Tăng cường liên kết Asean thông qua luật pháp

Gần 100 đại biểu gồm các nhà ngoại giao, học giả, các chuyên gia và đại diện các doanh nghiệp chính sách đến từ hơn 20 quốc gia đã tham dự hội thảo “Liên kết ASEAN thông qua luật pháp” với chủ đề "Cộng đồng Kinh tế ASEAN". Hội thảo do Học viện Ngoại giao phối hợp với Trung tâm nghiên cứu pháp luật thuộc Đại học quốc gia Singapore tổ chức vừa qua tại Hà Nội.

Theo Thứ trưởng ngoại giao Hồ Xuân Sơn, ASEAN luôn là một trọng tâm ưu tiên cao trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Việt Nam coi việc xây dựng thành công một “Cộng đồng ASEAN vững mạnh” là một nhân tố quan trọng đóng góp cho việc bảo đảm hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực, giúp nâng cao vị thế và tiếng nói của các nước ASEAN trên trường quốc tế, và là một trọng tâm ưu tiên của chính sách đối ngoại Việt Nam. Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục phấn đấu là một thành viên “chủ động, tích cực, và có trách nhiệm” trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh đó.

Ông Sơn cho biết, chỉ còn chưa tới 2 năm nữa Cộng đồng ASEAN đã phải hình thành song còn rất nhiều việc trong các Kế hoạch hành động để xây dựng Cộng đồng ASEAN chưa được hoàn tất. Cộng đồng kinh tế mới thực thi được khoảng 80% các hành động theo kế hoạch; số mục tiêu đạt được còn thấp hơn. Việc thúc đẩy liên kết kinh tế ASEAN trở nên thách thức hơn khi ASEAN phải tiến hành liên kết nội khối song song với tiến trình liên kết Đông Á, thông qua sáng kiến Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), một số thành viên còn tham gia cả Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Trong khi đó, khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên ASEAN còn rất lớn, nguy cơ “phân cực” ASEAN thành các nhóm nước phát triển tiến nhanh hơn và nhóm nước kém phát triển tụt hậu đằng sau rất hiện hữu. Các biến động chính trị - xã hội gần đây ở khu vực Đông Nam Á đã tác động tới tiến trình xây dựng Cộng đồng Văn hóa – Xã hội và Cộng đồng Chính trị - An ninh, làm cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN lại phải đối mặt với nhiều thách thức mới.

Trong khi đó tình hình thế giới, tình hình khu vực biến đổi nhanh chóng cũng đang tạo ra nhiều thách thức rất lớn đối với đoàn kết, thống nhất của ASEAN, ảnh hưởng tới tiến trình liên kết và xây dựng Cộng đồng ASEAN. Ngoại giao nước lớn, cạnh tranh ảnh hưởng giữa các nước lớn, các tranh chấp chủ quyền và quyền chủ quyền đang làm tình hình thế giới trở nên phức tạp, hâm nóng các điểm nóng, thậm chí tạo ra các vấn đề phức tạp mới trong quan hệ quốc tế.

“Việt Nam cho rằng, tình hình thế giới càng biến động mạnh, ngoại giao nước lớn và chính trị cường quyền càng phổ biến, ASEAN càng cần phải giữ vững đoàn kết và liên kết chặt chẽ để xây dựng được thành công Cộng đồng và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN”, ông Sơn nói.

Ông Sơn khẳng định, chủ trương nhất quán của Việt Nam là chủ động, tích cực hội nhập với thế giới. Theo đó, Việt Nam tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc, tuân thủ luật pháp quốc tế và các quy tắc ứng xử của khu vực. Việt Nam ủng hộ việc nâng cao vai trò của luật pháp trong liên kết và xây dựng Cộng đồng ASEAN. Việt Nam luôn là một thành viên chủ động, tích cực trong quá trình đàm phán Hiến chương ASEAN, cũng như đưa nội dung Hiến chương ASEAN thực sự đi vào cuộc sống. Sau khi Hiến chương ASEAN được ký năm 2007, Việt Nam là một trong những nước ASEAN đầu tiên phê chuẩn Hiến chương này. Việt Nam cũng đã tích cực trong quá xem xét, bổ sung, điều chỉnh nội luật cũng như các quy trình, thủ tục trong nước cho phù hợp với tập quán và quy định của ASEAN. Không chỉ trong lĩnh vực liên kết kinh tế ASEAN mà cả trong trong hợp tác chính trị - an ninh ASEAN, nhất là an ninh biển. Việt Nam chủ trương xây dựng một trật tự trên biển dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước luật biển của Liên hợp quốc. Việt Nam đang cùng các nước ASEAN thúc đẩy xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông có tính ràng buộc pháp lý.

Với 2 phiên thảo luận về thương mại và hội nhập-đầu tư, tập trung vào các khía cạnh của hội nhập kinh tế như thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, những vấn đề có tác động kinh tế tới tất cả các thành viên ASEAN, ông Sơn hi vọng Hội thảo lần này sẽ có nhiều đóng góp, kiến nghị chính sách thiết thực, có khả năng ứng dụng cao, nhằm đẩy nhanh liên kết ASEAN thông qua tăng cường liên kết ASEAN về mặt pháp lý, vừa phù hợp với mục tiêu và kế hoạch hành động của ASEAN vừa cân nhắc đầy đủ tới trình độ phát triển khác nhau và các hoàn cảnh đặc thù của các nước thành viên.  

Theo Giáo sư Joseph Weiler, Viện đại học châu Âu, khi Cộng đồng ASEAN hình thành vào năm 2015, các vấn đề liên quan đến luật pháp cần phải phù hợp trong điều kiện phát triển mới để cộng đồng này mang ý nghĩa thực sự đối với sự phát triển chung. Các chính sách về kinh tế cần được hoàn thiện và thúc đẩy sự liên kết kinh tế giữa các quốc gia thành viên.

Anh Mai