Kinh tế năm 2035: Tập trung vào 3 trụ cột Hiệu suất, công bằng và trách nhiệm

Nhằm đưa ra những định hướng phát triển lớn cho nền kinh tế Việt Nam vào năm 2035, mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Ngân hàng thế giới tại Việt Nam tổ chức Hội thảo với chủ đề Tóm tắt trong khuôn khổ Báo cáo Việt Nam 2035. Các chuyên gia kinh tế đến từ Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đã chỉ ra, muốn thành công Việt Nam cần tập trung vào phát triển theo 3 trụ cột chính là hiệu suất và tăng trưởng, công bằng, trách nhiệm.

Theo ông Sandeep Mahajan, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam định hướng phát triển kinh tế Việt Nam trong tương lai cần phải được tập trung vào 5 yếu tố cơ bản gồm: : khuyến khích công nghiệp hóa, hiện đại hóa cùng với phát triển triển một nền kinh tế tri thức, đồng thời bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên; phát triển một nền kinh tế hướng thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng một nền văn hóa truyền thống và hiện đại; phát triển con người, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện cải tiến và công bằng xã hội; thực hiện quan hệ đối ngoại độc lập, chủ động, hòa bình, hữu nghị, và hợp tác phát triển; chủ động hội nhập quốc tế; xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.

Ông Sandeep Mahajan phân tích thêm, hiện nền kinh tế Việt Nam đang trong thời kỳ quá độ đi lên nền kinh tế thị trường. Vì vậy, khó tránh khỏi sự phát triển mất cân đối, chủ yếu tập trung vào một số ngành nghề có mức độ tăng trưởng nóng, thu hồi vốn nhanh. Song sự thật các ngành có thu hút một lượng vốn khổng lồ của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế là bất động sản, ngân hàng, tài chính, xây dựng dưới con mắt của các chuyên gia lại là ngành có năng suất thấp nhất. Do đó, nền kinh tế Việt Nam muốn giải bài toán công nghiệp hóa hiện đại cần sớm giải quyết vấn đề năng suất lao động khu vực tư nhân trong nước bằng cách tập trung vào tăng cường thể chế thị trường, tự do hóa thị trường đầu vào, tạo sân chơi bình đẳng với doanh nghiệp nhà nước. Trong ngắn hạn đến trung hạn, Việt Nam cần tăng cường tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, tìm kiếm một số doanh nghiệp trong nước có thể vươn lên thành doanh nghiệp dẫn đầu chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2035, phát triển khu vực dịch vụ hiện đại, hỗ trợ xuất khẩu ngành chế tạo; hiện đại hóa nông nghiệp, thực hiện sản xuất nhiều hơn với nguồn lực ít hơn, tăng cường vai trò nhà nước và giải quyết tình trạng manh mún trong chuỗi cung ứng. Trong trung đến dài hạn, Việt Nam cần tăng cường đổi mới sáng tạo, học tập và nâng cao tối đa lợi ích của quá trình đô thị hóa.

Nhấn mạnh đến trụ cột công bằng, báo cáo của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, vẫn còn nhiều trẻ em vùng dân tộc thiểu số chịu thiệt thòi hơn, thể hiện qua tỷ lệ tiếp tục học sau phổ thông, tỷ lệ theo học trung học phổ thông, tỷ lệ tiếp cận điều kiện vệ sinh tốt, trong khi đó tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh và tỷ lệ còi xương trẻ em dưới 5 tuổi cao. Nhằm thực hiện bình đẳng cơ hội, theo WB, Chính phủ Việt Nam cần quyết liệt và nỗ lực hơn nữa giải quyết tam giác bất bình đẳng (giáo dục, dinh dưỡng, điều kiện vệ sinh) cho ba nhóm thiệt thòi gồm có dân tộc thiểu số, người tàn tật, lao động nhập cư tại các đô thị; thực hiện cam kết về hòa nhập xã hội đối với người tàn tật; tách rời việc cung cấp dịch vụ khỏi ràng buộc với sổ hộ khẩu đối với lao động di cư; phổ cập giáo dục trung học cho toàn dân, đảm bảo trang bị kỹ năng cần có trong một nền kinh tế thị trường hiện đại. Bên cạnh đó, cần đổi mới cơ bản hệ thống tài chính hưu trí nhằm cung cấp sự bảo vệ bền vững cho số người cao tuổi đang tăng nhanh; hướng tới cung cấp bảo hiểm y tế chất lượng cao cho toàn dân; đảm bảo việc làm, sự bảo vệ hợp lý và tiếng nói của người lao động.

Với định hướng về tính quản trị và trách nhiệm với tầm nhìn đến năm 2035, các chuyên gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam khuyến cáo, Việt Nam cần tạo ra một xã hội dân sự gắn liền với quyền công dân và phải được coi là đối tác bình đẳng đối với nhà nước, thị trường, đóng góp vào sự phát triển và phồn vinh của đất nước. Theo đó, mức độ tham gia của công dân đã đạt mức cao tại Việt Nam nhưng chưa đạt mức nhà nước pháp quyền, trong đó công dân có thể thực hiện đầy đủ quyền của mình. Từ nay cho đến năm 2035 cần thực hiện xây dựng chế độ quyền tiếp cận thông tin; tăng cường môi trường hoạt động cho các tổ chức xã hội dân sự; tăng cường khung pháp lý giúp công dân lập hội nhằm mục đích giải quyết vấn đề và quyền lợi của họ; tăng cường các qui định cho phép các tổ chức của công dân tham gia vào quá trình ra quyết định.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bùi Quang Vinh, Báo cáo Việt Nam 2035 phải thực sự là một bản báo cáo khoa học, thẳng thắn nêu lên những điểm còn tồn tại, hạn chế, yếu kém nội tại của nền kinh tế Việt Nam. Trên cơ sở đó, các cơ quan hữu quan của Việt Nam sẽ hợp tác với các chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cùng tìm cách tháo gỡ, đưa ra những định hướng phát triển và giải pháp phù hợp với “thông lệ” phát triển kinh tế của mình Bộ trưởng Vinh nói.

Ngoài ra, Bộ trường Bùi Quang Vinh cũng nhất trí cao với quan điểm Việt Nam sẽ không thể phát triển nếu không có sự đổi mới sâu sắc. Tuy nhiên, nội dung bản Báo cáo cần tập trung vào phân tích những khái niệm nội hàm quan trọng như: xác định thực trạng kinh tế Việt Nam hiện nay với các biểu hiện nhập siêu, mất cân đối ngân sách, nợ công tăng, tăng thu các loại phí…; cần tăng cường công khai minh bạch, tính giải trình trong quản trị nhà nước; chuyển đổi từ phát triển kinh tế bằng nguồn lực sang phát triển bằng đổi mới sáng tạo; cần làm rõ nguyên nhân năng suất lao động đi xuống và xác định sản phẩm đặc thù của nền công nghiệp hóa Việt Nam trong tương lai...

Anh Phương