Tăng trưởng GDP đang được cải thiện

Các dự báo trung hạn đều phản ánh sự cải thiện dần dần trong tăng trưởng GDP của Việt Nam và ổn định kinh tế vĩ mô trước áp lực ngày càng lớn của nợ công đang gia tăng. Lạm phát được dự báo sẽ ở mức vừa phải trong năm 2015 do giá lương thực và nhiên liệu toàn cầu ở mức thấp và cầu tư nhân trong nước phục hồi. Đây là những nhận định được công bố trong Báo cáo cập nhật kinh tế Khu vực Đông Á-Thái Bình Dương được Ngân hàng Thế giới công bố mới đây tại Hà Nội.

Báo cáo đánh giá, sau một số khó khăn hồi giữa năm 2014, kinh tế VN đã khởi sắc trở lại và tăng trưởng cuối năm đã vượt mức kỳ vọng. Cốt lõi của sự khởi sắc này là các chỉ số kinh tế vĩ mô căn bản đã được cải thiện, FDI trong lĩnh vực chế tạo và xuất khẩu của khu vực FDI tăng vững chắc, và môit rường kinh doanh đã có những cải cách quan trọng. Tỷ lệ nghèo tiếp tục giảm đáng kể, tới một mức độ mà nghèo cùng cực hầu như đã được xóa bỏ. Mặc dù tăng trưởng đã được cải thiện, kinh tếVN vẫn phát triển dưới mức tiềm năng do sự ì ạch trong những cải cách cơ cấu và sự bất trắc trên toàn cầu. Hơn thế nữa, VN vẫn phải đối mặt với nhiều câu hỏi quan trọng như làm thế nào để kiềm chế mức nợ công đang tăng lên, để chứng tỏ quyết tâm cao hơn trong việc thực hiện chương trình cải cách đầy tham vọng của Chính phủ ( đặc biệt trong khu vực ngân hàng và DNNN), và làm thế nào để đảm bảo một môi trường thuận lợi hơn cho các DNNN.

Đặc biệt, nợ công gia tăng đang trở thành một mối quan ngại đối với Chính phủ. Nợ công gia tăng chủ yếu do nhu cầu bù đắp thâm hụt ngân sách, phần lớn huy động từ nguồn vốn nội địa. Tổng dư nợ công và nợ được bảo lãnh công là 61% GDP tính đến cuối năm 2014, trong đó nợ trong nước đã tăng tư 23% GDP năm 2010 lên 32% năm 2014. Các nghĩa vụ nợ dự phòng trong khu vực ngân hàng và DN nhà nước đang gia tăng áp lực đối với sự bền vững nợ công.

Theo báo cáo dự báo, trong năm nay, GDP của VN đạt khoảng 6%, năm 2016 khoảng 6,2% và đến năm 2017 là khoảng 6,5%. Xuất khẩu sẽ tăng mạnh và kiều hối ổn định là những yếu tố giúp cán cân vãng lai tiếp tục thặng dư, mặc dù quy mô thặng dư sẽ giảm do kinh tế khởi sắc kéo theo nhập khẩu gia tăng. Thâm hụt tài khóa sẽ giảm xướng dưới 4% GDP vào năm 2017, cho thấy sự cần thiết phải tiến hành củng cố tài khóa trong trung hạnvà đồng thời phải có một kế hoạch đáng tin cậy nhằm củng cố tình hình tài chính của các DNNN và các ngân hàng thương mại có sở hữu nhà nước để đảm bảo tính bền vững của nợ công.

Dự kiến tỷ lệ nghèo sẽ tiếp tục giảm. Nghèo cùng cực ( theo chuẩn nghèo 1,25$/ngày- PPP)  được dự kiến sẽ giảm từ 2,9% trong năm 2012 xuống dưới 1% trong năm 2017, còn tỷ lệ dân số sống dưới 2$/ngày sẽ giảm từ 12,1% trong năm 2012 xuống 5,8% trong năm 2017.

Báo cáo dự báo, các rủi ro đối với triển vọng trung hạn vẫn chủ yếu mang tính tiêu cực. Sự suy yếu của giá cả mặt hàng gạo và các nông sản khác trên toàn cầu sẽ tác động tiêu cực đến thu nhập và tiêu dùng của các hộ gia đình nông thôn, làm nới rộng khoảng cách thành thị - nông thôn. Giá dầu giảm cũng có thể gia tăng áp lực đối với thu ngân sách. Đầu tư tư nhân trong nước vẫn còn dè dặt bởi niềm tin của DN còn thấp.

Ở phương diện kinh tế đối ngoại, tăng trưởng toàn cầu vẫn ì ạch và còn nhiều bất trắc. Điều này tạo ra những rủi ro đối với xuất khẩu và dòng FDI chảy vào VN. Yếu tố thuận lợi là các hiệp định thương mại đang đàm phán có thể đem lại cơ hội cho DNVN vươn ra những thị trường bên ngoài rộng lớn hơn và giàu có hơn. Những cải cách trong nước, bao gồm việc củng cố tài khóa trung hạn, tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh và những nỗ lực đổi mới khu vực ngân hàng và DNNN với quyết tâm cao hơn, rõ ràng hơn, sẽ phát những tín hiệu quan trọng đến các nhà đầu tư trong nước và quốc tế và đặt nền móng cho tăng trưởng mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Đối với khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, tốc độ tăng trưởng kinh tế năm nay của các quốc gia đang phát triển trong khu vực sẽ giảm nhẹ, mặc dù khu vực này được hưởng lợi từ việc giá dầu giảm và kinh tế tiếp tục phục hồi tại các nước phát triển.

Các nền kinh tế đang phát triển khu vực Đông Á được dự báo tăng trưởng 6,7% trong năm 2015 và 2016, giảm nhẹ so với tốc độ 6,9% trong năm 2014. Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc dự kiến sẽ chậm lại ở mức khoảng 7% trong hai năm tới so với tốc độ tăng trưởng 7,4% trong năm  2014. Dự kiến tăng trưởng ở các nền kinh tế đang phát triển còn lại của khu vực Đông Á tăng thêm nửa điểm phần trăm đạt 5,1% vào năm nay, chủ yếu do cầu nội địa ở các nền kinh tế Đông Nam Á lớn – nhờ vào tâm lý lạc quan của người tiêu dùng và giá dầu giảm. Một vài nền kinh tế nhỏ hơn, đặc biệt là những nước chuyên xuất khẩu hàng hóa thô như Mông Cổ, sẽ có tốc độ tăng trưởng thấp hơn.