Nghị quyết 19: Chưa đi vào thực tiễn

Nghị quyết số 19/NQ-CP ban hành ngày 12/3/2015 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia 2015-2016. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tính đến thời điểm hiện tại vẫn có nhiều địa phương vẫn chưa hiểu thấu đáo và thực hiện nghiêm túc tinh thần chỉ đạo của nghị quyết quan trọng này. Còn nhiều bộ ngành thực sự vẫn chưa vào cuộc quyết liệt. Chính các rào cản này đã gây không ít khó khăn cho hệ thống doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam.

Bộ ngành, địa phương thiếu chủ động

Ngay trong phiên họp Chính phủ tháng 6/2015 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng đã gửi thông điệp không hài lòng khi có nhiều địa phương, bộ ngành chưa có chương trình hành động cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia theo tinh thần Nghị quyết 19/NQ – CP.

Theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tính đến ngày 19/6/2015, mới chỉ có 12 bộ và cơ quan, 12 UBND các tỉnh, thành phố có kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 19. Vẫn còn 13 bộ, cơ quan và 51 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chưa có kế hoạch hành động. Điều đáng nói hơn là mặc dù có địa phương đã được Ngân hàng Thế giới (WB), chỉ đích danh để lựa chọn điều tra, đánh giá xếp hạng về môi trường kinh doanh, nhưng đến nay cũng chưa có kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết... Nhiều luật có hiệu lực từ ngày 1/7 vẫn chưa có nghị định quy định chi tiết.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 6/2015, phần lớn các khó khăn, yếu kém nội tại của nền kinh tế tập chung ở vấn đề cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh. Nhưng các việc này lại nằm trong tầm tay của các bộ ngành, do đó việc chậm thực hiện là điều đáng chê trách, khó chấp nhận. Trước tình hình trạng đó, Thủ tướng yêu cầu người đứng đầu các cơ quan công quyền, tổ chức phải có mức quan tâm sát sao hơn đến công tác đào tạo, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, công chức làm chính sách, đồng thời khẩn trương loại bỏ những lực cản với tiến trình cải cách. Cùng với đó cần tập chung rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách theo hướng thực hiện đầy đủ quy luật của kinh tế thị trường, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, người dân; đẩy nhanh tiến độ ban hành các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành pháp luật, bao gồm các các luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2015 là yêu cầu khẩn cấp trong lúc này.

Thời điểm để đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), cải cách thể chế là một bước đột phá chiến lược quan trọng, trong đó trọng tâm là cải cách môi trường kinh doanh nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tính từ thời điểm năm 2014, mục tiêu cải cách thể chế chuyển sang nền kinh tế thị trường đã có sự khác biệt lớn hơn rất nhiều so với trước đây. Một trong những khác biệt đó là Nghị quyết số 19/NQ-CP được Chính phủ ban hành ngày 18/3/2014, và sau đó là Nghị quyết số 19/NQ-CP ban hành ngày 12/3/2015. Theo đó, CIEM được giao nhiệm vụ hàng quý báo cáo với Chính phủ về tình hình và kết quả triển khai Nghị quyết 19, đồng thời đề xuất giải pháp để có thể thúc đẩy triển khai Nghị quyết này hiệu quả hơn.

Theo những điều tra, nghiên cứu của CIEM, về tình hình triển khai Nghị quyết 19 ngày 18/3/2014 đã có nhiều tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực khởi sự kinh doanh. Đơn cử, theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2014, thời gian đăng ký kinh doanh chỉ còn 3 ngày (so với mục tiêu của Nghị quyết 19 là 6 ngày), khởi sự kinh doanh được cải thiện 72 bậc, cao hơn mức trung bình của ASEAN 6. Ở chỉ tiêu tiếp cận điện năng cũng có những chuyển biến (đã cải thiện được12 bậc), nhưng vẫn chưa đạt mức trung bình của ASEAN 6 và còn khoảng cách tới 15 ngày so với yêu cầu của Nghị quyết 19, v.v...

Riêng về việc triển khai Nghị quyết 19 ngày 12/3/2015, nội dung Nghị quyết này đề ra 13 nhiệm vụ, giải pháp tổng thể và 80 giải pháp cụ thể cho các bộ, cơ quan, địa phương. Tuy nhiên, theo nhận định ban đầu của CIEM, do thời gian ban hành Nghị quyết 19 năm 2015 đến nay mới chỉ được 3 tháng nên hầu hết các bộ, cơ quan, địa phương mới chỉ ban hành kế hoạch hành động. Do vậy chưa có đủ thời gian để tổng kết tình hình thực hiện Nghị quyết 19 năm 2015.

Chuyên gia kinh tế Phạm Thanh Bình – Cố vấn cho Dự án “Quản trị Nhà nước nhằm tăng trưởng toàn diện”, liên quan đến một số thủ tục hành chính, đối với thủ tục hải quan, vẫn còn một số vướng mắc ở tờ khai thủ tục hải quan, thủ tục đăng ký cấp CO chưa đầy đủ; đối với cách thu kiểm dịch, v.v…

Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, VCCI đã ban hành kế hoạch hành động theo tinh thần Nghị quyết 19. Tuy nhiên, nhìn vào thực tiễn công tác, nhiều các địa phương còn lúng túng trong việc thực hiện Nghị quyết 19. Theo ông Tuấn, đây là thời điểm để đẩy mạnh việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, nếu để cơ hội quý giá này trôi đi sẽ khó thể thực hiện lại được.

Anh Phương