Quyết tâm cải thiện môi trường kinh doanh

Đó là khẳng định của Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung bên lề Hội thảo “Triển khai Nghị quyết số 19/NQ-CP: Cải thiện các chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam” do Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Nghị quyết “cải thiện môi trường kinh doanh”

Theo đánh giá của Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ đã thực hiện được sau 1 năm triển khai (18/3/2014), tuy nhiên việc đánh giá, nhận thức, hiểu biết về phương pháp tính toán, đo lường các chỉ số trong môi trường kinh doanh của nhiều cơ quan vẫn còn chưa thống nhất. Vì vậy, mục đích của Hội thảo là nhằm học hỏi phương pháp tính toán, xác định, đo lường, theo dõi các chỉ số trong môi trường kinh doanh và chia sẻ những kinh nghiệm về cải thiện môi trường kinh doanh do các chuyên gia kinh tế mang lại cho Việt Nam. Cụ thể, sau 1 năm thực hiện, Việt Nam đã xây dựng đo lường được 5 chỉ số là: chỉ số khởi sự kinh doanh, bảo vệ nhà đầu tư, thương mại qua biên giới, cấp điện và nộp thuế.

Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung cho biết, mặc dù còn gặp một số bất cập trong triển khai song nhìn tổng thể cho đến nay Nghị quyết này đang được tiếp cận theo hướng giảm chi phí, giảm rủi ro và tăng cường tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh. Đáng mừng hơn là  một số chỉ số liên quan đến cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam đã có sự chuyển biến tích cực như thuế quan, tiếp cận điện. Song để tiếp tục thực hiên các mục tiêu cải cách “tái cơ cấu” này, hiện CIEM cũng đang tham vấn cho Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp và các hiệp hội doanh nghiệp tìm ra các giải pháp chung cho những thách thức mà Việt Nam gặp phải có liên quan trực tiếp đến môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia Môi trường kinh doanh từ Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng, mỗi chỉ số cần xây dựng dựa trên những nghiên cứu điển hình nhằm hỗ trợ cải thiện môi trường kinh doanh ở Việt Nam; đồng thời, nỗ lực đưa ra những đánh giá cụ thể nhằm bao quát hoạt động của các lĩnh vực kinh doanh. Ngoài ra, nhóm chuyên gia WB cũng cho biết, theo kế hoạch Báo cáo “Làm kinh doanh” năm 2015 của WB có bổ sung dữ liệu và phương pháp mới liên quan đến các chỉ số cấp phép xây dựng, bảo hộ nhà đầu tư thiểu số và thực hiện hợp đồng. Vì vậy, Việt Nam cần hướng tới một lộ trình để tiếp tục cắt giảm hơn nữa các thủ tục hành chính và chi phí cho các doanh nghiệp. Cụ thể, các chuyên gia sẽ tập chung nghiên cứu chuyên sâu vào 10 chỉ số/lĩnh vực nhằm cải thiện môi trường kinh doanh thông qua vòng đời của một doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa như: thành lập, giải quyết Giấy phép xây dựng, tiếp cận điện, nộp thuế, thương mại xuyên biên giới, thực hiện hợp đồng và pháp luật thị trường lao động.

Kỳ vọng của Việt Nam

Không dấu diếm kỳ vọng về một sự đột phá trong thể chế, tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh, thành công, Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh: muốn đạt được các mục tiêu đề ra, Việt Nam cần phải quyết tâm thực hiện 3 đột phá chiến lược gắn với cơ cấu lại nền kinh tế. Đó là, phấn đấu cải thiện điểm số và vị trí xếp hạng về môi trường kinh doanh, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước... Và các mục tiêu này cũng phù hợp với  những nội dung chính trong Nghị quyết về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2015 - 2016 vừa được Chính phủ ban hành mới đây.

Theo đó, trong thời gian tới  Chính phủ yêu cầu các bộ ban ngành cần tập trung cải thiện môi trường kinh doanh, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn quy trình xử lý, giảm số lượng và đơn giản hóa nội dung hồ sơ, giảm thời gian và chi phí thực hiện thủ tục hành chính; bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình của các cơ quan hành chính nhà nước; cải cách toàn diện các quy định về điều kiện kinh doanh, về quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, nhập khẩu, phù hợp với thông lệ quốc tế, chuyển mạnh sang hậu kiểm. 

Ngoài ra trong năm 2015, Chính phủ cũng mong muốn Việt Nam phải đạt và vượt mức trung bình của các nước ASEAN-6. Cụ thể, cần rút ngắn thời gian nộp thuế còn không quá 121,5 giờ/năm, thời gian nộp bảo hiểm xã hội không quá 49,5 giờ/năm; tỷ lệ doanh nghiệp kê khai thuế điện tử đạt trên 95%; tỷ lệ doanh nghiệp nộp thuế điện tử đạt tối thiểu 90%; xây dựng và công khai cơ sở dữ liệu về hoàn thuế, bảo đảm ít nhất 90% hoàn thuế theo đúng thời gian quy định; thời gian thực hiện các thủ tục khởi sự kinh doanh tối đa 6 ngày; thời gian tiếp cận điện năng đối với lưới điện trung áp tối đa 36 ngày; thời gian thực hiện thủ tục phá sản doanh nghiệp giảm từ 60 tháng hiện nay còn tối đa 30 tháng.

Cũng theo phân tích của Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, so với Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 18/3/2014, Nghị quyết mới của Chính phủ đặt mục tiêu cao hơn cho 2 năm 2015-2016. Cụ thể, trong năm 2015, môi trường kinh doanh của Việt Nam phải đạt và vượt mức trung bình của 6 nước tốt nhất ASEAN (ASEAN-6), mục tiêu này cao hơn so với Nghị quyết 19 (bằng mức trung bình ASEAN-6). Và mục tiêu cho năm 2016 còn cao hơn rất nhiều, khi Nghị quyết mới yêu cầu phải đạt mức trung bình của nhóm nước ASEAN-4 trên một số chỉ tiêu chủ yếu theo thông lệ quốc tế. Điều này có nghĩa là Việt Nam sẽ có bước nhảy vọt ngang bằng với Thái Lan, Malaysia. Bên cạnh đó, hiện theo đánh giá của WB thời gian giải quyết tranh chấp của Việt Nam là 400 ngày, nếu chúng ta đặt rút ngắn xuống còn 200 ngày thì đây cũng là một tiêu chí rất cao, vì ngay cả Singapore, nước đứng đầu thế giới cũng chỉ có 150 ngày, ông Cung chỉ ra./.

Anh  Phương