Ngành da giày đẩy mạnh giao thương, hợp tác quốc tế

Công nghiệp da giầy và túi xách là ngành sản xuất hàng tiêu dùng quan trọng của Việt Nam với mục tiêu phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Trong những năm qua, sản xuất da giầy và túi xách đã phát triển mạnh về quy mô và sản lượng, bao gồm cả các doanh nghiệp trong nước thuộc mọi thành phần kinh tế và doanh nghiệp FDI, đưa kim ngạch xuất khẩu giầy dép, túi xách đứng thứ 3 xuất khẩu của cả nước, tạo việc làm cho hàng triệu người lao động.

Tăng trưởng xuất khẩu bền vững

Theo số liệu của Tổng Cục Thống kê, năm 2013 kim ngạch xuất khẩu toàn ngành da, giày, túi xách đạt 10,32 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 11% trong nhóm hàng công nghiệp chế biến và chiếm 7,7 % trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong đó xuất khẩu giầy dép đạt 8,4 tỷ USD và túi xách, valy, cặp đạt 1,92 tỷ USD.

Trong 5 tháng đầu năm 2014, ngành da giầy đã sản xuất 107,2 triệu đôi giày dép, tăng 26,3% về sản lượng và đạt trị giá 3,76 tỷ USD tăng 17,8% về kim ngạch xuất khẩu so với cùng kỳ năm 2013. Xuất khẩu túi xách đạt 1,04 tỷ USD, tăng 40,7% so với cùng kỳ năm 2013.

Nếu tính theo nước, các thị trường xuất khẩu lớn nhất của mặt hàng giày dép và túi xách của Việt Nam là: Mỹ, Nhật Bản, Anh, Đức, Bỉ, Canada, Chile, Italia, Trung Quốc, Phần Lan, Hàn Quốc. Ngoài ra, các nước Nga, Đông Âu, Trung Đông cũng là những thị trường nhiều tiềm năng và có tốc độ tăng trưởng khá nhanh trong mấy năm gần đây. Đáng lưu ý là kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường nhỏ, thị trường ngách như Chile, Israel, Hy Lạp, Ba Lan… đã có mức tăng đột biến trong năm vừa qua.

Tăng trưởng ấn tượng về kim ngạch xuất khẩu của ngành da giày, túi xách Việt Nam những tháng đầu năm 2014 có sự đóng góp quan trọng của việc cắt giảm thuế nhập khẩu theo Chương trình ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) mà Liên minh châu Âu (EU) đã dành cho Việt Nam từ 1/1/2014. Ngoài ra, sự phục hồi tiêu dùng từ các thị trường xuất khẩu chính, đặc biệt là thị trường EU cũng là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu đối với ngành hàng da giày của Việt Nam. Đến nay, nhiều doanh nghiệp trong ngành đã ký được hợp đồng xuất khẩu đến hết năm 2014.

Trong những năm tới, cơ hội tăng trưởng xuất khẩu của ngành da, giày, túi xách Việt Nam là rất lớn, nhất là sau khi Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam – EU được ký kết và có hiệu lực sẽ giúp tăng năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm giày, dép, túi xách…của Việt Nam tại các thị trường xuất khẩu lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản và các thị trường thành viên khác của khối TPP.

Định hướng phát triển trong những năm tới

Để nắm bắt những cơ hội tốt từ thị trường, trong những năm tới các doanh nghiệp trong ngành da, giầy và túi xách cần phát triển với tốc độ nhanh, nhưng phải ổn định và bền vững theo hướng chuyên môn hoá, tăng cường đầu tư nâng cấp công nghệ, hiện đại hóa sản xuất, phát triển thương hiệu nhằm tăng cả về chất lượng sản phẩm và quy mô xuất khẩu, với năng suất lao động và hiệu quả kinh tế cao.

Ngành da giầy và túi xách sẽ phải chủ động hội nhập kinh tế với các nước trong khu vực ASEAN và trên thế giới, từng bước chuyển đổi phương thức sản xuất từ gia công sang tự sản xuất, kinh doanh theo hướng phục vụ cả xuất khẩu và tiêu dùng nội địa, qua đó tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống người lao động.

Nhằm giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên, phụ liệu nhập khẩu từ nước ngoài, nhất là từ Trung Quốc, trong ngắn hạn cần đa dạng hóa nguồn nhập khẩu nguyên phụ liệu, nhưng quan trọng hơn là thực hiện bằng được mục tiêu dài hạn là xây dựng ngành công nghiệp hỗ trợ, phát triển sản xuất nguyên phụ liệu tại Việt Nam, trên cơ sở hình thành các khu - cụm công nghiệp sản xuất da giầy, sản xuất nguyên liệu da và xử lý môi trường tập trung nhằm giảm chi phí đầu tư cho các doanh nghiệp, giảm nhập siêu cho đất nước và nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm.

Với lợi thế về hạ tầng kỹ thuật, chí phí lao động còn ở mức thấp trong khu vực, nếu chủ động được nguồn cung nguyên phụ liệu và tăng được năng lực thiết kế mẫu, các doanh nghiệp trong ngành sẽ nâng cao được năng lực cạnh tranh để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng giá trị gia tăng của sản phẩm da giầy trên thị trường thế giới. Do đó, việc phát triển quy mô sản xuất cần được gắn với mở rộng thị trường xuất khẩu và thị trường tiêu dùng nội địa.

Riêng đối với sản xuất da giầy, phấn đấu đến năm 2020 xây dựng thành một ngành công nghiệp xuất khẩu mũi nhọn, với tỷ lệ nội địa hoá các sản phẩm được nâng dần lên, đến  năm 2015 đạt 60-65 %, năm 2020 đạt 75-80 % và năm 2025 đạt 80-85 %. Thực hiện mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu giầy dép năm 2015 là 9,1 tỷ USD, năm 2020 là 14,5 tỷ USD và năm 2025 đạt 21 tỷ USD, đồng thời đáp ứng được 100% nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Tích cực phát triển nguồn nhân lực được đào tạo bài bản để nâng cao năng lực tổ chức quản lý sản xuất, trong đó đặc biệt quan tâm tới lao động nghèo, lao động nông nghiệp đang thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ sản xuất nông nghiệp sang sản xuất công nghiệp. Gắn việc phát triển sản xuất trên cơ sở thực hiện tốt trách nhiệm xã hội, thân thiện và bảo vệ môi trường.

Thực hiện chuyển dịch các cơ sở sản xuất về các vùng nông thôn, vùng có nhiều lao động, đồng thời xây dựng mới và phát triển các cơ sở đào tạo, các cơ sở nghiên cứu khoa học, công nghệ, các trung tâm kiểm định và hoạt động dịch vụ trong ngành, xây dựng các trung tâm xúc tiến thương mại, trung tâm thời trang giầy dép, túi xách ở trong nước và nước ngoài.

Xuân Dương