Doanh nghiệp lao đao vì tỷ giá

Giữa tháng 8, Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ (NDT). Với vị thế là nền kinh tế lớn, việc phá giá đồng nội tệ của Trung Quốc ngay lập tức đã ảnh hưởng lớn đến các nền kinh tế mới nổi. Vừa qua, việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tuyên bố giảm giá tiền đồng (VND) so với đô la Mỹ (USD), đồng thời nâng biên độ giao dịch từ 1% lên 3%, đã làm cho tỷ giá giao dịch trên thị trường tăng gần 3% so với trước đó và nếu tính từ đầu năm thì tỷ giá VND/USD đã tăng tổng cộng gần 5%.

Nhiều biến động

Sự giảm giá của VND chắc chắn sẽ làm gia tăng nghĩa vụ nợ của các doanh nghiệp vay ngoại tệ nhưng có nguồn thu từ nội tệ. Nhiều doanh nghiệp đang “làm ăn” tốt lại quay ra kêu trời vì chênh lệch tỷ giá.

Ông Vũ Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) cho biết, do chênh lệch tỷ giá đã làm phát sinh khoản lỗ cho tập đoàn khoảng 1.200 tỷ đồng. Đó là chưa kể đến đợt mưa lũ lớn bất thường nhất trong vòng 40 năm qua tại tỉnh Quảng Ninh đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất, kinh doanh của các đơn vị ngành than trên địa bàn Tỉnh, làm thiệt hại cho ngành than thêm 1.200 tỷ đồng nữa.

Do vậy, “TKV đã kiến nghị Bộ Công Thương xem xét cho tính khoản chênh lệch tỷ giá này vào giá thành điện”, ông Vũ Anh Tuấn đề xuất.

Còn theo ông Ngô Sơn Hải, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, chênh lệch tỷ giá đã ảnh hưởng đến lĩnh vực điện là rất lớn, riêng tỷ trọng điện của TKV chiếm 10-15% toàn hệ thống đã phát sinh lỗ khoảng 1.200 tỷ đồng. Lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cũng cho rằng, chênh lệch tỷ giá cũng ảnh hưởng rất nhiều đến chỉ tiêu tài chính của PVN, ước tính sản lượng điện do Tập đoàn này cung cấp cho lưới điện quốc gia đến thời điểm hiện nay là trên 100 tỷ kWh.

Tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 3/9 của Bộ Công Thương, ba “ông lớn” là TKV, EVN và PVN đưa ra con số lỗ tổng cộng có thể lên tới 12 nghìn tỷ đồng. Nếu đề xuất của TKV được chấp thuận, thì lỗ tỷ giá của ngành than sẽ chuyển cho ngành điện, và khi lỗ tỷ giá phản ánh vào giá điện, thì người dân lại chịu thiệt nhiều nhất.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng gặp khó vì chênh lệch tỷ giá. Đối với mặt hàng dệt may, da giày là những mặt hàng Việt Nam đang có lợi thế gia công rất lớn cũng như tận dụng lợi ích từ các hiệp định thương mại tự do. Nhiều doanh nghiệp đang sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc. Đồng NDT giảm giá, giúp cho DN trong lĩnh vực dệt may, da giầy tiếp cận với nguồn nguyên liệu rẻ hơn, tạo ra lợi thế cạnh tranh, giúp đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng này.

Đối với nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc khi NDT giảm giá, xuất khẩu nói chung sẽ khó khăn. Hiện nông sản Việt Nam xuất khẩu chưa nhiều, chủ yếu xuất khẩu qua đường tiểu ngạch. Tiêu dùng ở các tỉnh biên giới Trung Quốc là chủ yếu, người dân Trung Quốc vẫn phải tiêu dùng rất nhiều nên xuất khẩu không bị ảnh hưởng đáng kể. Tuy nhiên, những mặt hàng có khối lượng xuất khẩu lớn như sắn và cao su về dài hạn sẽ bị ảnh hưởng nhất định.

Về ô tô, thời gian qua ôtô nhập khẩu nói chung tăng từ các địa bàn khác nhau: Thái Lan, Ấn Độ và cả Trung Quốc. Ô tô nhập từ Trung Quốc gồm nhóm từ 10 – 45 tấn, xe chuyên dùng. Đây là nhóm hàng thiết yếu phục vụ sản xuất kinh doanh. Theo số liệu của Bộ Công Thương đến tháng 6, nhập khẩu ô tô từ Trung Quốc là 16.925 chiếc, trị giá 653 triệu USD. Con số này tăng so với năm ngoài.

Các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước và chuyên XK sản phẩm nông sản thông qua giao dịch bằng đồng USD, nên thu về nhiều lợi ích từ đợt điều chỉnh tỷ giá vừa qua. Đây là một khoản thu không nhỏ, hỗ trợ thêm cho DN trong bối cảnh hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn.

Lợi hay hại vẫn lo

Tác động hai mặt đối với điều chỉnh tỷ giá là rất rõ, thế nhưng, các doanh nghiệp được lợi do khoản chênh lệch này mang lại sẽ không lâu dài. Nếu phải nhâp khẩu nguyên liệu từ nước ngoài, xuất khẩu được lợi về giá nhưng giá nguyên liệu cũng bị đẩy cao hơn. Đó là chưa tính đến lợi ích thu được chỉ áp dụng với những đơn hàng đã ký, còn những đơn hàng ký kết mới, chắc chắn giá cả sẽ thay đối vi yêu cầu chia sê lợi ích từ khách hàng. Hơn nữa, điều chỉnh liên tục sẽ khiến tỷ giá thiếu ổn định, ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Trả lời câu hỏi vì sao doanh nghiệp lại thờ ơ với bảo hiểm tỷ giá, đại diện một số doanh nghiệp phân tích, phí bảo hiểm tỷ giá rất cao, khiến cho chi phí đầu vào tăng lên, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh về giá.

Điều các doanh nghiệp quan tâm nhất hiện nay là liệu từ giờ đến cuối năm tỷ giá có thay đổi nữa hay không. Ông Lê Quang Trung, Phó tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Quốc tế (VIB) cho rằng, quý IV/2013, tỷ giá sẽ chịu áp lực tăng do tính chất mùa vụ, nhu cầu thanh toán cao cuối năm. Nên thông thường, cứ vào cuối năm, tỷ giá lại có xu hướng tăng mạnh. Còn TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, nếu thị trường thực sự áp lực,  từ nay đến cuối năm, có thể NHNN sẽ điều chỉnh tỷ giá thêm 1%.

Theo Ngân hàng Nhà nước, với hai điều chỉnh mới, tỷ giá USD/VND hiện đã có dư địa đủ lớn để linh hoạt trước các diễn biến bất lợi trên thị trường quốc tế và trong nước không chỉ từ nay đến cuối năm mà cả những tháng đầu năm 2016. Dù tỷ giá có biến động hay không, các doanh nghiệp cần chủ động, linh hoạt để đối phó và có biện pháp cụ thể cho mình.

Hương Ly