Các thông tin liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu tại Myanmar

Hiện các Công ty nước ngoài chưa được phép làm thương mại trực tiếp tại Myanmar. Do đó nếu các DN nước ngoài muốn xuất hàng sang Myanmar phải tìm đối tác là công ty Myanmar đã có giấy phép xuất nhập khẩu để nhập và phân phối hàng hóa. Doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Myanmar sau khi đã đăng ký chỉ được phép xuất khẩu, không được phép nhập khẩu ngoài việc nhập nguyên - phụ liệu phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu.

Những quy định riêng

Công ty đã đăng ký hoạt động xuất nhập khẩu được quyền xuất, nhập và phân phối tất cả những hàng hóa được phép theo quy định. Tuy nhiên khi muốn tiến hành xuất hoặc nhập phải xin giấy phép xuất - nhập khẩu theo chuyến do Tổng Vụ Thương mại thuộc Bộ Thương mại cấp. Giấy phép này có giá trị trong 3 tháng và không gia hạn.

Hàng tiêu dùng tại Myanmar chủ yếu được phân phối thông qua hệ thống các siêu thị, chợ đầu mối, cửa hàng bán lẻ và hệ thống phân phối của một số công ty chuyên về phân phối của Myanmar. Về siêu thị, đơn vị sở hữu nhiều siêu thị nhất hiện nay là công ty Citi Mart Holding với chuỗi 13 siêu thị với tên gọi Citimart, Ocean, Northern Point. Ngoài ra còn có thương hiệu Junction có mặt tại Yangon, thủ đô mới Naypyitaw và Mandalay do tập đoàn Shwe Taung đầu tư dưới hình thức các trung tâm thương mại lớn như Junction 8, Junction Maw Tin, Junction Zawana, Junction Square… trong đó có nhiều cửa hiệu bán lẻ các mặt hàng hiệu nhập khẩu và siêu thị.

Bên cạnh đó Myanmar cũng có các chuỗi các siêu thị nhỏ hơn như Blazon, Asia World, Orange, Sein Gay Har... Nhìn chung, giá bán lẻ do chi phí nhập khẩu, vận chuyển khá cao. Một số công ty chuyên phân phối đa ngành như MK, MDG, Super One... là những đầu mối quan trọng cho các DN VN tìm kiếm đối tác xuất khẩu.

Theo quy định của Myanmar, một số sản phẩm tiêu dùng không được phép nhập khẩu (danh sách hàng cấm nhập) nhằm bảo hộ doanh nghiệp trong nước. Do đó các DN Myanmar phải chọn hình thức đi qua con đường tiểu ngạch. Hàng hóa từ các nước Trung Quốc, Thái Lan được các thương lái chuyển sang Myanmar qua các cửa khẩu biên giới. Một số có giấy phép xuất nhập khẩu theo chuyến do Cục Biên Mậu thuộc Bộ Thương mại cấp. Phần còn lại là trốn thuế và cũng nhằm tránh quy định đối với những mặt hàng cấm nhập. Đó là lý do tại sao mặc dù nhiều mặt hàng chính thức bị cấm nhập nhưng thực tế trên thị trường tại các cửa hàng, siêu thị Myanmar vẫn bày bán. Chính phủ phải làm ngơ trước thực tế này nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân. Trong tương lai nhiều khả năng Chính phủ phải bãi bỏ quy định này cho phù hợp với quy định của ASEAN.

Hiện có khoảng hơn 2.000 công ty được phép xuất - nhập khẩu tại Myanmar. Danh sách một số công ty xuất nhập khẩu nhiều chủng loại hàng hóa khác nhau từ thiết bị điện tử, khoáng sản, lâm sản, đến hàng tiêu dùng, dệt may... có thể tìm thấy tại: http://ttnn.com.vn/nuoc-lanh-tho/42/danh-sach-nha-nhap-khau.aspx . Các DN VN khi xác định được các mặt hàng mình có thế mạnh để xuất khẩu sang Myanmar, có thể liên hệ chào hàng trực tiếp với các công ty trong các danh sách này, hoặc thông qua Đại sứ quán VN tại Myanmar để hỗ trợ liên hệ.

Vận chuyển hàng hóa

Trong vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy, Myanmar hiện có 9 cảng biển, trong đó Yangon Port là cảng tiếp nhận phần lớn hàng hóa nhập khẩu vào Myanmar; hàng hóa quốc tế thường cập bến cảng Sule, Bo Aung Kyaw, Asia World và Myanmar Industrial. Dự kiến trong 5 năm tới Yangon Port sẽ được nâng cấp và mở rộng gồm 41 cầu cảng (jetties) có thể tiếp nhận 43 tàu cùng lúc và có thể tiếp nhận 80 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Thông thường việc làm thủ tục thông quan hàng hóa tại cảng khá phức tạp, mất thời gian, tốn phí do đó DN VN nên đề nghị các công ty vận chuyển Myanmar đảm nhận luôn dịch vụ thông quan. Với các đối tác thương mại Myanmar, hình thức mua bán phổ biến là FOB Yangon khi họ bán, và CIF Yangon khi họ mua.

Myanmar có 3 con sông chính là Ayeyarwady, sông Thanlwin và sông Sittang với tổng cộng 14.900 km vận tải đường sông và 537 tàu vận tải các loại. Ngoài ra còn nhiều sông nhỏ khác tạo nên một mạng lưới đường sông thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa do đó phần lớn hàng hóa trong nội địa Myanmar được vận chuyển bằng đường sông. Các mặt hàng xuất khẩu như gỗ, khoáng sản… được vận chuyển bằng đường sông tới cảng Yangon và từ đó đi các nước.

Về đường hàng không, Myanmar hiện có Sân bay Quốc tế Yangon có thể đón 2,7 triệu lượt khách mỗi năm, dự kiến sẽ được mở rộng để có thể đón 3,8 triệu lượt khách một năm. Ngoài ra còn có khoảng 17 sân bay nội địa hoạt động hàng ngày phục vụ việc vận chuyển hành khách và hàng hóa đến các địa phương. Myanmar có khoảng 6 hãng hàng không bao gồm một hãng hàng không nhà nước là Myanmar Airways, 4 hãng tư nhân là: Air Mandalay, Air Bagan, Asian Wings, Kanbawza, và một hãng hàng không liên doanh Myanmar Airways International (MAI). 13 hãng hàng không nước ngoài bay đến Yangon bao gồm: Air China, China Southern Airline, Thai Airways International, Indian Airlines, Qatar Airways, Silk Air, Malaysian Airlines, Bangkok Airways, Mandarin, Jetstar Asia, Phuket Airline, Thai Air Asia và Vietnam Airlines.

Các loại hàng hóa thường được vận chuyển bằng đường hàng không gồm những hàng hóa có giá trị cao, hàng có thời gian sử dụng ngắn, thực phẩm tươi sống, dệt may, linh kiện phụ tùng, hàng phát chuyển nhanh, hàng rời không có người đi kèm... Trong đó hàng thủy sản chiếm đến 80% lượng hàng vận chuyển, dệt may chiếm khoảng 10% và 10% các hàng còn lại. Tuy nhiên, tỉ lệ hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không khá thấp do phần lớn các máy bay đang được khai thác nhỏ như ATR, Folker và chi phí khá đắt.

Về đườg sắt, Myanmar có 6.550 km đường sắt, Hầu hết các tuyến đường sắt xây dựng từ thời thuộc Anh, chưa được cải tạo, nâng cấp nên tốc độ xe lửa rất chậm. Tuy nhiên do được chính phủ trợ giá nên chi phí vận chuyển bằng đường sắt khá rẻ. Từ Yangon, hành khách và hàng hóa có thể được vận chuyển đến nhiều thành phố, địa phương khác. Do đó những hàng hóa nặng, cồng kềnh có thể sử dụng phương thức này.

Về đường bộ, Myanmar có 115.830 km đường bộ nối liền các Bang, Vùng. Từ năm 2002, chính phủ Myanmar đã cho xây dựng tuyến đường cao tốc dài 700km nối liền 3 thành phố lớn nhất của Myanmar là Yangon – Nay Pyi Taw – Mandalay, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa.

Lê Phương