Tập trung phát triển công nghiệp phụ trợ

Là thành phố cảng, thành phố công nghiệp, Hải Phòng có không ít ngành công nghiệp có nhiều lợi thế cạnh tranh như: cơ khí chế tạo; đóng mới và sửa chữa tàu biển; sản xuất kim loại, thiết bị siêu trường, siêu trọng; sản xuất, lắp ráp ô tô tải nhẹ; sản xuất dây và cáp điện; sản xuất ống nhựa; đúc kim loại; ngành da giày - dệt may, điện tử… Đặc biệt, các ngành công nghiệp truyền thống đang là nền tảng vững chắc và thuận lợi cho đầu tư phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ.

Đối với công nghiệp hỗ trợ, Hải Phòng đã gặt hái được không ít thành công và kinh nghiệm từ việc đầu tư sản xuất sơn tàu biển, sơn giàn khoan, sơn công nghiệp, công trình giao thông… của Công ty CP Sơn Hải Phòng; sản xuất kết cấu thép, vật liệu hàn (que hàn, dây hàn), nội thất, cửa chống cháy, nồi hơn, nắp hầm hàng, các thiết bị trên boong, phụ kiện đường ống, xích neo, mỏ neo, chân vịt tàu; sản xuất, lắp ráp động cơ thủy; sản xuất sợi polyeste; đúc các chi tiết máy móc, thiết bị kim loại của Nhà máy đúc Tân Long, làng nghề Mỹ Đồng…

Về lĩnh vực phát triển công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao, Hải Phòng có mô hình sản xuất thiết bị phân ly dầu nước, vật liệu chống cháy… của Xí nghiệp tập thể Bình An; sản xuất sợi polyese phục vụ ngành may mặc; sản xuất tàu thô của Công ty đóng tàu Sông Cấm… Dường như các khu, cụm công nghiệp của Hải Phòng đều chú trọng thu hút các dự án công nghiệp hỗ trợ tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu như: sản xuất dây dẫn điện trong xe ô tô, túi khí bảo vệ, các chi tiết bằng cao su, cụm phụ tùng, linh kiện chi tiết, hệ thống âm thanh cung cấp cho ngành sản xuất ô tô; cơ khí chính xác, vòng bi, ổ trục, hạt nhựa màu, loa cho điện thoại di động…Theo đó, khu công nghiệp Nomura hiện đang dẫn đầu về phát triển công nghiệp hỗ trợ. Tương lai gần, nếu không tính khu công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao mà thành phố đang chủ trương xây dựng thì vị trí dẫn đầu ắt thuộc về khu đô thị - công nghiệp và dịch vụ Vsip Hải Phòng và các khu công nghiệp Đình Vũ, Sài Gòn - Hải Phòng (Tràng Duệ)…

Trước xu hướng các nhà đầu tư Nhật Bản đã và đang đẩy nhanh tiến độ các dự án quy mô lớn trên địa bàn thành phố như: Nhà máy sản xuất lốp cao su Bridgestone (574,8 triệu USD); Nhà máy sản xuất thiết bị văn phòng Kyocera Mita Việt Nam (187,5 triệu USD), hợp phần B Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng tại Lạch Huyện... báo hiệu dòng đầu tư Nhật Bản vào Hải Phòng sẽ tăng cao. Ngay sau đó, đã có nhiều đoàn doanh nghiệp, tổ chức kinh tế - thương mại, chính quyền các địa phương của Nhật Bản… sang khảo sát, tìm hiểu cơ hội hợp tác, đầu tư tại Hải Phòng, trong đó có cả những tập đoàn kinh tế lớn, các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực cảng biển, phát triển cơ sở hạ tầng, quy hoạch và phát triển đô thị, du lịch, sản xuất phụ tùng cơ khí chính xác, công nghiệp hỗ trợ… Nhật Bản là quốc gia hiện đang đứng đầu về số dự án và số vốn đầu tư nước ngoài vào Hải Phòng. Tổng số vốn đăng ký của Nhật Bản đã lên tới khoảng 3.145 triệu USD…Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, làn sóng đầu tư mới từ Nhật Bản hoàn toàn phù hợp yêu cầu tìm động lực mới cho phát triển và đẩy nhanh tốc độ tái cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, hiệu quả của Hải Phòng.

Tuy nhiên, công nghiệp hỗ trợ của Hải Phòng vẫn chưa ra khỏi tình trạng chậm phát triển, quy mô nhỏ bé, mới chỉ sản xuất các sản phẩm đơn giản, nhỏ lẻ như các linh kiện chi tiết giản đơn, giá trị gia tăng thấp. Hầu hết các nguyên vật liệu chính, chi tiết, phụ kiện, thiết bị, sản phẩm có giá trị gia tăng cao vẫn còn phải nhập khẩu. Về nguyên nhân, ông Dương Ngọc Tuấn, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ: Việc phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ tại Hải Phòng đang gặp khó khăn lớn do bị hạn chế trong việc tiếp cận và làm chủ công nghệ sản xuất hiện đại, trình độ nguồn nhân lực, tiềm lực tài chính, khó tiếp cận mặt bằng sản xuất; cơ chế chính sách hỗ trợ của nhà nước chưa đủ lực hấp dẫn; thị trường tiêu thụ lẫn sức ép về bảo vệ môi trường cũng là lực cản thu hút công nghệ hỗ trợ.

Qua xúc tiến đầu tư và các cuộc đón tiếp các đoàn doanh nghiệp sang tìm hiểu cơ hội đầu tư, các đối tác Nhật Bản kỳ vọng là thời gian tới Việt Nam sẽ đơn giản hóa thủ tục hành chính, trong đó nên tính đến việc triển khai dịch vụ “một cửa” bằng tiếng Nhật tại các khu công nghiệp hiện có. Bên cạnh đó để tạo môi trường đầu tư thu hút các đối tác đến từ Nhật Bản, Hải Phòng đang gấp rút chuẩn bị mặt bằng sản xuất, đẩy nhanh tiến độ xây dựng và nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng (đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Cảng hàng không Cát Bi; Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng tại Lạch Huyện, đường Tân Vũ - Cát Hải, cầu Đình Vũ - Cát Hải…), nguồn cung cấp điện, nước sạch; khuyến khích phát triển các cơ sở dạy nghề theo tiêu chuẩn Nhật Bản, dạy tiếng Nhật, phát bản tin tiếng Nhật trên Đài PTTH Hải Phòng…

Mặt khác, thành phố chủ động đề nghị Chính phủ xem xét một số cơ chế, chính sách ưu đãi đối với các nhà đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp chuyên sâu (khu công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao)… Bằng nhiều kênh khác nhau, UBND thành phố đang tích cực vận động Chính phủ và các tổ chức kinh tế của Nhật Bản hỗ trợ một phần kinh phí đầu tư hạ tầng, tư vấn thiết kế hạ tầng, tư vấn giám sát đầu tư xây dựng khu công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao và hỗ trợ kêu gọi, xúc tiến đầu tư…

Trần Tùng