Ngoại giao kinh tế: Đòn bẩy mở rộng thị trường và thu hút nguồn lực cho tăng trưởng

Năm 2025, trong bối cảnh kinh tế thế giới phục hồi chậm và cạnh tranh chiến lược gia tăng, ngoại giao kinh tế tiếp tục được Việt Nam xác định là đòn bẩy quan trọng nhằm mở rộng thị trường, thu hút nguồn lực chất lượng cao và nâng cao vị thế quốc gia.

Việc nâng cấp quan hệ đối tác với nhiều quốc gia, cùng cách tiếp cận gắn chặt hoạt động đối ngoại với xúc tiến đầu tư - thương mại đang tạo ra dư địa mới cho tăng trưởng bền vững. Năm 2025, Việt Nam tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại toàn diện, trong đó ngoại giao kinh tế giữ vai trò trụ cột, phục vụ trực tiếp cho phát triển.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Pháp Francois Bayrou chứng kiến Lễ ký kết và trao Biên bản ghi nhớ giữa Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Uỷ ban Năng lượng nguyên tử và Năng lượng thay thế Pháp, tháng 6/2025

Nâng cấp quan hệ đối tác: từ thông điệp chính trị đến không gian thị trường

Năm 2025 đánh dấu bước tiến quan trọng trong đường lối đối ngoại của Việt Nam khi hàng loạt khuôn khổ Đối tác chiến lược và Đối tác chiến lược toàn diện được ký kết hoặc nâng cấp với các quốc gia như: Vương quốc Anh, Phần Lan, Nam Phi, Indonesia, Thái Lan, Singapore và New Zealand. Trong đó, nổi bật là việc làm sâu sắc quan hệ với các đối tác có quy mô thương mại - đầu tư lớn và mức độ gắn kết chuỗi cung ứng cao với Việt Nam như Singapore, Thái Lan, Vương quốc Anh và một số đối tác châu Âu. Các khuôn khổ hợp tác mới không chỉ mở rộng không gian chính trị - ngoại giao, mà quan trọng hơn, tạo nền tảng thể chế ổn định, minh bạch cho hợp tác kinh tế dài hạn.

Trong các thỏa thuận được ký kết và nâng cấp năm 2025, hợp tác kinh tế tiếp tục giữ vai trò trung tâm. Nội dung hợp tác với Singapore - đối tác đầu tư hàng đầu của Việt Nam nhiều năm liền tập trung vào phát triển trung tâm tài chính, logistics, chuyển đổi số và kinh tế xanh. Quan hệ với Thái Lan được làm sâu sắc theo hướng tăng cường kết nối chuỗi cung ứng khu vực, mở rộng đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp chế biến - chế tạo và năng lượng. Trong khi đó, đối với Vương quốc Anh, các cam kết hợp tác thương mại, tài chính và chuyển đổi năng lượng được kỳ vọng tận dụng tốt hơn dư địa từ UKVFTA, góp phần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trong bối cảnh thương mại toàn cầu phân mảnh.

Việc nâng cấp và mở rộng mạng lưới đối tác chiến lược trong năm 2025 cho thấy cách tiếp cận nhất quán của Việt Nam: ưu tiên chất lượng quan hệ, tập trung vào các đối tác có khả năng mang lại giá trị gia tăng cao về vốn, công nghệ và thị trường, thay vì dàn trải. Trên nền tảng đó, ngoại giao kinh tế tiếp tục được xác định là trụ cột quan trọng, phục vụ trực tiếp cho mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững.

Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, việc nâng cấp quan hệ đối tác hiện nay được triển khai theo hướng thực chất, lấy hợp tác kinh tế làm trọng tâm. Các khuôn khổ Đối tác chiến lược và Đối tác chiến lược toàn diện không chỉ củng cố tin cậy chính trị, mà còn tạo hành lang ổn định, minh bạch để doanh nghiệp hai bên yên tâm mở rộng đầu tư, kinh doanh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Ở góc độ chuyên gia, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV Cấn Văn Lực cho rằng, việc Việt Nam nâng cấp quan hệ với nhiều đối tác trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động mạnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với ổn định và tăng trưởng. Theo ông, các khuôn khổ đối tác chiến lược giúp Việt Nam đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nguồn vốn và công nghệ, đồng thời giảm thiểu rủi ro phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống. “Quan hệ đối tác càng được nâng tầm thì mức độ tin cậy càng cao, qua đó tạo thuận lợi cho thương mại, đầu tư và hợp tác chuỗi cung ứng”, ông Cấn Văn Lực nhận định.

Thực tế cho thấy, trong các khuôn khổ quan hệ được nâng cấp, hợp tác kinh tế không dàn trải mà tập trung vào những lĩnh vực phù hợp với ưu tiên phát triển của Việt Nam như công nghiệp chế biến - chế tạo công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, năng lượng tái tạo và logistics. Đây được xem là hướng đi giúp ngoại giao kinh tế không chỉ mở rộng thị trường theo chiều rộng, mà còn nâng cao chất lượng hội nhập theo chiều sâu.

Thúc đẩy dòng vốn FDI chất lượng cao

Một điểm nhấn nổi bật của ngoại giao kinh tế năm 2025 là sự gắn kết ngày càng chặt chẽ giữa hoạt động đối ngoại cấp cao với xúc tiến đầu tư, thương mại và kết nối doanh nghiệp. Các chuyến thăm và tiếp xúc của lãnh đạo cấp cao Việt Nam với đối tác quốc tế đều dành dung lượng đáng kể cho nội dung kinh tế, đi kèm các cuộc làm việc với tập đoàn lớn, hiệp hội doanh nghiệp và nhà đầu tư chiến lược.

Tại cuộc toạ đàm với các doanh nghiệp châu Âu diễn ra vào tháng 3/2025 tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đề nghị các doanh nghiệp châu Âu tăng cường đầu tư chất lượng cao, đẩy mạnh chuyển giao công nghệ tiên tiến, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, kinh tế chia sẻ, năng lượng mới, tài chính xanh,...

Định hướng này đang được phản ánh rõ nét trong cơ cấu dòng vốn FDI. Năm 2025, các nhà đầu tư đến từ Singapore, Thái Lan và châu Âu tiếp tục mở rộng hiện diện tại Việt Nam trong các lĩnh vực điện tử, linh kiện công nghệ cao, trung tâm dữ liệu, logistics và năng lượng tái tạo. Một số dự án điện gió, điện mặt trời quy mô lớn, cùng các dự án hạ tầng số phục vụ kinh tế số, được xúc tiến trong khuôn khổ hợp tác với các đối tác có thế mạnh về công nghệ xanh và chuyển đổi số.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) Bruno Jaspaert cho rằng, việc Việt Nam liên tục nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược, cùng với nỗ lực cải cách thể chế và cải thiện môi trường đầu tư đã củng cố mạnh mẽ niềm tin của các nhà đầu tư châu Âu. Theo ông, sự ổn định chính sách và định hướng phát triển bền vững là những yếu tố then chốt khiến Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho các dự án đầu tư dài hạn.

Ngoại giao kinh tế năm 2025 vì vậy không dừng lại ở việc mở rộng quan hệ hay ký kết khuôn khổ hợp tác, mà đang được cụ thể hóa bằng các dự án đầu tư, dòng vốn và cơ hội kinh doanh thực chất cho doanh nghiệp. Khi hoạt động đối ngoại cấp cao ngày càng gắn chặt với xúc tiến đầu tư, thương mại và kết nối doanh nghiệp, các quan hệ đối tác được nâng cấp sẽ tiếp tục chuyển hóa thành động lực tăng trưởng. Trên nền tảng đó, việc hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực hấp thụ vốn và tăng cường vai trò của doanh nghiệp trong nước sẽ là yếu tố quyết định để ngoại giao kinh tế phát huy hiệu quả bền vững trong giai đoạn tới.

Thu Huyền (Vietnam Business Forum)