14:25:34 | 3/2/2015
Còn nhớ, tại phiên họp thường kỳ cuối năm 2014 của Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đồng ý sẽ ban hành một Nghị quyết mới tiếp tục tinh thần của Nghị quyết 19 và chỉ rõ những việc cần làm trong từng lĩnh vực. Người đứng đầu Chính phủ còn nhấn mạnh cải thiện môi trường kinh doanh là nhiệm vụ “sống còn” và người đứng đầu cơ quan nào không làm được thì nên “mời làm việc khác”.
“Làn gió” thúc đẩy cải cách
Nhìn lại gần 1 năm trôi qua, kể từ khi ra đời Nghị quyết số 19/NQ-CP, xuất phát từ yêu cầu phát triển, yêu cầu hội nhập và căn cứ vào những hạn chế, yếu kém nội tại của nền kinh tế. Rõ ràng sức lan tỏa của Nghị quyết đã tạo ra một xung lực mạnh mẽ ở tất cả các lĩnh vực, ngành nghề của nền kinh tế, và là cơ sở để bảo đảm đến hết năm 2015, chỉ số môi trường kinh doanh của VN xếp hạng theo WB tối thiểu bằng trung bình ASEAN-6.
.jpg)
Thực tế, chưa có một Nghị quyết chuyên đề nào mới được ban hành hơn 10 tháng mà Chính phủ đã 2 lần kiểm điểm kết quả thực hiện. Điều này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đặc biệt trong bối cảnh VN chuẩn bị tham gia cộng đồng kinh tế chung ASEAN (AEC) và ký kết các hiệp định FTA, TPP, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) với nhiều nước
Có thể nói, Nghị quyết 19 giống như một “làn gió” mới thúc đẩy cải cách hàng loạt vấn đề. Chẳng hạn thủ tục khởi sự kinh doanh giảm còn 5 thủ tục với thời gian khoảng 16 ngày (thay vì 10 thủ tục và 34 ngày như trước đây), trong đó, thời gian đăng ký kinh doanh là 5 ngày (ít hơn 1 ngày so với yêu cầu trong Nghị quyết). Tổng số giờ thực hiện thủ tục hành chính về thuế dự kiến giảm được 370 giờ, còn 167 giờ (yêu cầu của Nghị quyết là 121,5 giờ). Hay như thời gian tiếp cận điện đã rút ngắn tổng thời gian thực hiện các thủ tục đối với công trình lưới điện trung áp là 37 ngày (thấp hơn so với yêu cầu của Nghị quyết)… Tất cả những điều này đã tạo ra sự chắc chắn của những bứt phá về thứ hạng về môi trường kinh doanh cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia của VN. Đặc biệt, nó đã củng cố niềm tin của DN và cộng đồng quốc tế đối với quyết tâm cải cách của VN.
Tuy nhiên, cũng phải nói thêm, Nghị quyết 19 yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải xây dựng kế hoạch hành động. Song, hầu hết các kế hoạch hành động này chưa bám sát các chỉ tiêu theo thông lệ quốc tế, không nêu rõ lộ trình thời gian và cách thức triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ được giao. Nhiều chuyên gia cảnh báo, nếu các Bộ, ngành, địa phương, DN… không thay đổi nhanh và bám sát các thông lệ quốc tế thì kế hoạch hành động của các cơ quan này sẽ khó vượt qua được tư duy làm việc theo thói quen cũ. Khi đó, rất khó có “cửa” cho các giải pháp cải cách thực sự.
Một điều vô cùng quan trọng nữa là phải đưa những cải cách đó đến được với từng DN. Bởi nói như Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - Chủ tịch Hội đồng quốc gia về phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh, năm 2015 nếu không tiếp tục làm quyết liệt thì có khi những thay đổi trong năm 2014 thành ra phản tác dụng.
Tiếp tục nỗ lực cải cách
|
Việc ra đời một bản Nghị quyết mới thay thế cho Nghị quyết 19 sẽ tiếp tục là “đòn bẩy” quan trọng trong tiến trình cải cách môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của VN. |
Rõ ràng, những thay đổi theo chiều hướng tích cực của Nghị quyết 19 đã giúp cho năng lực cạnh tranh quốc gia của VN có những tiến bộ rõ rệt. Báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu công bố tháng 9/2014 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, chỉ số năng lực cạnh tranh của VN đã tăng 2 bậc, từ 70 lên 68/148 nền kinh tế. Các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đã nâng mức xếp hạng tín nhiệm của VN, chẳng hạn Moodys nâng từ mức B2 lên B1, Fitch nâng từ B+ lên BB- và đều đánh giá với triển vọng ổn định.
Tuy nhiên, khách quan mà nói, môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh của VN so với các nước trong khu vực vẫn còn thấp. Theo đánh giá của WB về môi trường kinh doanh trong khu vực : Singapore xếp thứ 1, Malaysia thứ 18, Thái Lan thứ 26, Việt Nam thứ 78, Philippines thứ 95, Indonesia thứ 114… Các nguyên nhân lý giải những điểm còn hạn chế trong năng lực cạnh tranh của VN nói chung và của DN nói riêng có thể kể đến là: khả năng hoạch định chiến lược, khả năng phát triển thị trường và thương hiệu cũng như năng lực quản trị còn hạn chế và đặc biệt là năng suất lao động trong khu vực DN còn chưa cao. Bên cạnh đó, các rào cản về thủ tục hành chính từ môi trường đầu tư, kinh doanh còn nhiều bất cập cũng là những yếu tố cản trở, đặt thêm gánh nặng lên vai các DN…
Rõ ràng, bên cạnh việc tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động của DN từ các cơ quan Chính phủ thì DN đóng vai trò cốt yếu trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của chính DN mình trên cơ sở từng bước chuẩn hóa, chuyên nghiệp hóa các quy trình kinh doanh, đồng thời thúc đẩy đổi mới, sáng tạo để nâng cao hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Đó cũng là điều kiện tiên quyết và là áp lực lớn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Vì vậy, việc ra đời một bản Nghị quyết mới thay thế cho Nghị quyết 19 sẽ tiếp tục là “đòn bẩy” quan trọng trong tiến trình cải cách môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của VN. Đặc biệt, với việc tiếp tục lựa chọn một số lĩnh vực để tập trung cải cách chắc chắn sẽ giúp năng lực cạnh tranh quốc gia của VN sẽ tiếp tục được cải thiện trong thời gian tới.
|
Cán bộ cơ sở là khâu yếu nhất của đổi mới
Quốc hội đã thông qua một số luật quan trọng như Luật Đầu tư (sửa đổi), Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) hay Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật thuế… Bên cạnh đó, các luật chuyên ngành cũng sẽ được điều chỉnh trong thời gian tới. Đây là những thay đổi cơ bản giúp môi trường kinh doanh được cải thiện tốt hơn. Nhìn chung, cải cách thể chế, cải cách hành chính, sửa đổi luật trên văn bản giấy tờ đã được cải thiện, quyết tâm của Chính phủ rất quyết liệt và doanh nghiệp cũng kỳ vọng rất nhiều vào sự quyết liệt đó. Tuy nhiên, vấn đề là sự quyết liệt ở đội ngũ cán bộ ở cơ sở, họ chính là yếu tố quyết định. Trong quá trình cải cách thì tốc độ cải cách của cả hệ thống quyết định bởi tốc độ của khâu yếu nhất. Trong khi đó, khâu yếu nhất của hệ thống chính là cán bộ cơ sở. Dù cấp trên có nhanh, có quyết liệt mà bộ máy thực thi không đổi mới thì rất khó đưa luật, đưa chính sách vào cuộc sống. Ngoài ra, cải cách tư pháp cũng là hướng đi cần thiết. Doanh nghiệp cần một chiến lược kinh doanh dài hạn và có sự an toàn. Cải thiện môi trường kinh doanh không chỉ tạo ra sự thuận lợi mà còn phải an toàn cho doanh nghiệp. Vì thế, cải cách thể chế phải an toàn, đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp để họ yên tâm kinh doanh... Do vậy, cải cách tư pháp cũng phải song hành với cải cách hành chính để gia tốc nỗ lực đổi mới. Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và lợi thế nâng cao năng lực cạnh tranh
Về tổng thể, VN đang bước vào giai đoạn dân số vàng, kinh tế đang trên đà phát triển, chính sách của Chính phủ trong thời gian qua đã giúp kiềm chế lạm phát một cách hiệu quả, luôn được duy trì ở mức hợp lý… Tuy nhiên, các lợi thế vốn được xem là thế mạnh của VN trong thu hút vốn FDI lại đang có xu hướng giảm. Trong đó, chi phí đầu tư tăng, năng suất lao động thấp và chất lượng nguồn nhân lực yếu đang là nguyên nhân khiến VN mất dần lợi thế cạnh tranh. Tôi cho rằng, kinh tế VN vẫn còn có thể tốt hơn và đây là điều bắt buộc vì VN sẽ phải đối mặt với nhiều đối thủ cạnh tranh. VN đang trong quá trình đàm phán FTA với nhiều đối tác, đặc biệt là Hiệp định TPP. Điều này có nghĩa là cộng đồng DN toàn cầu sẽ đến kinh doanh tại VN. Việc tham gia vào các FTA chính là cơ hội tốt cho VN bởi nó đòi hỏi khu vực công và DN sẽ luôn phải ở trong trạng thái tốt nhất, đòi hỏi mối liên kết chặt chẽ giữa các khu vực của nền kinh tế. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, VN cần có khuôn khổ tài chính ổn định, hạ tầng cơ sở vững mạnh, hạ tầng số hiện đại và đặc biệt là đầu tư đào tạo nguồn nhân lực, đồng thời giảm bớt các thủ tục quan liêu, nhằm thúc đẩy được tinh thần kinh doanh trong cả khu vực tư nhân và khu vực kinh tế công. Bên cạnh đó là các chính sách tài khóa phù hợp, giảm lạm phát, và thực hiện các cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, DN. Năng lực cạnh tranh là nhiệm vụ trọng tâm
Tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam đang bước sang một giai đoạn mới sâu rộng hơn. Năm 2015, Cộng đồng ASEAN sẽ chính thức đi vào hoạt động. Việt Nam đang chuẩn bị kết thúc đàm phán các thỏa thuận thương mại tự do (FTA) với các đối tác chủ chốt như EU, Hàn Quốc, Liên minh hải quan Nga-Belarus-Kazakstan; đồng thời nỗ lực thúc đẩy đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Đối tác kinh tế toàn diện khu vực Đông Á (RCEP). Các liên kết kinh tế đa tầng nấc này với luật chơi mới và mức độ mở cửa thị trường sâu rộng vừa tạo ra không gian phát triển mới, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn phải nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và doanh nghiệp. Hội nhập kinh tế càng sâu, sân chơi càng rộng thì cạnh tranh càng quyết liệt, do đó nâng cao năng lực cạnh tranh đã trở thành một yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết đối với cả nền kinh tế và các DN Việt Nam hiện nay. Theo tôi, mỗi quốc gia đều có tiềm năng và lợi thế riêng, quốc gia nào nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh thì sẽ có nhiều cơ hội phát triển nhanh và bền vững. Ý thức rõ điều này, Chính phủ Việt Nam nhất quán xác định cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh là một nhiệm vụ trọng tâm, liên tục và thường xuyên trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội. Bên cạnh đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế và củng cố các nền tảng lâu dài cho phát triển như hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Chính phủ đã và đang triển khai quyết liệt và đồng bộ nhiều biện pháp cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh. |
Nguồn: dddn.com.vn
English
