệ thống cấp nước phải vận hành liên tục, chất lượng ổn định, giám sát theo thời gian thực và có khả năng phản ứng nhanh với mọi rủi ro. Chính thực tế này đã thôi thúc SAWACO phải có chiến lược ứng dụng CNTT và số hóa toàn diện trong công tác quản lý dữ liệu chất lượng nước.

Cụ thể đối với công tác quản lý chất lượng nước, SAWACO đã triển khai các nội dung như sau:

Giám sát chất lượng nước theo thời gian thực

Một điểm nhấn trong quá trình ứng dụng CNTT là việc lắp đặt các thiết bị quan trắc chất lượng nước liên tục tại các nhà máy nước và nhiều vị trí trọng yếu trên mạng lưới cấp nước. Các trạm này đo lường liên tục các thông số cơ bản và quan trọng đối với nước thô như pH, độ đục, TOC, độ dẫn điện,… và nước sạch như pH, độ đục, Clo dư,… Đồng thời, các dữ liệu được truyền trực tiếp về Trung tâm Điều hành của SAWACO. Nhờ đó, SAWACO có thể phát hiện sớm các biến động bất thường, đưa ra cảnh báo kịp thời và phối hợp xử lý ngay tại hiện trường. Việc này không chỉ nâng cao độ tin cậy của dữ liệu, giúp nâng cao chất lượng nước cung cấp mà còn tối ưu chi phí và thời gian vận hành, rút ngắn thời gian phản ứng từ vài giờ xuống chỉ còn vài phút, giảm thiểu nguy cơ rủi ro cho hệ thống và cho người dân.

Phần mềm quản lý trụ nước uống công cộng của SAWACO

Quản lý phòng thử nghiệm chất lượng - Nâng cao minh bạch và hiệu quả quản trị

Từ năm 2014, phòng thí nghiệm chất lượng nước của SAWACO đã được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng ISO/IEC 17025. Để đảm bảo việc vận hành phòng thí nghiệm được liên tục và nhanh chóng cũng như đáp ứng việc số hóa các dữ liệu chất lượng nước, SAWACO đã áp dụng phần mềm chuyên biệt để quản lý dữ liệu của phòng thí nghiệm. Hệ thống này được thiết kế theo hướng tích hợp toàn bộ quy trình quản lý, từ lấy mẫu – phân tích – nhập liệu –báo cáo, tất cả đều được thực hiện trên nền tảng số.

Việc ứng dụng phần mềm chuyên dụng trong quản lý phòng thí nghiệm mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong toàn bộ quy trình kiểm nghiệm cụ thể: tự động hóa quy trình quản lý và giảm sai sót thủ công; chuẩn hóa và đồng bộ dữ liệu kiểm nghiệm; tăng cường tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc; nâng cao năng suất và hiệu quả phối hợp; đáp ứng tiêu chuẩn quản lý chất lượng quốc tế (ISO/IEC 17025); hướng đến chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực kiểm nghiệm.

Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu tập trung – nền tảng của cấp nước thông minh

Hiện nay, đối với các dữ liệu chất lượng nước trong quá khứ vẫn còn lưu trữ rời rạc dưới dạng file Word, Excel, Access hoặc văn bản giấy. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, khó truy xuất, báo cáo và đánh giá xu hướng chất lượng nước theo thời gian. Khối lượng dữ liệu rất lớn, tích lũy từ năm 1966 đến nay, với nhiều nguồn khác nhau và nhiều hình thức (online, offline, camera giám sát). Theo kế hoạch, SAWACO sẽ mở rộng hệ thống 100 - 150 trạm quan trắc online và khoảng 1.000 camera giám sát.

Phầm mềm quản lý phòng thí nghiệm của SAWACO

Để khắc phục hạn chế và khai thác hiệu quả dữ liệu, SAWACO đang trong quá trình triển khai xây dựng hệ thống phần mềm quản lý chất lượng nước. Trong đó, SAWACO ứng dụng công nghệ Big Data và trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích, dự báo và kiểm soát chất lượng nước với các mục tiêu chính: chuẩn hóa, số hóa và tập trung toàn bộ dữ liệu chất lượng nước; tích hợp dữ liệu online và offline, cùng hệ thống camera giám sát, GIS, SCADA; hỗ trợ báo cáo, phát hiện sự cố, dự báo xu hướng chất lượng nước; kết nối và chia sẻ dữ liệu với các hệ thống liên quan.

Qua đó, các dữ liệu được cập nhật từ nhiều nguồn – phòng thí nghiệm trung tâm, trạm quan trắc online, và các đơn vị cấp nước thành viên – được đồng bộ hóa trên nền tảng điện toán đám mây, giúp quản lý thống nhất toàn hệ thống. Nhờ đó, thông tin về chất lượng nước ở từng vị trí – từ nguồn nước thô, nước sau xử lý đến nước tại vòi khách hàng đều được lưu trữ, cập nhật và kiểm soát tập trung, giúp lãnh đạo và bộ phận kỹ thuật có thể theo dõi toàn bộ hệ thống chỉ bằng một vài thao tác trên máy tính hoặc thiết bị di động.

Quản lý trụ nước uống công cộng

Năm 2021, SAWACO đã ban hành Kế hoạch triển khai thí điểm các khu vực nước uống trực tiếp và lắp đặt trụ uống nước công cộng tại TP.Hồ Chí Minh giai đoạn 2021 - 2025. Theo kế hoạch, dự kiến sẽ lắp đặt 1.500 - 2.000 trụ nước uống công cộng trên toàn Thành phố.

Để quản lý hiệu quả hệ thống trụ nước quy mô lớn này, SAWACO đã xây dựng phần mềm quản lý trụ nước uống công cộng. Phần mềm cho phép giám sát và quản lý từ xa, bao gồm các chức năng: theo dõi sản lượng nước tiêu thụ theo thời gian và từng trụ; quản lý chu kỳ thay lõi lọc; cảnh báo sự cố liên quan đến trụ hoặc đồng hồ nước thông minh; giám sát chất lượng nước tại từng trụ; lưu trữ thông tin chi tiết về trụ như vị trí, loại đồng hồ, loại lõi lọc,...

Ngoài ra, người dân có thể quét mã QR code trên mỗi trụ để xem thông tin kiểm định chất lượng nước định kỳ, góp phần tăng tính minh bạch và củng cố niềm tin trong việc sử dụng nước uống trực tiếp tại các trụ công cộng.

Với tầm nhìn “Nước sạch – Chất lượng – Bền vững”, SAWACO không chỉ cung cấp nước mà còn cung cấp niềm tin. Từ mô hình giám sát thủ công truyền thống, SAWACO đã vươn tới hệ thống quản lý thông minh, kết nối, minh bạch và chủ động. Hành trình ứng dụng CNTT và số hóa trong quản lý dữ liệu chất lượng nước đã, đang và sẽ tiếp tục là bước chuyển mình quan trọng của SAWACO. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho sự đổi mới tư duy quản trị, hướng đến một đô thị thông minh, đáng sống cho người dân TP.Hồ Chí Minh. 

“Công nghệ không chỉ thay đổi cách chúng ta quản lý nước, mà còn thay đổi cách chúng ta gìn giữ niềm tin.” Những thành quả này không chỉ khẳng định năng lực đổi mới của doanh nghiệp nhà nước hàng đầu trong ngành cấp nước mà còn góp phần xây dựng một thành phố phát triển bền vững, nơi người dân được sử dụng nguồn nước sạch, an toàn và đáng tin cậy.

Văn Lượng (Vietnam Business Forum)