Hoàn thiện khung pháp lý về PPP

Dự thảo Nghị định PPP vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) trình Chính phủ. Điểm nổi bật của dự thảo là phạm vi áp dụng rộng hơn, bao trùm nhiều ngành; quy trình thực hiện dự án PPP rõ ràng; cấu trúc hợp đồng mềm dẻo hơn; linh hoạt để có thể xây dựng nhiều chương trình hỗ trợ của Nhà nước theo thời gian... 

Qui định hiện hành chồng chéo

Hiện tại, cùng điều chỉnh chính sách thu hút đầu tư tư nhân tham gia đầu tư vào các công trình kết cấu hạ tầng là các văn bản Nghị định số 108/2009/NĐ-CP (NĐ 108) và Quyết định số 71/2010/QĐ-TTg (QĐ 71). NĐ 108 đã bước đầu tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc huy động nguồn lực của khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng. Tuy nhiên thực tế triển khai đã bộc lộ một số hạn chế của văn bản này, như: thiếu các công cụ cần thiết nhằm bảo đảm thực hiện có hiệu quả, minh bạch thủ tục xây dựng nên đã hạn chế việc lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực tài chính và kinh nghiệm quản lý dự án; một số qui định chưa thật sự phù hợp với thông lệ quốc tế; quy trình thủ tục phê duyệt dự án, cấp Giấy chứng nhận đầu tư, thành lập doanh nghiệp dự án còn phức tạp;…

Cũng tương tự như vậy QĐ 71 cũng đã bộc lộ các tồn tại như thiếu các quy định cụ thể về hợp đồng dự án PPP, tiêu chí lựa chọn dự án, cơ chế lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục triển khai dự án,… Sự tồn tại đồng thời của cả hai văn bản cùng điều chỉnh các dự án BOT, BTO, BT và các dự án PPP dẫn đến cách hiểu và áp dụng qui định không thống nhất… 

Những nội dung chính trong dự thảo Nghị định

Theo Bộ KH&ĐT, việc ban hành Nghị định PPP trên cơ sở hợp nhất, hoàn thiện NĐ 108 và QĐ 71 còn là yêu cầu của các nhà tài trợ và là một điều kiện cho khoản vay theo Hiệp định với ADB để hỗ trợ chuẩn bị dự án PPP tại Việt Nam.   Những  tồn tại nói trên nhất thiết phải được điều chỉnh, sửa đổi trong  dự thảo Nghị định mới về  đầu tư theo hình thức PPP.

Dự thảo Nghị định PPP được xây dựng như một Nghị định khung quy định về nguyên tắc, lĩnh vực, điều kiện và thủ tục hành chính để trên cơ sở đó, các Bộ, ngành, địa phương phối hợp với Bộ KH&ĐT ban hành quy định cụ thể thực hiện dự án PPP trong từng lĩnh vực. Một số quy định của Dự thảo Nghị định PPP về thủ tục và cơ chế quản lý, thực hiện dự án được quy định linh hoạt nhằm bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực hiện dự án có quy mô lớn cũng như dự án quy mô nhỏ và thuộc các lĩnh vực khác nhau.

Dự thảo xác định PPP là một khung chính sách chung, bao gồm các mô hình hợp đồng dự án cụ thể đang được thực hiện ở Việt Nam như hợp đồng BOT, BTO, BT và một số mô hình hợp đồng dự án  khác. Dự thảo Nghị định tiếp tục duy trì quy định cho phép nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án ngoài các dự án do Bộ, ngành, UBND cấp tỉnh đề xuất và công bố, nhưng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện, thực hiện thủ tục lập, phê duyệt và công bố như quy định đối với dự án do Bộ, ngành, UBND cấp tỉnh đề xuất và công bố.

Dự thảo Nghị định PPP quy định cụ thể các tiêu chí lựa chọn dự án theo hướng đảm bảo phù hợp với định hướng thu hút đầu tư, khả năng cân đối nguồn lực của nhà nước cũng như khả năng thu hồi vốn và lợi nhuận hợp lý của nhà đầu tư 

Bên cạnh những công trình kết cấu hạ tầng lớn, quan trọng, Dự thảo Nghị định PPP còn mở rộng lĩnh vực thu hút đầu tư theo hình thức PPP đối với các dự án quy mô vừa và nhỏ thuộc phạm vi nông nghiệp, nông thôn, thủy lợi và các lĩnh vực đang thực hiện chủ trương xã hội hóa đầu tư như giáo dục, đào tạo, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường… Dự thảo Nghị định PPP cũng quy định cụ thể các tiêu chí lựa chọn dự án theo hướng đảm bảo phù hợp với định hướng thu hút đầu tư, khả năng cân đối nguồn lực của Nhà nước cũng như khả năng thu hồi vốn và lợi nhuận hợp lý của nhà đầu tư.

Nguyễn Thanh