14:20:54 | 18/12/2025
Giữa nhịp chuyển động mạnh mẽ của công nghiệp và đô thị hóa, Bắc Ninh vẫn giữ cho mình một “lõi mềm” đầy mê lực: kho tàng văn hóa ngàn năm, những làn điệu dân ca mềm như sóng sông Cầu, những lễ hội, làng nghề, tập tục đã được chắt lọc qua bao thế hệ.
Trong làn điệu bài quan họ “Mời nước mời trầu”, các nghệ sĩ quan họ Bắc Ninh đã giới thiệu và mời hai Thủ tướng Việt Nam và Trung Quốc cùng các thành viên trầu cánh phượng, tháng 10/2024
Nếu thuở đầu công nghiệp hóa, Bắc Ninh được nhìn nhận như một cực tăng trưởng mới của vùng Thủ đô, thì hôm nay, tỉnh hiện lên với một dáng vẻ hài hòa hơn: biết mở cửa đón lấy thế giới nhưng vẫn giữ chặt gốc rễ văn hóa. Sức mạnh mềm của Kinh Bắc, kết tinh từ di sản, con người và lối sống đang giúp Bắc Ninh định hình một hình ảnh rất riêng trên bản đồ đầu tư quốc tế.
Sức mạnh mềm nhưng sâu
Điều làm nên sức hút lâu dài của Bắc Ninh không chỉ là vị trí, hạ tầng hay công nghiệp, mà là cái “chất” Kinh Bắc len lỏi trong từng nếp sống. Hệ thống di sản đồ sộ, không gian quan họ, tranh Đông Hồ, những ngôi làng nghề lặng lẽ mà bền bỉ,… vừa là ký ức, vừa là tài sản chiến lược.
Nhờ cách làm bài bản của tỉnh trong quảng bá văn hóa, thông qua các chương trình giao lưu nghệ thuật, sự kiện quốc tế và những tour trải nghiệm, di sản không còn đứng yên trong bảo tàng mà trở thành ngôn ngữ để Bắc Ninh trò chuyện với thế giới. Nhịp sống Bắc Ninh hôm nay vì thế có những khoảnh khắc rất lạ: trên nền những cánh đồng ven sông Cầu, mái đình lem màu rêu, người ta lại thấy những khu công nghiệp sáng đèn, những tuyến giao thông mở rộng, những chung cư của chuyên gia ngoại quốc. Một sự nối tiếp tưởng như tương phản nhưng lại rất tự nhiên - một Bắc Ninh lớn nhanh nhưng không đánh mất hồn cốt.
Khoảnh khắc Bill Gates xem các nghệ nhân làm tranh Đông Hồ năm 2006 chính là một biểu tượng khó quên. Giữa lịch trình toàn cầu dày đặc, ông dừng lại bên những tờ tranh dân gian, cầm miếng trầu đỏ thắm, lắng nghe câu chuyện giữ nghề. Hình ảnh “vua công nghệ” đứng giữa một làng quê Việt Nam thôn dã đã lan rất xa, như một thông điệp đẹp: di sản Bắc Ninh đủ “mềm” để chạm đến trái tim những con người đang kiến tạo tương lai.
Nhạy bén với xu hướng kinh tế trải nghiệm, Bắc Ninh bắt đầu đưa văn hóa vào cấu trúc đô thị. Phố đi bộ, làng nghề mở cửa đón khách, không gian quan họ, ẩm thực Kinh Bắc,… đang tạo nên những “khuôn nhạc” mềm trong một bản giao hưởng đô thị hiện đại.
Kinh tế đêm, ẩm thực đêm, âm nhạc đường phố, không gian biểu diễn Quan họ,… đang tạo ra một nhịp sống khác - đầy năng lượng và phù hợp với lực lượng lao động chất lượng cao. Còn ở nông thôn, OCOP gắn với làng nghề như Đồng Kỵ, Phù Lãng, Đại Bái,… đang mở ra những chuỗi giá trị mới: giữ nghề - tăng thu nhập - làm du lịch. Một hệ sinh thái nơi văn hóa, con người, doanh nghiệp và du khách cùng tìm thấy “điểm chạm” của riêng mình đang hình thành.
Biểu diễn Quan họ trước quan khách nước ngoai_1
Bước ra thế giới bằng bản sắc của chính mình
Ngoại giao văn hóa đang đưa Bắc Ninh tiến xa hơn trên bản đồ quốc tế. Những làn điệu quan họ ngân lên trong các đêm giao lưu tại Nhật Bản, Hàn Quốc; tranh Đông Hồ góp mặt trong các triển lãm ở châu Âu; hay những chương trình nghệ thuật mang dấu ấn Kinh Bắc,… đã giới thiệu Bắc Ninh với thế giới bằng một thứ ngôn ngữ không cần phiên dịch: bản sắc.
Điều đặc biệt là Bắc Ninh giờ đây không chỉ là xứ sở văn hóa bản địa, mà còn là nơi hội tụ văn hóa thế giới. Nhà đầu tư đến Bắc Ninh không chỉ mang theo vốn, công nghệ hay mô hình vận hành; còn mang theo cả văn hóa của quốc gia mình. Tính kỷ luật của Nhật Bản, sự sáng tạo của Hàn Quốc, tinh thần chuẩn mực châu Âu,… hòa vào lối sống Kinh Bắc để tạo nên một “hệ sinh thái văn hóa mở” - nơi văn hóa bản địa làm gốc, còn văn hóa quốc tế bổ sung độ rộng, độ mới và tầm nhìn hiện đại. Một sự giao thoa đẹp - nơi Bắc Ninh mở rộng mình ra thế giới, mà vẫn giữ được “hồn xưa” rất Kinh Bắc. Chính sự giao thoa này giúp Bắc Ninh hình thành những cộng đồng chuyên gia đa quốc gia sống hòa hợp với người dân bản địa, tương tự cách Singapore hay Fukuoka (Nhật Bản) đã làm nên sức hấp dẫn cho các không gian sáng tạo của họ.
Trong dòng chuyển động ấy, Bắc Ninh xuất hiện những biểu tượng sáng tạo mới - như trào lưu “Bắc Bling” - phong cách thị giác và lối sống hiện đại lấy cảm hứng từ Kinh Bắc: nét rực rỡ của trang phục truyền thống, cảm hứng dân gian từ tranh Đông Hồ, đường nét từ kiến trúc đình làng, được tái sinh trong thời trang, thiết kế và các trào lưu mạng xã hội. Bắc Bling trở thành minh chứng rằng văn hóa Bắc Ninh không đóng khung trong bảo tàng, mà có thể hòa vào nhịp sống đương đại - tương tự cách Seoul tạo nên phong cách “Hanbok Modern”, hay Thái Lan biến Motif Lanna thành xu hướng toàn cầu. Điều này mở ra một “ngành công nghiệp thẩm mỹ Kinh Bắc” đầy tiềm năng.
Từ nền tảng văn hóa giàu năng lượng sáng tạo, Bắc Ninh đang mạnh dạn bước sâu vào các ngành công nghiệp văn hóa: nghệ thuật biểu diễn, thiết kế - sáng tạo, thủ công mỹ nghệ cao cấp, quà tặng văn hóa, nội dung số, sản phẩm trải nghiệm truyền thống kết hợp công nghệ,… Những sản phẩm này không chỉ tạo doanh thu hay việc làm chất lượng cao, mà còn mang bản sắc Bắc Ninh ra thế giới bằng cách tinh tế và hiện đại hơn, giống như cách Kyoto biến văn hóa truyền thống thành ngành kinh tế trị giá hàng tỷ USD.
Có thể thấy Bắc Ninh, bằng thực tiễn của mình, khẳng định một điều rõ ràng: phát triển không chỉ dựa vào mạng lưới giao thông rộng mở hay những khu công nghiệp quy mô lớn, mà còn dựa vào chiều sâu văn hóa. Chính sức mạnh bền bỉ ấy đang và sẽ tiếp tục nuôi dưỡng sức hấp dẫn khác biệt của Bắc Ninh trên hành trình bước ra thế giới.
Ngô Khuyến (Vietnam Business Forum)
English
