JICA Việt Nam với mục tiêu đa dạng hóa các lĩnh vực đầu tư

Kết thúc năm tài khóa 2013 (kết thúc tháng 3/2014), tổng số vốn vay Nhật Bản dành cho Việt Nam ước đạt 200 tỷ Yên. Đây là mức vốn vay cao so với năm tài khóa 2011 và 2012. Ông Mutsuya, Trưởng Đại diện JICA cho rằng, mức ODA mà Nhật Bản dành cho Việt Nam trong năm tài khóa 2014 ít nhất cũng sẽ bằng mức 2013.

Ông Mutsuya cho rằng, trong năm 2014, Nhật Bản sẽ thực hiện 12 dự án hợp tác kỹ thuật và 71 khóa đào tạo tại Nhật Bản cho Việt Nam.

Trưởng đại diện JICA Việt Nam cũng cho rằng, nguồn vốn vay ODA mà Nhật Bản dành cho Việt Nam không phải là nhỏ (chiếm khoảng 30% tổng nguồn vốn ODA của Việt Nam) nhưng việc trả nợ ODA sẽ không gây áp lực lớn lắm cho Việt Nam (trong năm 2012, Việt Nam đã trả nợ ODA cho Nhật Bản 34,8 tỷ Yên) do hầu hết các khoản vay đều có mức lãi suất thấp. Tuy nhiên, khi nguồn vốn vay ODA càng nhiều thì khoản nợ mà Việt Nam phải trả cũng sẽ tăng nhanh sau mỗi năm.

Trước năm 2014, nguồn vốn ODA của Nhật Bản đều tập trung vào các dự án hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đường giao thông. Trong quá trình triển khai vốn, vấn đề giải phóng mặt bằng để đảm bảo tiến độ các dự án vẫn gặp nhiều khó khăn. Trưởng đại diện JICA khuyến nghị Việt Nam cần có quy chế pháp lý liên quan đến việc kéo dài tiến độ, đặc biệt là vấn đề giải phóng mặt bằng.

Theo ông Mutsuya, khi chủ đầu tư và nhà thầu đã ký hợp đồng về thời hạn giao mặt bằng thì nhà thầu mới lên kế hoạch xây dựng, thuê nhân công, mua nguyên liệu… Song nếu việc bàn giao mặt bằng chậm thì nhà thầu sẽ vi phạm hợp đồng với các đối tác khác, dẫn đến khó khăn trong trả lãi ngân hàng và làm tăng chi phí. Vì thế để nâng cao trách nhiệm cũng như tinh thần làm việc, ông Mutsuya cho rằng, bất cứ nhà thầu nào cũng sẽ từ chối ký hợp đồng, nếu bắt họ phải tự gánh chịu những phát sinh chi phí liên quan đến giải phóng mặt bằng.

Hiện các nguồn vốn ODA của Nhật Bản dành cho Việt Nam được thực hiện ở nhiều lĩnh vực mang lại hiệu quả cao, góp phần phát triển năng động và toàn diện cho nền kinh tế - xã hội của Việt Nam: Kinh tế tài chính, giao thông vận tải, đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, môi trường và y tế, nông nghiệp… Đối với các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, một mặt đáp ứng nhu cầu vận tải, mặt khác đã tạo công ăn việc làm cho khoảng 1.000 người/ngày.

Ông Mori Mutsuya cũng nhấn mạnh: “Việt Nam nên có những chính sách thu hút đầu tư của tư nhân vào các công trình công cộng.

Bên cạnh đó, Nhật Bản sẽ giúp nông dân Việt Nam sản xuất các sản phẩm nông nghiệp an toàn mà bất kỳ người nông dân nào cũng có thể trồng được, không quá chú trọng vào tiêu chuẩn VietGap như hiện nay sẽ gây khó khăn cho người nông dân”.

Trong năm 2014, định hướng của JICA là tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Việt Nam để từng bước nâng cao đời sống xã hội, từng bước hướng đến một xã hội tương lai an toàn và có nhiều lựa chọn cho thế hệ trẻ. Theo đó, việc phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam không chỉ đơn thuần là làm gia tăng các chỉ số, mà phải làm sao gắn kết thúc đẩy tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Việt Nam vẫn là một nước đang phát triển, nhu cầu về nguồn vốn để phát triển đời sống kinh tế, xã hội vẫn còn rất lớn. Do vậy, theo đại diện JICA, Chính phủ Việt Nam cần phải ưu tiên tìm ra phương thức huy động được nguồn vốn tư nhân, chứ không chỉ dựa vào nguồn vốn ODA bởi hiện nay, việc thu hút vốn tư nhân vào các dự án phát triển hạ tầng công cộng là “chưa nhiều”. Nguyên nhân, theo ông Mutsuya lý giải, là do việc hình thành dự án và thu hút vốn tư nhân vào các dự án hợp tác công tư (PPP) rất khó, và cũng không có nhiều dự án PPP ở các nước Châu Á. Cho đến nay, Nhật Bản đã cung cấp một lượng lớn ODA để giúp Việt Nam xây dựng cơ sở hạ tầng. Dự kiến vào năm 2015, 2 dự án ODA lớn của Nhật Bản cho Việt Nam gồm cầu Nhật Tân (cầu Hữu nghị Việt-Nhật) và “Nhà ga hành khách số 2 Sân bay Quốc tế Nội Bài” sẽ được hoàn thành.

Việc huy động được sức mạnh tổng hợp từ người dân, doanh nghiệp và các tổ chức nước ngoài sẽ tạo điều kiện để nền kinh tế có thể đón nhận một nguồn đầu tư không hề nhỏ. Điều này sẽ đa dạng hóa được nguồn vốn đồng thời nâng cao tối đa kết quả sử dụng nguồn vốn. JICA với tư cách là một tổ chức hợp tác quốc tế có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động tại Việt Nam sẽ hỗ trợ Chính phủ tối đa trong việc tổ chức, phối hợp thực hiện để đạt hiệu quả cao nhất.

Lương Tuấn