Dệt lanh trên cao nguyên đá Hà Giang

Cây lanh là nguyên liệu phổ biến của người Mông ở tỉnh Hà Giang, đồng bào Mông vốn đã có nghề truyền thống dệt vải thổ cẩm. Tới các bản người Mông, nhà nào cũng có khung dệt vải, đồng bào dệt vải chủ yếu để phục vụ nhu cầu sử dụng may mặc của gia đình như khăn, áo, mũ. Người phụ nữ Mông cần mẫn đã tạo nên nhiều nét hoa văn tinh xảo trên mỗi sản phẩm được làm từ chất liệu dệt lanh thổ cẩm.

Thôn Nùng Tám nằm ở huyện Quản Bạ cửa ngõ của vùng Công Viên địa chất Cao Nguyên Đá Đồng Văn nơi hình những mô hình dệt hộ gia đình nhỏ đã tạo ra những sản phẩm hàng hóa hấp dẫn du khách du lịch đến thăm quan. Sản phẩm được làm từ cây Lanh qua bốn mươi công đoạn chế biến thủ công đã cho ra những sản phẩm hàng tiều dùng may mặc như : mũ áo, khăn, gối, thảm, ví thổ, cẩm. Đầu tiên sau khi lấy cây lanh về bóc phơi và se thành sợi, dệt vải, nhuộm, sau đó mới cắt, may, thêu hoa văn trang trí.

Người Mông rất ưu chuộng những sản phẩm được làm từ cây lanh bởi đặt tính các loại vải này ấm về mùa đông, mát về mùa hè và bền đẹp. Các công đoạn để hoàn thành sản phẩm từ lúc đi lấy cây lanh về cho đến khâu chế biến nhuộm màu sắc của sản phẩm đều được làm thủ công không hề có sự can thiệp của máy móc hay phụ phẩm công nghiệp. Điều đặc biệt bí ẩn làm nhiều khách du lịch tò mò khám phá đó là mầu sắc của các sản phẩm được tạo ra từ các củ cây rừng, người dân lấy củ cây rừng đem về chế biến thủ công mà lại tạo ra những mầu tự nhiên đa dạng đủ màu sắc.

Mô hình hợp tác xã dệt lanh tại thôn Nùng Tám huyện Quản Bạ hấp dẫn nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế với nhiều sản phẩm trang trí hình tượng mang đậm phong cách văn hóa của dân tộc Mông. Nghề dệt truyền thống của đồng bào Mông đã lưu giữ những giá trị văn hóa đặc sắc được lưu truyền từ nhiều thế hệ trước. Hiện nay huyện Quản Bạ đang phát triển mô hình lành nghề truyền thống. Tại các xã trong thôn đã phát triển thêm những mô hình dệt và nghề dệt cũng phát triển hơn tới các thế hệ trẻ để tiếp nối nghề dệt truyền thống tạo ra nhiều công ăn việc làm cho chị em phụ nữ các thôn bản với thu nhập ổn định. Tới nay sản phẩm của hợp tác xã dệt thổ cẩm thôn Nùng Tám đã có mặt thị trường 20 nước trên thế giới.

Những người phụ nữ Mông vốn chăm chỉ cần mẫn và khát vọng làm giàu trên mảnh đất quê hương, bằng những sáng tạo và lòng đam mê sẽ đưa hoạt động của hợp tác xã phát triển hơn nữa, tô thêm vẻ đẹp hấp dẫn cho bức tranh du lịch của Cao nguyên đá Hà Giang, qua đó bạn bè quốc tế sẽ biết đến Việt Nam qua những thông điệp của mảnh đất cao nguyên kỳ vỹ với những sản phẩm được làm từ bàn tay người phụ nữ cần mẫn giàu giá trị nghệ thuật và đầy tính nhân văn sâu sắc.

Thanh Nga