Doanh nghiệp tư nhân là động lực của nền kinh tế

16:18:25 | 7/10/2015

Muốn tạo động lực cho phát triển kinh tế tư nhân tất yếu phải thực hiện đồng bộ các giải pháp để cải thiện tốt nhất môi trường đầu tư kinh doanh cho các DN mà chủ yếu là DN tư nhân, trong đó có DNNVV. Đó là các giải pháp liên quan đến cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội, giải pháp liên quan đến đất đai, cấp phép xây dựng, thủ tục đầu tư, tiếp cận nguồn vốn vay, thành lập doanh nghiệp…

Đây là khẳng định của PGS.TS Vũ Đình Hòe, Phó Tổng biên tập Thời báo kinh tế Việt Nam tại Hội thảo “Động lực phát triển kinh tế tư nhân”. Hội thảo do Trung ương Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam phối hợp với Thời báo Kinh tế Việt Nam tổ chức vừa qua tại HN.

DN là chiến sĩ trên mặt trận hội nhập

Theo ông Hòe, trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội 5 năm (2011-2015) và hội nhập kinh tế, các DN Việt Nam, trong đó, số lượng lớn là DN tư nhân và kinh tế tư nhân đã có những đóng góp lớp vào thành tựu phát triển kinh tế đất nước. Khu vực DN tư nhân giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển sức sản xuất, phát huy nội lực trong phát triển kinh tế – xã hội, góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu, phát huy nội lực trong phát triển kinh tế – xã hội, tăng thu ngân sách, đồng thời tham gia giải quyết có hiệu quả các vấn đề xã hội như tạo việc làm, xóa đói, giảm nghèo. DN tư nhân thu hút khoảng 51% lực lượng lao động cả nước và tạo khoảng 1,2 triệu việc làm mỗi năm…

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, nếu như 30 năm trước khi VN bắt đầu cải cách, chúng ta thường dùng đến từ nền kinh tế nhiều thành phần – thực chất là kinh tế thị trường và sau này mới chính thức dùng từ kinh tế thị trường trong các văn kiện của Đại hội Đảng. Nhưng tại thời điểm hiện nay, kinh tế tư nhân mới chính là từ khóa, chính là sự thay đổi nhất của thị trường. VN đã chấp nhận sự thay đổi của kinh tế thị trường, chấp nhận kinh tế tư nhân là động lực.

Ông Lộc khẳng định, thị trường là cơ chế vận hành của nền kinh tế, còn kinh tế tư nhân chính là động lực của nền kinh tế. Nếu như ví nền kinh tế Việt Nam như con tàu cao tốc, thì đường ray chính là kinh tế thị trường, còn đầu máy chính là kinh tế tư nhân – động lực kinh tế tư nhân.

Ông Lộc cũng ví DN chính là các chiến sĩ, chiến đấu trên mặt trận hội nhập. Để có thể chiến thắng, các chiến sĩ cần hậu phương vững chắc, đó chính là nhà nước. “DN Việt Nam sẽ không thua kém DN ở các nước trên thế giới nếu nhà nước làm tốt vai trò là hậu phương vững chắc, là bệ đỡ, là điểm tựa cho DN”, ông Lộc nói.

Thúc đẩy hoàn thiện thể chế

Ông Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, một nền kinh tế xét về lý thuyết sẽ không thể phát triển được nếu kinh tế tư nhân không phải là đầu tàu. Việc hoàn thiện thể chế là do nhà nước tạo nên. DN là đối tượng sử dụng thể chế nên phải có trách nhiệm thúc đẩy để hoàn thiện thể chế.

Theo ông Cung, trong thể chế có thể chế chính thức (luật do nhà nước ban hành) và phi chính thức (chuẩn mực đạo đức, nghề nghiệp…). Ngoài thể chế ra, hiện tại Việt Nam còn có “luật rừng”, và luật này tác động mạnh mẽ đến sự phát triển đời sống. Nếu như thế chế chính thức và phi chính thức phát triển mạnh thì có thể áp đảo được “luật rừng” và ngược lại. Chính vì vậy, DN phải làm sao để thể chế chính thức phải minh bạch, phải bao dung, có như vậy nền kinh tế mới phát triển được.

Trên thực tế, luật của Việt Nam gần như không thay đổi, nhưng các thông tư lại thay đổi liên tục, tác động trực tiếp tới tài sản, đến hoạt động kinh doanh, kế hoạch đầu tư, dòng tiền… của DN. Ông Cung cho rằng, một thể chế như vậy sẽ tạo cho DN sự bấp bênh, rủi ro lớn, và chi phí tuân thủ cực cao. Một môi trường như vậy, không thể đầu tư, tính toán dài hạn được. Chính vì vậy, DN phải chủ động thay đổi, chứ không chờ thay đổi.

Ông Lộc cũng đánh giá, Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư sửa đổi đã ra đời, tuy nhiên, việc ban hành hướng dẫn thì chậm trễ. Sau việc xếp hạng CPI, VCCI đã chủ động báo cáo với Chính phủ xếp hạng các bộ ngành về thực hiện pháp luật ở các địa phương, chỉ số MEI (chỉ số hiệu quả hoạt động pháp luật về kinh doanh của các bộ) thì hầu hết các bộ ngành đều đạt mức độ 5-6 điểm. Điều đó cho thấy các bộ, ngành còn rất nhiều dư địa để hoàn thành thể chế.

Theo Chủ tịch VCCI, VN đang chuẩn bị tiến tới Đại hội thi đua yêu nước lần đầu tiên của khối doanh nghiệp doanh nhân. Trong bối cảnh hiện nay “làm giàu là yêu nước, yêu nước là phải làm giàu”, là phải giúp đất nước giàu mạnh, tạo việc làm cho người dân. “Tôi mong Đảng và Nhà nước đặt niềm tin ở nhân dân, tin ở sự nghiệp làm giàu của nhân dân và tin ở lực lượng kinh tế tư nhân”, ông Lộc nói.

Ông Nguyễn Văn Trung, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Từ chỗ bắt đầu có 4000 doanh nghiệp, đến nay đã có hàng trăm ngàn doanh nghiệp, điều đó đã khẳng định vai trò và vị thế của kinh tế tư nhân. Việt Nam bắt đầu từ nền kinh tế chợ quê tới kinh tế mặt phố và cho đến hiện nay là “mon men” vào nền kinh tế siêu thị. Tất cả những giai đoạn này đều ghi nhận sự phát triển nội lực của doanh nghiệp tư nhân.

Việt Nam đã đi một bước dài về chính sách. Luật Doanh nghiệp năm 1999 có hiệu lực năm 2000 được xem là cuộc cách mạng cho đội ngũ doanh nghiệp, tạo ra bước ngoặt lớn đối với nền kinh tế. Ngay sau đó 1 năm, từ chỗ chỉ có 4 ngàn doanh nghiệp thì con số này đã lên 13 ngàn doanh nghiệp.

Chúng ta nói nhiều tới đột phá về thể chế, cơ sở hạ tầng, tái cấu trúc… nhưng phải nhìn nhận rằng, để có thể tạo nên sự đột phá đó phải kể đến vai trò và vị thế to lớn của doanh nghiệp tư nhân trong nước và nước ngoài. Tỉnh nào mà lãnh đạo tỉnh có sự gắn bó, gần gũi với doanh nghiệp thì tỉnh đó phát triển, ví dụ như tỉnhHà Tĩnh, Thanh Hóa….

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam

Mục tiêu 2 triệu DN vào năm 2020 là khiêm tốn bởi VN luôn muốn vươn tới tầm cao, có thể sánh vai với thế giới và khẳng định thương hiệu Việt trên trường quốc tế.

Trong những năm qua, nền kinh tế của Việt Nam có sự chuyển biến rất mạnh. VN đã thay đổi tư duy để phát triển, hội nhập. Với việc sáng tạo để thay kinh nghiệm, năng động để thay quy mô, nỗ lực và tốc độ để phát huy lợi thế của người đi sau, DN Việt Nam nhất định sẽ thành công.

DN tư nhân đã có được một khuôn khổ, định hình, một tư duy mới để phát triển. Tuy nhiên, để DN tư nhân có thể phát triển mạnh, nhà nước cần quản lý theo quy hoạch, theo kế hoạch nhưng cũng phải theo quy luật của thị trường.

Ông Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách chiến lược Bộ NN&PTNT

Ngành nông nghiệp Việt Nam đang bị coi là lạc hậu, có nhiều rủi ro về thiên tại, dịch bệnh, tỷ giá, năng suất lao động, rủi ro về chính sách, điều kiện tiếp cận cho nông nghiệp khó khăn,… nên việc tiếp cận đầu tư nông nghiệp của doanh nghiệp rất khó khăn.

Tuy nhiên, phải khẳng định rằng, ngành nông nghiệp đang chính là lợi thế trong bối cảnh hiện nay nhờ có công nghệ, nhờ có chính sách giá nông sản liên tục giảm. Bên cạnh đó, đến năm 2050, loài người tăng lên 9,7 tỷ người thì sản lượng lương thực thực phẩm phải tăng lên 70% nhưng diện tích đất, nước đều hạn hẹp do đầu tư lĩnh vực khác thì giá lương thực sẽ tăng lên rất cao. Thực tế cho thấy những năm gần đây tình hình biến động, giá lương thực đã thay đổi rất nhiều. Các nước có nguy cơ thiếu lương thực như Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore…. đã và đang có chiến lược đi tìm đất để đầu tư vào nông nghiệp.

Việt Nam hiện đang thực hiện hai chương trình là tái cơ cấu cho nông nghiệp và chương trình nông thôn mới. Diện mạo nông thôn đã thay đổi rất nhiều, nhưng người nông dân đều kêu rằng không có thị trường. Mặc dù Hiệp định TPP đang tới gần nhưng nền kinh tế tư nhân trong lĩnh vực nông nghiệp chưa xuất hiện nhiều. Trong bối cảnh như vậy, đầu tư vào nông nghiệp hiện nay vừa là thời cơ vừa là thách thức. Chưa bao giờ đất nước cần nông dân, chính phủ cần doanh nghiệp nông nghiệp như bây giờ.

Lê Dung