Khả năng dự báo thị trường của doanh nghiệp Việt còn thấp

“Khảo sát đánh giá doanh thu và lợi nhuận 6 tháng của nhiều DN ở ĐBSCLthuộc các lĩnh vực nông sản, thủy sản, xây dựng và bất động sản, sản xuất, thương mại, dịch vụ… từ tháng 6 đến trung tuần tháng 8 năm 2014 của VCCI Cần Thơ cho thấy khả năng dự báo, đặc biệt là dự báo về thị trường của DN không cao nên ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh” là thông tin được bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc VCCI Cần Thơ đưa ra tại Hội thảo “Kinh tế ĐBSCL trong bối cảnh kinh tế phụ thuộc, những vấn đề DN cần quan tâm” được tổ chức vừa qua. 

Thiếu thông tin về thị trường

Tại hội thảo, bà Linh đưa ra dẫn chứng từ kết quả khảo sát: có 43% DN đạt doanh thu dưới 50% và 51,8% doanh ngiệp đạt doanh thu từ 50-70%; 55% DN đạt lợi nhuận dưới 50% và 25% DN đạt lợi nhuận dưới 70% so với kế hoạch... So với số DN dự báo ban đầu, chỉ có 5,4/59,4% DN có doanh thu tăng; 8,9/29% DN có lợi nhuận bình quân tăng; 8,9/42% DN có lượng đơn đặt hàng tăng…

Về vấn đề hợp tác với các đối tác Trung Quốc, bà Linh nhận định, có rất nhiều doanh nghiệp hợp tác, làm ăn với doanh nghiệp Trung Quốc nhưng có đến trên 90% trong tổng số DN không có thông tin chính thức về đối tác này.  Làm ăn với Trung Quốc có nhiều thuận lợi (đa số mua đứt bán đoạn, thanh toán nhanh chóng bằng tiền mặt; tiêu chuẩn và chất lượng hàng hóa không quá khắt khe; nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu thô cao…) nhưng cũng không ít rủi ro. Đó là: chất lượng chưa thực sự ổn định, giá cả biến động liên tục; DN Trung Quốc thường không ổn định, tính bền vững không cao… “Khi được hỏi “DN làm gì trước những thương vụ Trung Quốc “bẻ kèo”?” đa số các doanh nghiệp không có câu trả lời chính thức. Điều này chứng tỏ khả năng dự báo thị trường của đa số các doanh nghiệp Việt còn thấp. Doanh nghiệp vẫn chưa có hoạch định, kế hoạch dài hơi để ứng phó với những biến đổi của thị trường.

Đánh giá về những khó khăn của doanh nghiệp nói chung và của các doanh nghiệp vùng ĐBSCL nói riêng trước bối cảnh nền kinh tế còn nhiều phụ thuộc hiện nay, ông Võ Hùng Dũng, Giám đốc VCCI TP Cần Thơ khẳng định, ĐBSCL có số lượng DN (2013) 51.000, chiếm 10% số DN cả nước; doanh nghiệp tư nhân chiếm khoảng 98%, DN FDI khoảng 1,2%; DN nhà nước 0,8% nhưng trong bối cảnh hiện nay, DN đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn như: khó tiếp cận được vốn; khó khăn về thị trường, các rào cản phi thuế quan; giá nguyên liệu đầu vào tăng… đặc biệt là tình hình thị trường có nhiều thay đổi trong khi khả năng dự báo của các doanh nghiệp Việt còn thấp. Trong đó, khó khăn tiếp cận vốn là thiệt thòi lớn của DN trong vùng, ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển kinh tế của vùng mặc dù, Chính phủ đã ban hành nhiều giải pháp tháo gỡ như tái cơ cấu DN nhà nước, tái cơ cấu ngân hàng, cấp vốn vay ưu đãi cho DN…

Tận dụng làn sóng đầu tư FTA

Phát biểu tại hội thảo, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định, Việt Nam ngày càng hội nhập kinh tế quốc tế một cách sâu, rộng hơn với những thỏa thuận mới. Điển hình như: Hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN năm 2015; đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), đàm phán FTA với EU, Hàn Quốc, Liên minh thuế quan Nga-Kazakhstan-Belarus, Hiệp hội Mậu dịch tự do châu Âu - EFTA…  Các FTA tạo cơ hội lớn tiếp cận thị trường, xuất khẩu và thu hút đầu tư, nhất là với các đối tác tự do hóa nhanh hơn (FTA “thế hệ mới”) hoặc có ưu đãi hơn (VJEPA). Vì vậy nên cần tăng khả năng ứng phó của DN và vai trò hỗ trợ, kiến tạo của Chính phủ. Doanh nghiệp cần tăng khả năng tận dụng: thuận lợi hóa thương mại; đáp ứng rào cản kỹ thuật, tham gia chuỗi cung ứng, liên kết mạng phân phối, hợp tác nâng cao năng lực cạnh tranh của DN…

Theo Võ Hùng Dũng, Giám đốc VCCI TP Cần Thơ, doanh nghiệp cần phải nhanh nhạy với những diễn biến của thị trường để có những thay đổi phù hợp. Với ĐBSCL, nông nghiệp là nền tảng kinh tế quan trọng nhất của vùng nhưng không chỉ dựa vào nông nghiệp và không thể dựa vào phương thức cũ cho thời kỳ mới. Cũng theo Giám đốc VCCI TP Cần Thơ, cần có những hành động, khuyến cáo tìm giải pháp, tìm thị trường tiêu thụ cho hàng hóa nông sản hơn là các giải pháp nâng cao hiệu quả, kích thích sản xuất.

Về phía doanh nghiệp, để tận dụng tối đa lợi ích mà các hiệp định này mang lại, theo TS. Lê Đăng Doanh, DN cần tái cơ cấu tài chính, sản xuất, chuyển sang sản xuất theo nhu cầu thị trường thay vì sản xuất theo truyền thống, tái cơ cấu và hiện đại hóa sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, cần  liên kết chuỗi giá trị, đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu, khai thác thị trường mới như Nhật Bản, Châu Âu, đáp ứng nhu cầu cao hơn và có giá cao hơn.

Để có thể thích ứng với tình hình mới, bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc VCCI Cần Thơ cho rằng: DN phải thường xuyên cập nhật các chính sách, thông tư…nhằm cập nhật và tận dụng các chương trình hỗ trợ của Chính phủ và đồng thời để phòng hờ rủi ro.

Bên cạnh nỗ lực của DN, theo bà Nguyễn Thị Thương Linh, Chính phủ cần có chính sách vĩ mô ổn định, các chính sách phát triển kinh tế phải căn cứ vào điều kiện của DN và phải nhận được sự quan tâm, ủng hộ của DN. Tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn, thoát khỏi tình trạng vay vốn thế chấp, có chính sách, biện pháp hợp tác phát triển cùng doanh nghiệp. Với đặc thù của vùng ĐB SCL, theo bà Linh, Chính phủ cần đánh giá và lựa chọn những công đoạn, lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh lớn để đầu tư hỗ trợ các doanh nghiệp này tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thu Hà