Tăng cường năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp

Việc mở cửa thương mại đối với hàng hóa và dịch vụ sẽ dẫn đến những làn sóng cải cách khi mở cửa thị trường vốn, tài chính và thị trường lao động. Qua đó, lộ ra các lĩnh vực không hiệu quả trước đây chưa xem xét đến cần được tiếp tục cải cách như những cản trở rào cản và chi phí gắn với cơ chế quy định trong nước làm giảm khả năng cạnh tranh và hoạt động của doanh nghiệp; gánh nặng về các doanh nghiệp nhà nước với hoạt động kém hiệu quả, chi phí cao; áp lực của các cải cách vi mô...

Đó  là chia sẻ của Phó Chủ tịch Ủy ban năng suất Australian, ông Mike Woods  tại Hội thảo do Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam (MPI) và Bộ Ngoại giao và thương mại Australian (DPAT) tổ chức. Hội thảo nằm trong Dự án án “Hỗ trợ tái cơ cấu kinh nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam” (RCV) do Chính phủ Australian tài trợ theo Đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh giai đoạn 2013 – 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Lợi ích lâu dài từ cải cách

Ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, công cuộc cải cách và hội nhập kinh tế của Việt Nam trong 30 năm qua đã đạt được những thành tựu nổi bật trên nhiều mặt. Tổng thể nền kinh tế vĩ mô đã có bước chuyển dịch tích cực theo hướng hiện đại, cơ bản duy trì ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo. Tuy nhiên, Thứ trưởng Đông cũng thẳng thắn chỉ ra nền kinh tế Việt Nam cũng bộc lộ không ít khuyết điểm. Cụ thể như tình trạng, chỉ số GDP có xu hướng tăng chậm. Cơ cấu thành phần kinh tế, cơ cấu đầu tư và cơ cấu lao động còn bất hợp lý; hiệu quả đầu tư và năng suất lao động còn thấp; chưa thu hẹp được khoảng cách về năng suất lao động so với các nước trong khu vực. Do đó, việc triển khai Dự án Hỗ trợ tái cơ cấu kinh tế nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam lần này hứa hẹn đem lại những kết quả thiết thực cho Việt Nam và cũng là kết quả của quá trình hợp tác toàn diện giữa Chính phủ hai nước Australian và Việt Nam.

Cũng theo Đại sứ Australian tại Việt Nam, ông Hugh Borrownam, hiện tại Việt Nam đang tham gia vào các hiệp định kinh tế quốc tế và khu vực rất phức tạp, đòi hỏi các yêu cầu cải cách ngày càng cao, Australian sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong quá trình cải cách quan trọng này. Đồng thời, ông Hugh Borrowman cho rằng, nếu những cải các này được thực hiện, Việt Nam sẽ tiếp tục lớn mạnh cả về thế và lực. Rõ ràng, đây là kết quả tốt cho Việt Nam, nhưng cũng là kết quả tốt cho Ôxtrâylia và rộng hơn là khu vực.

Hội thảo cũng đã nghe những kinh nghiệm cải cách do Phó Chủ tịch Ủy ban năng suất Australian, ông Mike Woods trình bày. Theo ông Mike Woods việc mở cửa thương mại đối với hàng hóa và dịch vụ sẽ dẫn đến những làn sóng cải cách khi mở cửa thị trường vốn, tài chính và thị trường lao động. Qua đó, lộ ra các lĩnh vực không hiệu quả trước  đây chưa xem xét đến cần được tiếp tục cải cách như những cản trở rào cản và chi phí gắn với cơ chế quy định trong nước làm giảm khả năng cạnh tranh và hoạt động của doanh nghiệp; gánh nặng về các doanh nghiệp nhà nước với hoạt động kém hiệu quả, chi phí cao; áp lực của các cải cách vi mô... Ông Mike Woods chia sẻ thêm, hầu hết các thành công của Australian về mặt chính sách được tạo dựng dựa trên các ý tưởng và bằng chứng, cũng như việc phát triển các thể chế mạnh mẽ, có nguồn lực tốt và độc lập với nhiệm vụ đưa ra các kiến nghị cho cải cách hoặc giám sát tiến độ cải cách. Các thay đổi lớn của các chính sách kinh tế đó đã giúp Chính phủ mang lại lợi ích lâu dài cho người dân Australian.

Cần tham vấn cộng đồng DN

Cũng theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), Giám đốc dự án, nâng cao tính minh bạch và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là hai đầu việc ưu tiên của dự án. Thông qua việc soạn thảo và hỗ trợ triển khai thực hiện Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư, môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ được cải thiện đáng kể. Ngoài ra, một trong những hoạt động quan trọng của dự án sẽ là tập hợp, rà soát và xác định danh mục ngành, nghề cấm kinh doanh một cách hợp lý, rõ ràng. Ông Cung cho biết, Viện sẽ nghiên cứu, đề xuất thành lập cơ quan chuyên trách thực hiện quyền chủ sở hữu cũng như hoàn thiện, nâng cao hiệu lực quản trị công ty với doanh nghiệp Nhà nước, ông Cung nói.

Cụ thể, theo TS. Nguyễn Đình Cung kế hoạch của Dự án sẽ được triển khai theo 3 hợp phần do CIEM là đơn vị chủ trì điều phối thực hiện. Bao gồm: Hợp phần thứ nhất nâng cao tính minh bạch và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp do CIEM chủ trì, điều phối thực hiện với những kết quả dự kiến đạt được: Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn thi hành được sửa đổi theo hướng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp được thông qua; Báo cáo phân tích những trở ngại, khó khăn trong phát triển kinh tế tư nhân và thực hiện các cam kết kinh tế quốc tế được trình lên Chính phủ; Báo cáo định kỳ hàng quý và hàng năm về kết quả và những vấn đề còn tồn tại của Đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế; Xây dựng ít nhất hai báo cáo, tập trung phân tích các vấn đề kinh tế vĩ mô cần giải quyết và các vấn đề phát triển kinh tế ở phạm vi rộng hơn; Hợp phần thứ hai hoàn thiện việc thực thi chính sách cạnh tranh và phòng vệ thương mại do Cục Quản lý cạnh tranh – Bộ Công thương chủ trì thực hiện với các kết quả dự kiến: nâng cao cơ sở bằng chứng, thông tin và kỹ năng để thực thi các chính sách về cạnh tranh; nâng cao các chính sách, hệ thống và hỗ trợ để giảm thiểu các tác động tiêu cực của các hành vi bán phá giá và các biện pháp khắc phục và thương mại khác; hệ thống cảnh báo sớm rộng hơn đối với các vụ việc có thể xảy ra liên quan đến phòng vệ thương mại; Hợp phần thứ ba tái cơ cấu kinh tế nông thôn nhằm nâng cao giá trị gia tăng do Viện Chính sách và Chiến lược phát triển Nông nghiệp nông thôn – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì thực hiện nhằm đánh giá tác động của việc chuyển đổi đất lúa và gia nhập một số Hiệp định thương mại tự do tới an ninh lương thực, ngành nông nghiệp, sản xuất lúa gạo và thu nhập người dân; cải cách chuỗi giá trị lúa gạo theo hướng nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững; đóng góp cho chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn giai đoạn 2016 – 2020 trên cơ sở tái cơ cấu đất lúa và phát triển ngành hàng lúa gạo. Qua đó, góp phần tái cơ cấu kinh tế nông thôn nhằm nâng cao giá trị, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của ngành hàng lúa gạo theo hướng giá trị gia tăng và bền vững.

Còn theo ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương nêu ý kiến, việc ban hành chính sách mới cần đảm bảo các nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh và cần thiết xây dựng một cơ quan cạnh tranh đủ mạnh. Điều phần nào sẽ giúp nâng cao tính minh bạch thu hút đầu tư, tối ưu hóa sử dụng các nguồn lực và kích thích tăng trưởng kinh tế.

Các ý kiến từ Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam cũng cho rằng, Dự án cần tham vấn ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia để giúp cho các cơ quan, tổ chức Nhà nước có được những bằng chứng tốt trong quá trình xây dựng, soạn thảo và ban hành chính sách pháp luật, cũng như giúp cho các Doanh nghiệp nâng cao nhận thức trong quá trình thực hiện chính sách pháp luật mang lại môi trường cạnh tranh công bằng và lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, cũng như của người dân Việt Nam.

Anh Phương