Nợ xấu: Tránh nợ mới chồng nợ cũ

Xử lý nợ xấu đang có những tín hiệu tốt xét trên số liệu công bố của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các Ngân hàng thương mại (NHTM). Tuy nhiên, nợ xấu vẫn là một vấn đề thách thức dành cho năm 2015.

Nợ xấu giảm mạnh

Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vừa chốt số liệu kinh doanh cơ bản, trong đó nổi bật nhất trong năm qua tại ngân hàng này là kết quả thu hồi nợ xấu. Nếu như cuối quý 2/2014, tỷ lệ nợ xấu của Vietcombank chiếm 3,09% tổng dư nợ, thì đến cuối năm 2014 tỷ lệ nợ xấu của Vietcombank đã giảm mạnh về mức dưới 2,3%. Đặc biệt, số dư quỹ dự phòng rủi ro đã gần tương đương với tổng số dư nợ xấu.

Hoạt động thu hồi nợ xấu của Vietcombank rất ấn tượng, tổng số nợ Vietcombank thu hồi được trong năm 2014 lên tới trên 1.800 tỷ đồng, tăng hơn gấp đôi năm 2013, và cũng là kỷ lục từ trước tới nay.

Lý giải điều này, lãnh đạo Vietcombank cho rằng, nền kinh tế có dấu hiệu phục hồi, tình hình sản xuất kinh doanh của DN tốt hơn, đồng thời, NH có chính sách hỗ trợ vốn vay kịp thời để hỗ trợ DN. Đó là lý do căn bản để NH này xử lý nợ tốt hơn.

Kết quả xử lý nợ xấu ấn tượng, tăng trích lập dự phòng 29,2% lên mức 4.535 tỷ đồng, hệ số an toàn của Vietcombank được cải thiện đáng kể. Ngoài kỷ lục thu hồi nợ xấu, khác biệt trong năm 2014 tại Vietcombank còn ở tốc độ tăng trưởng tín dụng đạt tới 18%, cao hơn mục tiêu 15% đưa ra đầu năm.

Cho đến thời điểm này, một NH khác cũng có báo cáo khả quan về tình hình xử lý nợ xấu là NH Sài Gòn - Hà Nội (SHB). Theo báo cáo tài chính quý 3/2014, tổng dư nợ cho vay của SHB đến 30/9/2014 là 96.099,75 tỷ đồng, tăng 19.590,1 tỷ đồng, tương ứng tăng 25,6% so với cuối năm 2013. Tỷ lệ nợ xấu chỉ còn chiếm 2,4%, giảm mạnh so với mức 4,08% cuối năm 2013, tương ứng giảm 794,93 tỷ đồng. Cuối năm 2012, sau khi sáp nhập ngân hàng Habubank, nợ xấu của SHB từng lên tới 8,8%.

Theo lý của lãnh đạo SHB, NH đã tập trung quyết liệt thu hồi nợ quá hạn, nợ xấu; bán lại cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC); thực hiện các giải pháp về tái cấu trúc doanh nghiệp để khôi phục và cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh; xử lý tài sản đảm bảo, xem xét miễn giảm lãi suất; cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ phù hợp với dòng tiền nguồn thu của khách hàng… Trong quý 3/2014, SHB đạt lợi nhuận trước thuế 235,5 tỷ đồng, lũy kế 9 tháng đạt 740,95 tỷ đồng.

Theo báo cáo của NHNN, đến tháng 10/2014 đã xử lý được 54,3% tổng số nợ xấu được xác định tại thời điểm tháng 9/2012 là 465 nghìn tỷ đồng. Riêng VAMC đã mua gần 95 nghìn tỷ đồng nợ xấu và đang từng bước xử lý theo quy định; trong đó đã bán, thu hồi được gần 4 nghìn tỷ đồng nợ xấu và có lãi. NHNN cho biết, tỷ lệ nợ xấu giảm còn 5,43% so với mức 17% vào năm 2012. Còn theo báo cáo của các tổ chức tín dụng, con số này vào khoảng 3,8% và có xu hướng giảm, nếu xem xét các con số nợ xấu của tháng 6 là 4,17%; tháng 7 là 4,11%; tháng 8 là 3,9%.

Nợ xấu dành cho 2015

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu phải tiếp tục triển khai các giải pháp để đưa nợ xấu về mức 3% (tỷ lệ của Ngân hàng Nhà nước) vào cuối năm 2015. Đây cũng là yêu cầu vừa được Quốc hội đặt ra với Chính phủ khi thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2015.

Trả lời báo chí, Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc NHNN cho biết, để đạt được mục tiêu tỷ lệ nợ xấu đến cuối năm 2015 ở mức khoảng 3% tổng dư nợ cho vay, NHNN tiếp tục chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu gắn với cơ cấu lại các TCTD theo hướng: tập trung hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo thuận lợi cho việc xử lý nợ xấu, nhất là quy định về mua, bán, xử lý nợ, tài sản bảo đảm, trách nhiệm của người đi vay và quyền hạn của chủ nợ; hoàn thiện chức năng, tăng cường tiềm lực tài chính, nâng cao năng lực, phát huy vai trò của VAMC, trong đó có việc mua bán nợ theo cơ chế thị trường; phát triển mạnh thị trường mua bán nợ, khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia mua - bán nợ xấu; yêu cầu các TCTD công khai, minh bạch về nợ xấu và kết quả xử lý, thực hiện các giải pháp kiểm soát chất lượng tín dụng, hạn chế nợ xấu gia tăng; tăng cường thanh tra, giám sát về nợ xấu, chất lượng tín dụng và việc thực hiện quy định pháp luật về phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro...

Bà Hồng cũng cho rằng, việc tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế, tái cơ cấu DNNN, tháo gỡ khó khăn cho DN, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, hỗ trợ thị trường là những điều kiện rất quan trọng để thực hiện mục tiêu đến cuối năm 2015 đưa tỷ lệ nợ xấu xuống còn khoảng 3%.

Nền kinh tế đã bước vào giai đoạn hồi phục, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, triển vọng sản xuất kinh doanh của DN chưa sáng tỏ, nên nhiệm vụ giải quyết nợ xấu xuống dưới 3% vẫn rất nặng nề đối với NHNN. Việc tín dụng tăng trưởng ồ ạt trong những tháng cuối năm 2014 để chạy chỉ tiêu tăng trưởng, cũng làm dấy lên những mối lo nợ xấu mới lại có thể phát sinh đeo bám vào gánh nặng nợ xấu vốn đã nặng nề và khó giải quyết.

Lê Minh